İştar
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Mezopotamya mitolojisi

İştar, Akad mitolojisindeki bir tanrıça(ask tanricasi). Sümer mitolojisindeki İnanna'dan türemiştir; İştar'a İnanna'nın Akad mitolojisindeki hali denilebilir. Kökeni kuzeybatı Semitik tanrıça Astarte'ye dayanır. İştar'ın Astarte, Anunit ve Atarsamain olarak da anıldığı olmuştur.

İnanna Utu/Shamash'ın ikiz kız kardeşi, Nanna/Sin'in kızıdır. Enlil'in dünyasında ilk doğan odur. Verilen ilk isimler Sümerce iken ikinciler Akadlar tarafından bu tanrılara verilen isimlerdir.

Tanrıça İştar Venüs gezegenini temsil eder. Bereket, aşk, savaş ve seks tanrıçasıdır.

İştar'ın batı dillerindeki kullanılan karşılığı, 'yıldız' anlamında 'star' (İngilizce), 'Stern' (Almanca)'dır. Eski dönemlerde batıda, haftanın her bir günü, birine ayrılarak Güneş, Ay ve beş yıldıza (bazıları aslında gezegen) tapınılıyordu. 'Saturday' olarak kullanımdaki İngilizce sözcük, Satürn gezegenine adanmıştı.

İştar'ın simgesi bugün çok yaygın olarak kullanılan beş köşeli yıldızdır. Dikili tahta kazık, Meşe ağacı (bol yapraklı ağaçlar) ve Kırmızı gül İştar'ın diğer simgeleridir. İştar yıldızı ayrıca, güneş çemberinin içinde ters çevrilmiş şekliyle pentagram, (satanizm) simgesidir. İştar'ın başkaca adları arasında Astarte, Aştoret, Artemis, İsis, Venüs, Kibele gibi çeşitli adlar bulunur. İlk başta Baal'in annesi olan İştar, daha sonra ölen Baal'in reenkarnasyon ile yeniden dünyaya gelmesiyle bu kez Baal'ın eşi olur. Kırmızı gül İştarı simgelerken, lale Baal ile ilgili bir simgeyi oluşturur. Leyla ile Mecnun, Ferhat ile Şirin gibi edebiyatta yeralan bazı efsanevi aşk konuları, batıda da başka adlar alarak, gerçekte Baal ve İştar'ın aşkını simgelerler. Kırmızı Gül'ün kırmızı ile bir savaş tanrıçası olan İştar'ın kan dökülmesini sağlaması, insanları çatışmalarda kurban etmesi simgelenir.

İştar kuzey Zazaca'da Astare, güney Zazaca'da ise İştar olarak adlandırılır Türkçe karşılığı ise yıldız demekti

Baal-İştar tapınması [değiştir]
Baal Babil'in baş tanrısı haline gelen Marduk'un bir diğer adıdır. Baal sözcüğü efendi, sahip, koca anlamlarını taşır. Baal için aynı zamanda Tammuz'da denir. Fırtına tanrısı olan Baal bitkilere yaşam veren yağmuru yağdırdığı için aynı zamanda bir bereket tanrısıdır. Baal aynı zamanda güneş tanrısıdır. Bol yapraklı bir ağaçla ve odun bir kazıkla simgelenen İştar ise, bitkileri simgeler. Yaz geldiğinde ortadoğu bölgesinde yağmurlar kesildiğinden Baal'in öldüğü (öldürüldüğü) kabul edilirdi. Ancak putperest inançlarda gerçek bir ölüm olmadığından, Baal'in bu dönemde bir yeraltı dünyasına gittiği inancı vardı. Tarımla geçinen insanlar için tarlalarından ürün almak, Baal'in İştar'la çiftleşmesine bağlıydı. Bu inanca göre ilkbaharda yeraltı dünyasından yeniden doğan Baal İştar'la cinsel ilişkiye girerdi; yani yağmur yağdırarak İştar'ı (bitkileri) sular ve bitkilerin böylece ürün vermesini sağlardı. Bu olay her yıl gece ve gündüzün eşitlendiği Mart ayında kutlanırdı. Bu kutlamalarda yemek yenip, şarap içilir ve daha sonra Baal ve İştar tapınaklarında kadın ve erkek fahişelerle seks yapılırdı. Bundan amaç Baal ve İştar'ı cinsel birleşmeye teşvik etmekti. Baal ve İştar tapınmasının bir bölümü bunlara kurban sunulmasıyla ilgiliydi. Bu tapınmanın uygulayıcıları Baal için kurbanlar sunmak adına kendi küçük çocuklarını Baal putuna ateşte yakıyorlardı. Baal'in rahiplerine "Cahna" (Cahna -> Kahna -> Kahin) denirdi. Bu rahipler dinsel törenlerde kurban olarak sunulan insanların etlerini yerlerdi. Aslı "Cahna Baal" (Baal Kahini) olan "Cannibal" (Kanibal-yamyam) adı buradan doğmuştur. Bu nedenle İştar'ın bir simgesi olan kırmızı gül, Baal ve İştar tapınmasının kan dökücülüğünü vurgulamak için kırmızıdır. Baal ve İştar'ın aşkıyla ilgili başka simgeler arasında sarı, yeşil ve kırmızı renkleri de vardır. Sarı renk güneşi (Baal), yeşil renk ağacı, bitkileri (İştar) ve kırmızı renk ise, Baal ve İştar adına dökülen insan kanlarını simgelemektedir.

Günümüzde Baal ve İştar'la ilgili tapınmalar Paskalya (Ostern), Nevruz adlarıyla kutlanmaya devam etmektedir. Bu bayramlarda kutlama amacıyla yeralan paskalya çöreği, yumurta ve tavşan İştar'la ilgilidirler ve İştar'ın doğurganlığını (bitkilerin ürün vermesini) simgelerler. Boğa Baal'i simgelerken, inek (kutsal inek) ise İştar'ı simgeleyerek tapınmalarda yeralmıştır. Gül-Haç, Gülün Adı (film) sözcükleri de Baal ve İştar'la bağlantılıdır ve Gül İştar'ı kastederken, Haç ise Baal'in bir diğer adı olan Tammuz'un "T"'sinden gelen "haç" işareti olmaktadır. Pentagram ise, güneş çemberinin (Baal) içinde ters çevrilmiş İştar yıldızı olarak, üstteki iki uç, güneşin ışınlarını ve Baal'in gücünü simgeleyerek Baal'in boynuzlarını simgelemektedir.

Baal ve İştar'la ilgili simgeler yaygın olarak siyasal, askeri, ticari, dinsel alanlarda ve cinselliğin sözkonusu olduğu alanlarda sıklıkla kullanılan sembollerdir. Örneklerden biri Holywood yıldızlarının adlarının içine yazıldığı simgeler Baal (Güneş çemberi) ve İştar'ı (Beş köşeli yıldız) simgeler. Sembolün ters çevrilerek pentagram olarak kullanılmasıyla, normal şekilde kullanılması arasında bir fark, pentagramda anlamların açık olması diğerinde ise saklı olmasıdır. Örneğin: Pentagramda savaş ve kötülük sözcükleri aynı şekilde açıkça savaş ve kötülük anlamlarını taşırken, düz sembolde bunun tersi olan sözcükler aynı anlama gelir. Buna göre, güneş çemberinin içinde üstte bulunan tek köşesiyle duran İştar yıldızı (pentagramın ters çevrilmiş hali) sözkonusu olduğunda, barış ve iyilik sözcükleri saklı anlamlarıyla savaş ve kötülük demek olup, bütün anlamlar (açık ya da gizli olsun) acıya, kötülüğe ve kan dökmeye yönelik amacı simgelerler.

Kalp sembolü ve İştar [değiştir]
Kırmızı Gül'ün dışında, aşkın sembolü olarak kullanılan bir simge kalp sembolüdür. Kalp sembolü aslında bir aşk ve seks tanrıçası olan İştar'ın kalçalarını simgeler. Kalp sembolü İştar'ın beş köşeli yıldız sembolünü içine alacak bir şekli içerir. Bunu görmek için İştar yıldızının üstte bulunan tek köşesi pentagramda olduğu gibi ters çevrilerek kalp sembolünün içine yerleştirilir. Ya da bunun tersi olarak kalp sembolü ters çevrilerek, kalp sembolünün incelen ucundan itibaren içine İştar'ın beş köşeli yıldızı üstte tek köşesi gelecek şekilde yerleştirilir.