Dersimli Kürd Beyi Şah Hüseyin Vakası(2)
Ermeni Patrikliği Guzulcan zorbası Şah Hüseyin’in eylem ve davranışlarına ilişkin Bab-ı Ali’ye gönderdiği takrir.
Guzulcan halkı Guzulcan Kaymakamı(Erzincan kazası, Erzurum vilayeti) Şah Hüseyin tarafından barbarca ezilmektedir. Bölge halkı yıllardan beri hem Ermeni Patrikhanesine ve hemde Bab-ı Ali’ye baş vurarak kaymakamın görevden alınmasını ve bölgeden uzaklaştırımasını talep etmekteler. Şurayi devletin içişler seksiyonu 11 Cemazeyil evvel 1288(29 Temmuz 1871) tarihinde gönderdiği karar şöyleydi:
„Yukarıda adı geçen Kaymakam Şah Hüseyin, Şah Hüseyin’in oğlu Ali Beyin oğludur. Ali Bey Dersim ve çevresinde etkisini kötüye kullanarak bölge yetkilileri için sorunlara neden olmaya başladı. Bunun ardından Viddin’e sürgüne gönderildi. Onun oğlu da babasının yolundan giderek vatandaşlara karşı kötü muamale yapmaktan geri kalmadı. Şah Hüseyin, medeni ve hukuki reformların tatbik edilmesinin önüne engeller çıkarmaya başladı.
Bu devlet memurunun tavırları Bab-ı Ali tarafından iyi biliniyor. Biz onun görevden alınmasını, kurallar dahilinde yargılanmasını ve hakettiği cezaya çarptırılmasını talep ediyoruz.“
Bu talimat 15 Şaban 1288(30 Ekim 1871) tarihinde Adalet bakanlığının kararıyla yenilendi.
Daha sonra 14 Receb 1289(17 Eylul 1872) tarihli mahkeme kararıyla bir talimat gönderildi. Bu talimat daha sonra 24 Ramazan 1289(25 Kasım 1872) tarihinde bir telgraf emriyle yenilendi. Ardından telgraf ile gönderilen emir 19 Muharem 1290(19 Mart 1873) tarihinde oluşturulan Özel Komisyonun bir kararıyla yenilendi. Yani peş peşe toplam 5 emir.
Bu arada Ermeni halkı Şah Hüseyin tarafından ezilmeye devam etti. Tüm iktidar Şah Hüseyin elindeydi. Halk adalete baş vurmaya cesaret edemiyordu. Peş peşe takip eden çok net bir şekilde formüle edilen bakanlıkların emirleri hiç bir sonuç getirmiyordu. Tüm bu baskı/aşağılamaların faili Kaymakam görevinde kalmaya devam etti.
Şah Hüseyin’in intikam amacıyla suçsuz halka karşı şiddet uygulayp uygulanmadığını anlatmaya gerek yok. İstanbul’da bulunan Guzulcanlı Ermeniler son olaral Ermeni Patrikhanesine baş vurarak, Guzulcanlı Kaymakam’ın hakimiyetindeki zorbalıktan kurtulma umutlarının kalmadığını, emperyal hükümetten rica ediyorlar başka bir alanda yaşayabilecekleri bir toprak parçasını kendilerine verilmesini istiyorlar.
„Şah Hüseyin, Ermeniler tarafından uzun zamandan beri işletilen toprakların ataları tarafından kendisine miras olarak kalan topraklar olduğunu iddia ediyor. Bu arada tespit ettik ki Şah Hüseyin direk yada dolaylı olarak yandaşları aracılığıyla tüm imkanlarını kullanıp köylülerin toprak üzerinde haklarından vaz geçmelerini , çok haksız vergileri ödemeye, kendisini hediyelere boğmaya ve kendisi için karşılıksız çalışmaya zorluyor.
Sonuç olarak sürekli rahat bir ortamda , güvenlik içinde vatandaşların yaşaması için bakanlıkların aldıkları kararlar doğrultusunda doğrusu olan sadakatla bağlı olan halkın zorbalıktan kurtulması ve ihtiyaç duyduğu huzurlu ortamda yaşaması için Şah Hüseyin Bey hemen görevinden alınmalı ve bölgeden uzaklaştırılmalıdır.
Size ekselansa aktüel durumu izah ederken biz sizden adaletli ve bu bahtsız halk için acıma ve merhamet diliyoruz.
14 Haziran 1873
Ermeni Patrikliği
Kheremian
