Sayin Salih Aras İle Kürdistan Kongresi/Konferansı Üzerine

Aso Zagrosi: Genel olarak "Ulusal Kongre'den ne anlıyorsunuz. Başka ülkelerde yaşanan "Ulusal Kongre" tecrübeleri hakkında bize söyleyebilirsiniz?

Salih Aras: Ulusal Kongre bir yürütme gücü olmayacak. Yürütme üzerinde etkisi olur ve O’nu denetleme hakkı olur. Yürütme gücü genelde iktidar da olan Parti ve Partilerce yürütülmektedir. Kurdistan Uluslar arası sömürge statüsünde olan (G. Kurdistan Bölgesel Yönetimi dışında) bir ülkedir. Ulusal Kongre bir parti yada sadece sosyal -sınıfsal bir kesime ait olmayacaktır. İsminde anlaşıldığı gibi içinde, Halkın tüm kesimlerinin kendilerini ifade edebileceği Partiler üstü bir kurum olarak tanımlamak doğru olur.. Bu Ulusal Kongre içinde Partililerin olmayacağı anlamına gelmez. Tam aksine tüm Partilerden de Ulusal Kongre içinde üyeler olmalı. Siyasi Partilere bağlı olmayan, toplumun değişik kesimleride Ulusal Kongre içinde yer almalıdır. Kongre içinde Toplumun tüm renkleri görülmeli ve kendilerini özgürce ifade edebilmelidir. Ulusal Kongre ancak ortak değerler esas alınarak oluşabilir. Çoğrafya, Bayrak, Tarih ve tarihsel değerler vb. gibi kavramlar üzerinde ortak üst bir kurumlaşma biçiminde somutlaşabilir. Bu kavramları kabul etmeyenlerin Ulusal Kongre’de de yerleri olmamalıdır.

Aso Zagrosi: Tarihsel olarak Kürdlerin "Ulusal Kongre" girişimleri oldu mu? Eğer Kürdlerin böyle girişimleri olduysa bugüne kadar neden başarılı olmadı?

Salih Aras:Eğer Ulusal kurumlaşmaları, gücün ortak kullanılması, tüm kesimleri dikkate alarak herkesin hak-hukuk ve inancına saygılı bir şekilde ortak-kollektif bir irade de anlamını bulması biçiminde düşünürsek, evet Kurdistan Tarihi’de bu tür girişimler olmuştur. Hoybun Hareketi’nin özünde , pratik olarak bu durum var. Adına Ulusal Kongre denilmemiş olsada, yapılanmasında bu durum vardır. Biçim olarak değilde öz olarak bu tür yapılanmalara gidilmiştir. Başarılı olmamasının çok önemli dış nedenleri vardır. İki Dünya Savaş arasında (bizdeki en belirgin anlamı Koçgiri-Mahabat sürecidir) etkili olan ‘Sosyalist’ güç ve Emparyalist güçler buna fırsat vermemişlerdir. Öncesi süreçde ise Kürtler, İslam ve Milli-Ulusal çıkarları konusunda bir türlü netleşemediler. Bazen İslam’ı Ulusal çıkar olarak görme yanılgılarına düştüler. Bundan dolayı istenilen ulusal birlikler sağlanamadı. Benzer durum 1960’lı yıllardan neredeyse 1990’lı yılların başına kadar yaşandı. Buda ‘Sosyalizm’di! Kurtuluş orada arandı. Ve ‘Sosyalizm’de bir çeşit değil, çok çeşitliydi. Her siyasi akım bir çeşidine takıldı. Kurdistan, oralardan arandı. Tarihimiz Ulsal değerlerimiz unutuldu, (bazende bununla utanılır oldu) derken ‘Sosyalim’ iflas etti, herkes yetim kalmış gibi oldu. Oysa bu üreçde de Kurdistan’ın genelinde çok önemli olaylar yaşandı; Türkiye’de askeri-faşist darbeler, İran Şahı’nın yıkılması, Sürekliliğini kaybetmeden devam eden G. Kurdistan Ulusal Kurtuluş Mücadelesi ve Baas Diktatörlüğünün yıkılması. Tüm bu gelişmeler genel anlamda Ulusal kurumlaşmalara zemin hazırlarken, istenilen oluşumlara gidilemedi. Önemli neden ise Particiliğin aşılmaması, belirsiz olan sınıf kavramları, İslamist köle anlayışını neden olarak gösterebiliriz.
Aso Zagrosi: Kürdistan gibi parçalanmış bir ülkede "Ulusal Kongre" ne anlama geliyor? Kürd siyasal yapıları tüm dünya halklarının sahip oldukları ulusal hakları talep etmek için bir "Ulusal Kongre" de birleşmeye hazırlar mı?

Salih Aras:Evet Kurdistan gibi parçalanmış bir ülkede Ulusal Kongre çok hayati ve de acilen gereklidir. Partiler ne kadar güçlü olurlarsa olsunlar, Ulus’un ve içindeki (Kürt olmayanlarda dahil) tüm farklılıkları temsil etme yeterlilikleri yoktur. Bunu en çok A. Öcalan ve çevresindekiler denedi. Bırakın bütün Kurdistan’ı sadece K. Kurdistan ne duruma geldi? Ulus’un hak-hukuk, özgürlük ve maddi sorunları geldi bir kişi’nin ev ve özgürlük sorunu oldu! Eğer Öcalan yapılanması dışında, Ulusun Ortak bir iradesi olmuş olsaydı, mudahale etme iradesi olurdu. Halkın enerjisi çeyrek asırdır boşa tüketilmemiş olurdu. Halkımızda sorgulayıcı olmalı, Ulusal Birliği dayatmalı ve bu birliği Partiler üstü görmelidir. Ulusal Kongre’nin en belirgin anlamı, toplumun ortak çıkarları ve değerleri etrafında en üst bir oluşuma gitmedir. Ama bu oluşumda tüm renkler ve farklılıklar kendini görmeli. Yine Kongre farklılıkları bir arada temsil ettiği gibi onları birbirinede kabul ettirebilmelidir. Halk buna hazırdır, hazır oılmayan Particilerdir.
Söz’e gelince bütün Kürt siyasi hareketleri birleşmeye hazır! Ancak pratikde bir türlü olmuyor! Tabi herkes kendine göre haklı ve diğeri haksız oluyor! Bu topraklar, üstende yaşayan ve Tarihi olan herkese yeder. Sadece paylaşmasını bilmek gerek. Ulusal bir düşünceyle başkalarınında hak ve inançlarını saygı duymak ve kabullenmek gerekiyor. ‘Herşeyi ben yarattım, Tarih benimle başladı’ kişi ve particilik yaklaşımları, ulusal birlik önünde en büyük engeldir. Olacak Kongre’de(olabilirse) en büyük engel bu. Örneğin doksanlı yılların başında Irak’a ilk mudahale yapıldığında, Kürtler için muazzam iç ve dış koşullar oluştu. O zamanda Kurtistan genelinde en çok güç ve olanağa sahip üç hareket (KDP, YKN ve ‘PKK’ diyelim) ortak bir oluşuma gidemediler. Öcalan Şam’dan oradaki güçlerine Saddam’ı desteklemelerini istedi.Sonra bilinen iç çatışmalar oldu. Binlerce Kurdistan’lı savaşçı hayatını kaybetti. Bunda Kurdistan Halkı ne kazandı? Sömürgecilerle çalışmayı bir kronik hastalık haline getiren, Övalan ve kendine bağlı oluşumlar Ulusal Kongre’ye en büyük engeli teşkil ediyor. Bu gün Türkiye’nin birlik ve bütünlüğü için çalışan, çatı Partileriyle meşkul olan ve önüne koyduğu pragramlarla tam YSE’ ci olan Öcalan ve emrindeki oluşumlardan, Kurdistan Ulusal bütünlüğünü içeren kurumların oluşumunda katkı beklemek tam bir saflık olur. Adamlar AKP gibi M. Kemal Cumhuriyet’inin yüzüncü yılına hazırlanıyorlar. Kurdistan Ulusal Kongresi , Koçgiri Halk Hareketi’nin yüzüncü yılına hazırlanmalı. Ne kaldı ki, yedi yıl var. Yedi yıl sonra tamamıyla kurumlaşmış bir Ulusal Kongremizde, Dünya’da eşi ve benzerine neredeyse rastlanamayacak Zéfé Xanım’ı Ulusal Anamız olarak tançlandıra bilecekmiyiz? Ulusalcılık budur, ulusal kurumlar Tarihe ve değerlere bağlılık temelinde ancak oluşur. Kürt katillerini yüceleştirmek, Kurdistan’ın sadece inkarıdır. Öcalan anlayışı teşhir edilip Halka kabul ettirilmeden sağlıklıl bir Ulusal Kongre oldukça zor. Bu engel aşılmak zorunda...
Bir diğer engel, 20 yılı aşkın bir süredir, KDP ve YNK güçlerinin bir devlet esası üzerinde istenilen birliğe gidememeleridir. Böyle bir oluşumun tamamlanması Ulusak Kongre’nin oluşmasına ve Kürtleri Dünya’da temsil etmesine önemli olanak sağlar. Yine İslamist çevrelerde (daha doğrusu siyasal İslam’da iddia edenler) önemli engeller oluşturuyor. Özellikle Kuzey ve Güney Kurdistan’da bu çevreler tehlikeli oynuyorlar. Din’i egemen uluslara bağlılık temelinde istismar ediyorlar.
Aso Zagrosi: Kürdistan'ı işgal eden ve sömürgeleştiren ülkelerle farklı parçalardaki Kürd partilerin girdikleri ilişkilere bakıldığı zaman dünya Kürdlerinin gerçek talepleri nasıl programlaştırılabilir?

Salih Aras:Kürt Partilerinin sömürgeci devletler olan ilişkileri, bunun farklı biçimleri var; Örneğin, Öcalan’ın Suriye ilişkileri ile YNK ve ya PDK aynı değildir. YNK ve PDK siyasi sorumlu olan kişi ve kurumlarla açıktan muhattap olurken Öcalan gizli-saklı kapalı kapılar ardından sıradan istihbarat üyeleriyle muhattap olmaktadır. Detayları konunun gündemi dışında olduğu için, girmeye gerek yok. Ancak Ulusal bir üst kurum resmileşirse, bu tür durumların önene geçme olnağıda çıkar. Örneğin G. Kurdistan Bölgesi Başbakanı Sayın Neçirvan Barzani bir kaç gün önce Türkiye’ye geldi. Hükümet ve Devlet yetkilileriyle görüşmeler yaptı. İşte Ulusal bir üst örgütümüz olursa , görüşme öncesi ve sonrası bilgilendirilmek zorunda. İlişlkileri Kongre kabul etmiyor yada zararlı görüyorsa engeller, engelleyemezsede durumu Halka açıklar... Bağlayıcı bir yapılanma olmadan bu ilişkilerede mudahale zor oluyor. Kurdistan Halkı’nın gerçek talepleri ve herkesin (başta Partilerin) güvencesi ulusal ortak bir iradede güvence bulur. Kısa vade de Partiler bu tür ilişkilerden menfaat sağlasada, doğacak en ufak boşlukta sonları olur.

Aso Zagrosi: Daha somutlaştırmak gerekirse Türkiye ve İran ile ciddi ekonomik ve siyasal ilişkiler içine giren Kerkük, Xaniqin ve Musul gibi Kürdistan toprakları meselesinde Irak Araplarıyla ciddi problemleri olan Güney Kürdleri Kuzey ve Doğu Kürdistan Kürdlerinin "Ulusal Talepleri" konusunda ne önerebilirler?

Salih Aras:İzlediğim kadarıyla G. Kürtleri, D. ve K . Kurdistan Kürtlerinin ulusal hakları konusunda bağlayıcı kararlar vermekten sakınıyorlar. Yaklaşımlarını doğru buluyorum. Burada esas olan D. Ve K. Kurdistan’lıların kendi istem ve kararlarıdır. D. Kurdistan’daki durum ne yazık çok zor bir durumda. Oradaki en güçlü ve örgütlü hareketi (PJAK’ı) Öcalan’ın Qandil Ekip’i yönetiyor. Sürekli İran’ın çıkarlarına dem vuran Qandil, Yönetimi D. Kurdistan için hangi ulusal talepleri öneriyorda, G. Kürtleri karşı çıkıyor? Burada bağlayıcı olan parçaların ne istedikleri ve örgüt ve mücadele biçimleridir. Eğer faaliyetleri, G. Kürlerinin İran ve Türkiye ile ilişkilerinden dolayı bir engelle karşılanıyorsa, tabi kabul edilmez. G. Kürtleri ve tüm Kürtler birbirine sonsuz destek vermeli (gizli ya da açık) ancak her parça ulusal bütünlüğe zarar vermeden, biri diğerini feda etmeden kendi kararını vermeli. 1980 öncesi bütün siyasi partilerin programında bu yönlü belirlemeler vardı.
Aso Zagrosi: Arap Kürdü, Fars Kürdü ve Türk Kürdü ya da bu devletlerin sınırlarını temel alan ve bu sınırlar çerçevesinde "Kürd Sorunu”nu çözmeye çalışan anlayışların hakim olduğu bir "Ulusal Kongre"ye ihtiyaç var mı? Böyle bir "Kongre" geleceğe ilişkin Kürd kuşaklarını zor durumda bırakmaz mı? Onların iradelerini ipotek altına almaz mı?

Salih Aras: Sömürgeci Devletlerin, resmi sınırları esas alınacaksa Ulusal Kongre’nin yapılmasına gerek yok. O zaman her parça mevcut sınırlar içinde çözüm arayışında olur. Ulusal Kongre’nin hedefinde Ulusal Bağımsız Devlet olmalı. Eğer bu olmayacaksa Ulusal Kongre’nin bir anlamı olmaz. Kimsede ciddiye almaz. Ulusal Kongre’nin temel amacı uluslararası düzeyde Kurdistan Halkı’nın kendi kaderini tayin etme meşritiyetini kazanmak içindir. Yoksa sömürgecilere yamanmak için değildir.
Aso Zagrosi: "Ulusal Kongre"ye ilişkin çıkan çeşitli haberlere bakıldığı zaman daha çok sömürgeci güçlere kullanılacak mücadele biçimleri ön plana çıkıyor. Siyasal hedeflerden ziyade mücadele biçimleri konusunda bazı kararlar alınır ve uygulamaya konulursa, bu, Kürdler arasında yeni çatışmalara neden olmaz mı?

Salih Aras:Ulusal Kongre hakkında çıkan haberlerden ziyade eğer olursa, alacağı kararlar önemlidir. Ulusal bağlamda bir oluşum sağlanırsa karşı çıkanlar olur. Örneğin bağımsız bir devlet olma hakkı. Buna karşı çıkanların zaten ulusal yönüde olamaz. Geçmişde bunu deneyenler oldu! ‘Ulusal Meclis, Savaş Hükümeti, bilmem ne Parlementosu, sonuç? Türk ırkçılığı çıktı, Kürt Ulusu’nun reddi çıktı. Ve bunun içinde kimse ciddiye almadı. 40 milyon Kürt adına doğru kararlar alınırsa ve ısrarla uluslararası düzeyde savunulursa ciddiye alınır. Çünkü biz gereğinden çok fazla haklıyız. Sömürgecilere ‘hizmet etmeyi’ esas alanlar olursa tabiki savaşılır... Bunun adı ‘iç çatışmalar’da olabilir...

Aso Zagrosi: Türkiye'de bazı çevrelerin "Kürd Ulusal Kongresine" "pozitif" yaklaşması gibi bir izlenim var. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Salih Aras:O çevreler biçim değiştirsede Öcalan’ada ‘Pozitif’ yaklaşan çevrelerdir. Öcalan’la bazı geçici kazanımlara vardılar. Şimdi de bir Ulusal Kongre üzerine hesaplar yaparak bütün Kurdistan üzerinde etkin olmak istiyorlar. Gelinen aşamada Kürlerin buna fırsat vereceğini zannetmiyorum. Eğer böyle bir ayıp yaşanırsa Ulusal Kongre İşlerlik kazanamaz. Bir zaman kaybı olur, sorunlar dahada büyür. Buda gelecek nesillere ağır bir yük olur.

Aso Zagrosi: Eğer Güney Kürdistanlılar Kerkük, Musul, Xaniqin ve Mendeli'nin içinde yer aldığı Bağımsız Kürdistan'ı ilan ederse ve Irak Araplarıyla çatışma içine girerse diğer parçaların Kürdleri belli bir dönem "Bağımsız Güney Kürdistan" için Güneylilerin istemleri doğrultusunda hareket edebilirler mi? Buna hazırlar mı?

Salih Aras:Eğer G. Kurdistan Bağımsızlığını ilan ederse, bütün Kurdistan’dan destek görür. Bunu engellemeye çalışan siyasi partiler, meşrutiyetini kaybeder. Ülke içinde ve dışında Kürtler ne kadar hazırdır G. Kurdistan’ın bağımsızlığına? Bu durum G. Kürtlerinin faaliyetleriylede ilişkilidir. Onlarda iç sorunlarını çözmeli. Particilik değil devlet esas alınmalı. Olanakları var, diğer parçalara yönelik faaliyet ve destek alma çalışmalarını yürütebilirler. Halepçe Katliamı sonrası K. Kurdistan’da toplumsal bir hareketlilik yoğunlaştı, ancak bu potansiyel değerlendirilemedi, adeta G. Kurdistan’a karşı kullanılmak istendi. Kürtlerde ulusal duyarlılık her zaman olmuş, kayıtsız kalmazlar.

Aso Zagrosi: "Ulusal Kongre" siyasal Kürd partilerinin mi Kongresidir yoksa tüm Kürdlerin mi kongresidir? Böyle bir kongre yapılsa hazırlıkları nasıl yapılabilinir? Diyaspora Kürdleri nasıl bir rol alabilir?

Salih Aras:Ulusal Kongre, siyasi Partilerin Kongresi değil, olmamalıda. Siyasi partilerin tabiki Kongre içinde güçleri olacak. Ancak siyasi partilere bağlı olmayan farklı kesimlerde var. Din ve İnaç kesimlerinden, iş ve sanat çevrelerine kadar geniş bir yelpazede Halkın tüm kesimlerin ait bir Kongre olmalı. Örneğin bilim adamı saygı değer hocamız sayın İsmail Beşikçi, düşünceleri bu Kongre’de yerini bulabiliyorsa , Kongre anlamını bulur. Particilik ve ele geçirme yarışı başlarsa, ulusalcılıktan iz bile kalmaz. Diyaspora Kürtleri Kongrede ciddi roller oynayabilir. Uluslar arası ilişkilerde diyaspora Kürtleri daha özgür hareket etme durumuna sahipler. Ermeni Halkının uğradığı soykırımını, Ermenistan Devletinden çok daha güçlü Diyaspora’daki ermeniler uluslar arası gündeme taşıya biliyorlar. Herşeyden önce Kongre’nin ulusal çıkarlar konusunda meşrulaşması gerekiyor.

Aso Zagrosi: Bu kısa söyleşi için teşekkür ediyorum. Ayrıca eğer söylemek istediğiniz ek bir şeyler varsa buyurunuz...

Salih Aras: Bende teşekkür ederim, çok sağol, ayrıca Kurdistan Tarihi hakkındaki çalışmalarından dolayı içtenlikle kutluyorum. Hep devamını diliyorum...

20.05.12 [email protected]