BAHARDA SILVAN
YÜZBINLERCE UMUDUN BAGLANDIGI AGAC !
Günesin tatli sicakligi,gökyüzünun berrak mavisi,sonbahari geldikleri diyarda birakip gelen leylekler,cimenlerin yesermesi ve cigerlerimize dolan nergiz kokusu ve daglarima bahar gelmis memleketimin..dogadaki bu canlanma,insanlardan kis mevsimindeki rehaveti alip,yerini büyük bir canliliga,harekete birakmaya basladi bile.kadiniyla,kiziyla,yaslisiyla ve bütün canlilar bahari güzel bir sekilde degerlendirme hazirliklari icindedirler.
baska memleketlerde insanlar bahari nasil karsilar pek bilemiyoruz ama,silvanda insanlar insanlar baharda ne yapar onu sizlere anlatmaya calisacagim.
özellikle ilkbahar mevsiminde bir cok yerde oldugu gibi silvandada baharin gelisi,özel günlerle adlandirilarak geleneksellesmesine vesile olmustur.dünyanin neresinde olursa olsun,bir silvanli,gelenek ve inanislarinda büyük yer alan SERÊ GÛLANÊ yi SER HIVDEyi, NEWROZu ,CARSEMA ZIPA (kara carsamba)yi mutlaka bilir.Bu günlere dair anlatacak kücükte bir anisi,bir hikayesi vardir.sadece silvanli olanlar degil,silvanda bir dönemde olsa yasayanlar,silvan icin bu özel günleri bir sekilde duymus veya yasamistir.cümku bu günler,hemen hemen bütün silvanlilarin piknik alanlarinda,güzel yemekler ve güzel söhbetlerle baharin nimetlerinden faydalanip,zamani eylencege ve güzel anilari belleklerde kalici,güzel karelere dönüstürdükleri günlerdir.silvan icin özel ve önemli bu günlere yüklenen anlamlari,bu günlerde neler yapildigini sizler icin derlemeye calistim.
1-CARSEMA SERÊ ZIPA (kara carsamba):
Kara carsamba eskiden beri süre gelen bir inanisa göre,subat ayinin son carsambasi ile mart ayinin ilk iki carsambasi arasindaki günlere rast gelen carsamba günleri halk arasinda "CARSEMA ZIPA"olarak adlandirilir.inanisa göre dünya yedi gün icinde olüsmüstur.carsamba gününde ise kötülükler ve belalar yaratilmistir.Belalarin bu günde yaratildigina olan inanctan olsa gerek,bu tarihler arasindaki günlere rast gelen carsambalara "KARA CARSAMBA"denilmistir
Kara carsamba günlerinde silvanda halk arasinda sure gelen bazi inanislar sunlardir,buna göre bu günlerde,kaza ve belalardan uzak kalmak icin,evde bulunan bir tabak veya bardak kirilmasiyla olabilecek kazalarin önune gecildigine inanilir.
Inanisa göre kara carsambaya rast gelen günlerde kim kavga ederse,bir yil boyunca gavgali olurmus.Bundan dolayi insanlar,kimseyle tartismamaya özen gösterirler.
Yine kara carsambalarda eger hava güzel ise ,evde durulmaz piknige gidilir,kimse ile kavga edilmez.Küs olanlarda barisir,banyo yapilmaz,üzerinde büyü olduguna inanilan kisiler su üzerinden atlayarak büyünun tesirinden kurtulduklarina inanirlar.Aci yiyecekler(ÖZELLIKLE SOGAN)yenir.Saclarin ucundan kesilir.saclar kesilirkende ugur getirdigine inanilan su sözler söylenilir:
ZIP DIKIM RIP DIKIM QERECERSEMÊ JI SERÊ XWE VERÊ DIKIM.
Halk arasinda bu günlere yüklenilen bir diger inanisa göre kara carsambalarda hava yagisli olursa,o yil akrep yilan ve benzeri hasereler az olurmus.havalarin güzel olmasi durumunda ise zararli hasereler cok olurmus.
bunun disinda,halk arasinda kara carsambalarda "GIT,zip(SOGUK)" denen soguklar,firtinalar olurmus.Bu yüzden havanin kararsizligindan korkulur.Firtinalar cikabilir diye,eskiden hic kimse bu dönemlerde yolculuga cikmazmis.
Kara carsamba günlerinde,romatizmal rahatsizliklara iyi geldigine inanilan ve halk arasinda "ZIYARET"denen bazi türbelere gidilir.Türbelerde bulunan bazi taslar ateste isitilarak,vucudun agriyan bölgelerine sürülerek hastaligin iyilesmesi icin dua edilir.kara carsamba günlerinde ,silvanda en fazla ziyaret edilen türbe ise,"dêrika miqurê" yakinlarinda bulunan ziyareta girkuvi dir.
Rivayetlere göre türbesi ziyaret edilen bu zat,kendini hayvanlara adayan bir seyhmis.onunla birlikte,civar tepelerde iki kaedesinin türbesinin oldugu rivayetleri de vardir.
Türbenin bulundugu mezarlik etrafindaki agaclara binlerce ip baglanmis.Cocugu olmayanlar bebek icin,kimileri sevdigine kavusmak icin,kimileri borclarininin bitmesi icin,kimileri hastaliklardan kurtulmak icin...
YÜZBINLERCE UMUDUN BAGLANDIGI AGAC !
SEVGILER
silvan FARQINI
