Sizlere, degerli ABD'li fotografci , Kurd dostu ve Kurdistan asigi Susan Meiselas ile yayinladigi edebi kitap " Kurdistan- In The Shadow of History" den bahsetmistim. Genel olarak , konuya iliskin astigim mesajin pekte ilgi gormedigini soylemek mumkun. Belki zaman alacak ama irkimizi, gecmisimizi ogrenmeden- elimizdeki verilerden, calismalardan ise baslayarak elbette- gelecegin taleplerine bicim vermek zor olacaga benziyor.Bu yuzden, muthis belgeler-fotograflarla takviyeli Kurd'un antropoloji el kitabini edinmekte fayda var, tekraren belirteyim.
Antropoloji kelimesi tahmin edilecegi uzere Yunanca " insan" dan turetilmis; insana ve insanliga dair olan calismalarin tumu olarak dusunulebilir.Bu calismalar muhtelif kategoriler altinda yurutulebiliyor; arkeoloji, sosyoloji, etnoloji ve neticede teknolojiyide insana mahsus olan kategoriye sokunca, belkide yardimci olarak elde tutmak mumkun oluyor.
Bir zamanlar, 1896 yillarinda Lyon Universitesi Antropoloji kursusu direktoru Antropolog-Etnolog Ernest Chantre, yanina fotografci Captain Barry'de alarak Kurdistan'a gidiyor. Calismasini " Les Kurdes" ismi altinda kitapcikla yayinliyor, 1897 yilinda. Ve baslangic paragrafinda sunlari soyluyor:
- 62 tanesi kadin, 332 kisiyle uzerinde calisarak belirledigim "Kurd tipi" asagidaki gibi ozetlenebilir:
Kurd'un fizyonomisi, yabaniligi fisildiyor, ifade ediyor.Karakterleri sert,kucuk kure gozlerinde siddetli parlaklik var. Erkekler genel olarak esmer, uzun, hafif egik ve fevkelade kuvvetliler.Adimlari guclu, baslarini gururla dik tutar, bakislari son derecede kibirlidir. Cok konusmaz veya gulmezler.
-Oldukca ayri, hicte dar veya meyilli olmayan , sasilacak bicimde keskin gozleri % 66 oraninda siyah. Sac rengi siyah( 204 kahverengi, 118 ortalam kahve, 10 sarisin).
Kati ve dik cizgili burunlari, fizyonomilerini tayin eden unsurdur.Egri degil tamamen kartal gagasi tipi burunlarinin erkeklerde % 37 si duz, cogunluk(%50) konveks, birazi tersi(%18)dir. Kadinlardaysa burundaki duzluk orani % 66 ya cikiyor..Uzuncadir. Kadinlar burun deliklerine metal dugmeler takiyorlar( SIMDILERDE TUM BATI DUNYASINDA MODADIR !)Kulaklar ileriye dogru egiktir.
Yuz hatti genel olarak dar-ince, cene kismiysa gucludur.Bel kismi yuksekcedir, tahkik etmek biraz zor gerci.
Kafalari, enlerinden daha uzuncadir.%60 oraninda kafataslari " mesaticephalous( normal, ortalam olan sekil deki)" olmakla birlikte, diger topluluklarla mukayese edildiginde belirli bolgelerde yasayanlarda cok buyuk farkliliklar tesbit edilmistir. Bu sebeble, Ermeni orijinli olan asiretlerde kafa bicimi genel olarak " brachycephalous( ene dogru genisleyen kafa bicimi)" gorulmekte; halbuki digerlerindeyse- komsu halklar Araplar ve Farslar gibi- " dolichocephalous (kafa yapisi uzunca olan) gorulmekte.
Antropolojist Ernest Chantre bu son paragrafta " komsu halklar Araplar ve Farslar " gibi'ye ornek olarak Ezdileri gosteriyor. Ve su iddiada bulunuyor " aslen Cingene orjine sahip Ezdiler gibi" !
Acaba Chantre hangi arastirma sonucu- daha dogrusu bu bahis mevzuu ettigi Kurdlerin antropolojisini tesbit evvelinde- Ezdilerin Cingene orjinli oldugunu anlamis veya duymus veya okumus veya bir arastirma yoluyla fikrini edinmis, mechul !
Bir yerde okudum, bu kitaptami tam bilemiyorum, bakmaya cakisacagim, Hindistan'da 6 milyon Ezdi'nin varligindan bahsediyorsu. Acaba varliklari benzer inanclarlami ayni kategoride tutuluyor, bilemiyorum. Onyuzden buyuk bir kutuphanesi oldugunu , arada Kurd'lere ait, Kurdleri yazan kitaplari okuyup rahatladigini yazan birine forumda soru yoneltmistim, adam tenezzul edip cevap bile yazmadi. isi gucu yokta, Ezdilerle mi ugrassin simdi yani, degil mi ?
Ayrica Chantre " Ermeni asilli" Kurdlerden de bahsediyor. Bence bu tesbit gayet makul zira ayni zamanda Ermenilesen Kurdler, Kurdlesen Suryani veya Suryanilesen Kurdlerinde varligini goz onune almak lazim; ne de olsa zamanin imparatorluklarinin rehber sectigi dinlerin, bir cok kavmi etkisi altina aldigini biliyoruz. Yani Ermenilerin bir kismiyla, bir kisim Kurdler binlerce yildir akrabadirlar, oyle anlasiliyor.
Velhasili kelam Kurdler, Ondukuzuncu yuzyilin sonlarina dogru- evveliyatinda da- gelisen batili universitelerin antropoloji kursulerine konu olmuslar.Yillarca Kuzey Kurd'unu inkar edenlerin soysuzluklarini ifsa ve desifre etmek te, bize dusuyor; o da kurtulus stratejimizin mezelerinden biri olacaga benzer.
saygilar
Canbek
