Barzani: Irak hükümeti ile eşitiz

Arka Plan
Erbil'e bir toplantı için davet alır almaz telefona sarıldık. Bundan yaklaşık üç hafta önceydi. Kürt bölgesel yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani, Irak ordusunun Kerkük'ün etrafını çevirdiğinden şikayet ediyordu. Irak'ın birçok bölgesinde seçim yapılmış ancak sonuçlar açıklanmamıştı. Böyle bir dönemde Abant toplantısı Kuzey Irak'ta yapılacaktı.
'Daha iyi zamanlama olamaz' dedik. Ve Neçirvan Barzani'den randevu almak için kolları sıvadık. Danışmanlarına ulaştık, orada olacağımız tarihlerde bize randevu vereceği ancak günün kesinleşmediği söylendi.
Barzani'nin katılacağımız toplantıya geleceği söylendi, sonra o iptal edildi. En sonunda Erbil'den ayrılacağımız günün ertesi sabahına randevu verildi! Veren Barzani olunca da tüm seyahat planları yeniden düzenlendi tabii!
Randevu sabahı siyah gözlükler ve siyah takımlar içinde bir şoför ve bir koruma bizi otelden alarak zırhlı bir BMW'ye bindirdi. Erbil sokaklarında yaklaşık 20 dakika yol aldıktan sonra Barzani'nin üst seviyede korunan merkezine vardık.
Nazik bir aramadan geçtikten sonra büyük bir bahçenin içinde yol aldık ve nefis bir sarayın önünde durduk. Başbakan'ın danışmanları kapıda bekliyorlardı. Onlarla birlikte içeri girdik ve Barzani'nin ihtişamlı ofisine çıktık. Başbakan bizi ayakta karşıladı. Çok sıcak davrandı.
Yaklaşık 40 dakika süren röportajda Barzani, Irak merkezi hükümetine meydan okudu. 'Onlarla eşit ve ortağız. Kendilerine fazla güvenmesinler' diyerek Kerkük etrafında konuşlanan Irak ordusunun geri çekilmesi için gözdağı verdi. PKK ile ilgili ise net konuştu: 'Biz bu toprakların Türkiye'ye karşı kullanılmasına asla izin vermeyeceğiz. Bu nedenle geçtiğimiz gün Öcalan'ın yakalanışı dolayısıyla Erbil'de yapılmak istenen gösteriye engel olduk.'
Ancak PKK ile ilgili olumlu mesaj verse de Türkiye'nin Kürt bölgesi ile ilgili direkt ilişki kurmamasını eleştirdi.
43 yaşındaki Neçirvan Barzani aksansız İngilizcesi, sempatik tavırları ve dinamizmi ile Kürt dünyasının liderliğine oynuyor. Ve Erbil'de konuşulanlara göre kısa sürede bunu başaracak gibi görünüyor.

Türkiye Kuzey Irak'ta konsolosluk açsın
Kürt bölgesel yönetimi Başbakanı Barzani: Biz ta Musul'dan konsolosun gelmesini değil Türkiye'nin Erbil'e konsolosluk açmasını istiyoruz. Doğrudan diyalog başlatmak çok önemli. Burada çok sayıda işadamı var. Her bürokratik iş için Musul'a gidiyorlar. Konsolosluk olmaması ekonomik ilişkileri de etkiliyor

Erbil'e Türkiye'den 100'e yakın gazeteci ve yazarın gelmesi ve burada Kürt sorununun tartışılması size ne hissettirdi?
Bir şeyleri konuşabilmek için iyi bir başlangıçtı. Erbil'de olması önemliydi. Türkiye'den ve buradan entelektüellerin temas etmesi önemli çünkü etkileşim sadece siyasiler arasında olan bir şey değil. Öyle olsa bugün farklı olurdu. Sonuçta geçmişte Türkiye'deki sivil toplum ve medya çok olumsuz bir rol oynamıştı. Şimdi bu düzeliyor.

PKK'YI O KADAR ÖNEMSEMİYORUZ
Bu konferans geçtiğimiz yaz Diyarbakır'da toplanacaktı ancak PKK tehdidi nedeniyle iptal edilmişti. Bildiğimiz kadarıyla örgüt burada toplanılmasından da rahatsız. Siz bu toplantıya izin vererek PKK'ya ne mesaj veriyorsunuz?
Bu toplantının PKK ile hiç alakası yok. Burada barış ve sorunların birlikte nasıl çözüleceği konuşuluyor. Konu barış olduğu sürece her şey kabulümüzdür. Biz PKK'yı öyle sandığınız gibi önemsemiyoruz.

Ama o tutumunda sert ve net. Hatta Türkiye'den katılan bazı isimleri gelmemeleri konusunda uyarmış.
Toplantıyı organize edenler ve PKK arasında bir yanlış anlama mı var yoksa bir problem mi, bilmiyorum. Ama bilinmesi gereken bir şey var ki bu bizim hükümetimiz ve PKK arasında değil.

Sorunlar olmasa da toplantıdan çıkanlar sizi ilgilendiriyor sanırım. Örneğin Türkiye'nin Musul Konsolosu'nun gelmesi. Bunu Türk hükümeti ile bir yakınlaşma olarak görüyor musunuz?
Pek emin değilim. Bu tabii ki iyi bir işaret ama biz ta Musul'dan konsolosun gelmesini değil Türkiye'nin Erbil'e konsolosluk açmasını istiyoruz. Bunu yapmanın zamanı geldi. Doğrudan diyalog başlatmanın çok önemli ve gerekli bir adım olduğunu düşünüyoruz. Toplantı bunun için iyi bir adım.

Öyleyse açılış konuşmasını yapmanız beklendiği halde neden gelmediniz?
Bazı iç sorunlarla meşguldüm. O gün Erbil'de bile değildim. Başka bir sebebi yok.

Yani gelmesi beklenen AKP milletvekillerinin Başbakan'ın talimatı ile gelmekten vazgeçmelerinin sizin toplantıya katılmamanız üzerinde etkisi yok mu?
Vekiller katılsa da katılmasa da toplantı kendi başına olumlu bir organizasyondu. Akademisyenlerin ve gazetecilerin bir araya gelmesi siyasi toplantılardan daha önemli.

Türkiye ile ilişkimiz ABD sayesinde değil
ABD Irak'tan çekilecek. Bu, Kürt bölgesinin ve Türkiye'nin birbirine daha fazla ihtiyaçları olacağı anlamına mı geliyor?
İlişkilerimizin önemi ABD faktörünün çok ötesinde. Bizim Türkiye ile ilişkimiz ABD sayesinde değil. Bunu iyi anlayın lütfen. ABD burada olsa da olmasa da biz Türkiye ile iyi ilişkiler kurmak istiyoruz. Amerikalılar buraya gelmeden önce de bizim Türkiye ile ilişkilerimiz vardı ve onlar gittikten sonra da bu ilişkilerin devam etmesini umuyoruz. Bizi bağlayan uzun bir sınır, akrabalıklar ve ekonomik ilişkiler var.

OBAMA 'SORUMLU ÇEKİLME' DEDİ
Obama hükümeti ile diyaloğunuz oldu mu?
Elbette. Yeni yönetim ile kontakt halindeyiz. ABD'nin Irak'a belli bir amaç için geldiğinin ve bir gün döneceğinin farkındayız. Ama bizim için önemli olan Başkan Obama'nın son konuşması. O konuşmada Başkan 'sorumlu çekilme'den bahsetti. Bunun bizim için anlamı büyük.

Nedir anlamı?
Bu, Irak'ın şu anki problemleri bitmeden askeri güçlerin çekilmeyeceği anlamına geliyor. Irak bu şekilde istikrarlı ve müreffeh olacak.

Sonuçta ABD çekildiğinde Kürt bölgesinde bir Amerikan üssü olacak mı?
Hayır, biz bu konuya odaklanmıyoruz. Önemli olan şu: Ne yapılırsa yapılsın bu Irak çerçevesi içinde olacak. ABD'nin bu ülkede bir sorumluluğu var. Lütfen bunu hafife almayalım. ABD güvenli ve istikrarlı bir Irak istiyorsa Irak'ın sorunlarını çözecek bir sistem bulmak zorunda.

Ciwan'a TRT-Şeş'e çık dedim
TRT-Şeş için Rojin'i arayıp çıkmasını rica etmiştiniz. Başka sanatçılarla da temasınız oldu mu?
Evet, Rojin'i arayıp bu adımın ne kadar önemli olduğunu söylemiş ve onu cesaretlendirmiştim. Başka sanatçıları da aradım. Örneğin Ciwan Haco'yu. Onu da yüreklendirdim.

Irak ordusu bizden izinsiz buraya giremez
Kerkük'ün etrafını Irak ordusu kuşattı. Siz buna karşı çıkıyorsunuz. Merkezi hükümetle güç çatışması mı yaşıyorsunuz?
Kerkük ve diğer problemli alanlar ile ilgili anayasanın uygulanması gereken maddesi belli. Ancak adı üzerinde, bunlar problemli alanlar. Yani ne Bağdat'taki hükümetin bu alanlar üzerinde tam bir hakkı var ne de bizim. O yüzden oturup anlaşmalıyız. Ama aramızda bir koordinasyonsuzluk var. Onlar federal devlet olarak buralara gelme hakkına sahip olduklarını düşünüyorlar. Biz ise bu haklarının olmadığını söylüyoruz.

İran'la ekonomik ve siyasi yakınlaşma
Siz ABD'nin en sadık müttefikiydiniz. Onlar gidince kendinizi yalnız hissetmeyecek misiniz?
ABD ile uzun bir geçmişimiz ve tecrübemiz var. Tarih bize yalnızca onlara güvenmememizi öğretti. Üstelik tek müttefikimiz ABD değil. Birçok müttefikimiz var.

Bu müttefiklerden biri İran mı? Tahran, Erbil ve Süleymaniye'de konsolosluklar açtı, doğrudan diplomasi içinde sizinle...
Evet, İran burada konsolosluk açan ilk ülke. Ara sıra ilişkilerimiz inişli çıkışlı olabilir ama önümüzdeki dönemde hem ekonomik hem de siyasi yakınlaşma olmasını bekliyoruz.

İran'ın konsolosluk açarken Türkiye'nin sizinle doğrudan ilişki kurmamasına ne diyorsunuz?
Biz ilk günden itibaren Türkiye'nin bizimle ilişki kurmasını bekliyoruz. Bence artık kararını vermeli. Burada iş yapan çok sayıda işadamı var. Onlar her bürokratik iş için Musul'a gidiyorlar. Burada konsolosluk olmaması ekonomik ilişkileri de etkiliyor.

Birkaç yıl önce buraya gelen malların yüzde 5'i Türkiye patentliydi şimdi ise oran yarıya düşmüş. Sırf konsolosluk sebebiyle olamaz. Neden?
Diğer sınırlar açıldı, başka yerlerden de mal geliyor artık. Oran bu sebeple azaldı.

Akşam Gazetesinden