Kürdistan Parlamentosunun Hukuki durumu ve görevleri

Kürdistan Parlamentosu 30 Ocak 2005 tarihinde yapilan secimlerden tam 4 ay ve 4 gün sonra ilk toplantisini yapabildi..

Bu gecikmenin sebeplerine iliskin düsüncelerimi daha önce cesitli makalelerde ortaya koymustum. Burada bu meseleyi ele almayacagim...

Kürdistan Parlamentosu 1992 den beri, Kürdistan halkinin dogrudan oylariyla secilen tek Kürd kurumudur.

Kürdistan Parlamentosu birinci dönemi boyunca, cok ciddi sorunlarla karsilasti... 1992‘de yapilan secimlerde secilen Kürdistan Parlamentosu dört bir yandan sömürgeci güclerin kusatmasi altinda bulunan Kürdistan’da toplanti.. Türkiye, Iran ve Suriye devletleri bir yandan 3‘lü toplantilari yaparak dogan cocugu bagmaya calisirlarken; diger yandan, Kürdistan icinde her türlü komlolari gelistirerek de facto Kürdistani istikrarsizlastirmaya calisiyorlardi.. Saddam’in kanli rejimide hâlâ varligini sürdürüyordu...

Kisacasi o dönem var olan ulusal, bölgesel ve küresel etmenler ve belirsizlikler Kürdistan Parlamentosunu daha ihtiyatli olmaya götürüyordu..

1994 yilinda baslayan ic savasla birlikte Kürdistan Parlamentosu Kürdistan gibi parcalandi... Güney Kürdistan’da iki ayri Parti-devlet yapilanmasi olustu... KDP ve YNK arasinda yapilan baris antlasmasindan sonra Parlamento yeniden birlestirildi... Ama, kurum olarak büyük yaralar almis ve 13 yil boyunca secim yüzü görmemis, mesrulugunu kayip etmis durumdaydi... Tüm olumsuzluklara ve dezavantajlara ragmen ilk Parlamento Kürd halkinin destegini hep koruyabildi.

Ama ikinci dönem yada 30 ocak 2005 tarihinde secilen Kürdistan Parlamentosu cok daha avantajli ulusal, bölgesel ve uluslararasi kosullarda toplandi..

Türklerin „kafasina cuval gecirildigi“, Suriye ve Iran’in can derdine düstügü, Saddam‘in zindanda ic camasirlerini yikarak yargilanma gününü bekledigi, Amerika ve yandaslarinin askeri olarak Irak ve Kürdistana yerlestigi bir ortamda Kürdistan Parlamentosu toplandi..

Eski Parlamento dönemi boyunca Kürdistan Siyasal Önderligi Ezop dilliyle istemlerini seslendirirken, Kürdistan bayragini dahi dalgalamazken, yeni dönemle birlikte daha cesaretli bir sekilde istemlerini seslendirmeye ve Kürdistan bayragina resmi bir özellik kazandirarak Zaxo’dan Xaniqine kadar tüm Kürdistanda dalgalandirmaya basladi...

Ayrica Güney Kürdistanlilar var olan ulusal, bölgesel ve uluslararasi ekonomik, stratejik ve politik konumlama bakimindan dünya serifi olan ABD’nin BOD projesinde önemli bir yere sahiptirler... Bir cok bölge devletinin ABD yetkilileriyle bir görüsme yapmak icin aracilara bas vurdugu bir ortamda, Kürdistan Baskenti bir cok ABD üst düzey yetkilisinin ziyaretlerine sahne oluyor..

Mevcut olan uygun kosullarda Kürdistan Parlamentosu, Kürdlerin ulusal haklari icin ne yapabilir? Kürdistan Parlamentosu ulusal ve uluslararasi hukuki bir statüye sahipmidir?

1)1992 secimlerine iliskin Kürdistan Parlamentosunun cikardigi 1 numarali yasa

2)Kürdistan Parlamentosu 30 ocak 2005 tarihinde yapilan secimlerde secim katilan tüm secmenlerin oylarini alarak ulusal bazda yasal ve mesru bir yapilanma oldugunu ortaya koydu.

3) Gecici Irak Anayasasi bir cok maddesinde Kürdistan Parlamentosunda söz ediyor ve resmi olarak taniyor..

4)Secimlerden önce Paul Bremer imzasiyla Irak Parlamentosu, Eyaletler ve Kürdistan Parlamentosu secimlerini örgütlemek icin secim yasasi, siyasal partiler kanunu ve Yüksek Secim Kuruluyla ilgili yasalar

5) Birlesmis Milletler Güvenlik Konseyinin Irak’ta özgür secimlerin yapilmasi icin cikardigi 1483, 1511 ve 1547 sayili kararlar neticesinde Birlesmis Milletlerin temsilcilerinin gözetimi altinda hem Irak ve hemde Kürdistan Parlamentosu secimleri yapildi.

Birlesmis Milletlerin denetimi ve gözetimi altinda yapilan Kürdistan Parlamentosu secimleri uluslararasi tam mesruluga sahiptir..

6) Birlesmis Milletler Genel Sekreteri, Kofi Anan’in özel temsilcisi Esref Gazi, 04.06 2005 tarihinde Kürdistan Parlamentosunun acilis toplantisina katilarak, „Kürdistan Parlamentosunu Kürdlerin büyük kazanimi olarak“ degerlendirmesi bu taninmanin yeniden teyit edilmesiydi..

7) Irak Devlet Baskani sayin Celal Talabani ve yarimcilari, Irak Parlamentosu Baskani, Amerika ve Ingiltere Büyük elcileri, Birlesmis Milletler özel temsilcisinin, Kürdistan Parlamentosunun acilis toplantisina katilmalari ve Parlamentonun mesrulugu üzerine yaptiklari konusmalar var olan gercekligin taninmasiydi..

8)Kek Mesud Barzani’nin yine Kürdistan Parlamentosunun tüm oylariyla Kürdistan Baskani secilmesi esnasinda, yine yukarida sözünü ettigimiz cevrelerinde törende hazir bulunmalari Kek mesud Barzani’ye ve Kürdistan Baskani olmasina iliskin konusmalar Kürdistan Parlamentosunun aldigi karari tanimakti..

ABD Baskani G. Bush’un Kek Mesud’a mesajida bu cercevede degerlendirilebilinir.

Tüm bunlardan cikarilacak sonuc, Kürdistan Parlamentosu hem ulusal ve hemde uluslararasi mesruluga sahip Kürdistani bir kurumdur.

Bu kurum, secimlerden sonra kendi tarihsel görevini yerine getirmeyerek YNK ve KDP’in kuyrugunu takildi.. 4 ay gecikmeli olarak toplandi..
Bu hususa iliskin olarak bu iki partiye getirilen elestiriler neticesinde, Mam Celal ve Kek Mesud yapilan Parlamentonun ilk oturumunda Parlamenterlerin „daha aktif, daha elestirel davranmalari gerektigini“ söylemeleriyle topu onlara ativerdiler... Umut ederim ki, Kürdistan Parlamentosu üyeleri söz konusu olan iki Kürd liderinin konusmalarini ciddi bir sekilde okurlar..

Cünkü Kürdistan Parlamentosu ve Kürd halkini ciddi gelismeler bekliyor.. Araplarla Kürdler arasinda tüm temel konularda antlasmazliklar su yüzüne cikmis durumdadir... Kürdistan Parlamentosu, Kürd halki adina sahip oldugu mesrulugu kullanarak karar verebilir.... Araplarla gönülü birlik temelinde birligin zemini yoksa, Kerkük konusundaki sövenist tutumlarina devam ederlerse, Pesmerge güclerine karsi düsmanca tutumlarina devam ederlerse, Kürdistan Parlamentosu bagimsizlik karari verebilir.

22.06.05