« Buna cevap, karşılık Cemal Bey'e çekilen 3 Temmuz 1915 tarihli ve « şahsa mahsustur » işaretli şifreli telgrafta: « Fırat, vilayetimizle pek az münasebattardır. Sürüklenen cesetlerin Erzîrom, Elazığ bölgelerinden gelmeleri, burada isyan hareketinde öldürülenler, derin mağaralara terk edilmişler, atılmışlar, ya da çoğunlukla yapıldığı gibi yakılmışlardır ve definleri bile pek nadirdir. » denilmektedir. » « .. Tasvir-i Efkar yazarlığında bulunmuş olup, Halep'te ajans telgrafları basan Agah Bey'in Zor mutasarrıfı Salih Zeki Bey'e « Senin için 10.000 Ermeni imha etti diyorlar » demesine karşılık, Zeki Bey'in, « Benim namusum var. On bine tenezzül etmem, daha çık bakalım » cevabını vermiş olduğunu... » (Sıra;6 ve sıra;14, belge;4 ve sıra ;II, belge ; I) « Bir önceki Trébizonde Milletvekili Hafız Mehmet Bey, Ermenilerin Karadeniz sahillerinde kayıklara bindirilişleri ve boğuluşlarını açıklayan faciayı Talat Bey'e bildirmişse de, Vali Cemal Azmi hakkında bir şey yapılmadığını kapsayan ifadesi (sıra;15)... » « İnceleme sonucuna göre, adı geçen faciaları şiddetle reddedip herhangi sebeple katılma yoluna gitmeyenler vatan haini sayılıyorlarken, Bahaeddin Bey gibi aktif unsurlarsa çok fazla şereflendirilmiş ve kendilerine sevgi duyulmuştur. Hatta eski İç İşleri Bakanı vekili Talat Bey, mümaileyh Bahaeddin Bey'i Şark Orduları Grup Kumandanı Vehip Paşa'ya özel şekilde tavsiye ederek, hizmete alınması, kullanılması için göndermiş, O, bir süre Samsoun-Amissos Savaş Mahkemesi'nde görev yaptıktan sonra, bilinmeyen bir yere kaçtığı anlaşılmaktadır. (Vehip Paşa'nın şahsi dosyasından ele geçirilmiş ifadesi) Mahkeme de ortaya konan belgelerden bazıları Talat Paşa kaçtıktan sonra, onun evinde bulunmuşlardır. İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nin kararı ; “Enver, Talat, Cemal ve Dr.Nazım'ın eylemleri ceza kanununun 45.nci maddesinde ve medeni kanunun 1.ci paragrafında ön görülen cezalara tekabül etmektedir. Cavit, Mustafa Şerif ve Musa Kazım'ın eylemleri aynı maddelere, 2 paragraf ve 35.ci madde, 1 paragrafa tekabül etmektedir. Bu maddeler şunu belirtmektedirler; Bu kişiler, eylemi ortak olarak işleyenler olarak sayılmaktalar ve topluca cinayet işlemiş olan kişilerin sorumlusu olarak cezalandırılır veya her kim bir gurubun ferdi olarak, her türlü zararı taşıyan bir cinayet durumunda, bir veya birden çok cinayet işlerse, ölüm cezasına çarptırılır. Her kim anayasayı veya Konstantinopolise temel kuralı, hükümetin sistemini veya imparatorluğun miras yasasını değiştirmek için zor kullanırsa ölüm cezası alır. Cinayetin suç ortakları, özel yasa hükümleri bulunmadığı taktirde, aşağıda belirtilen şekilde cezalandırılır;en önemli cinayet, ölüm cezası veya ömür boyu kürek cezası ile cezalandırılır. Yasal hükümler gereği, Sıkıyönetim Mahkemesi, Talat, Enver, Cemal ve Dr.Nazım'ı ölüm cezası ile cezalandırmaya karar vermiştir.“ Bundan sonraki “Takvim-i-Vekayi“ belgesi, 3571 numarayı taşımakta ve “Özel Örgüt»ün sekreteri hakkındaki yargılamayı içermektedir. Bu sekreterler, hükümetin temsilcisi olarak, Konstantinopolis emirlerinin başkaları tarafından uygulanıp, uygulanmadığını denetlemektedirler. » (Tribunal Permanent Des Peuple-Le Crime De Silence-Le Génocide Des Arméniens, Préface de Pierre Vidal-Naquet, Flammarion, 1984, Paris) Resim 7 Cemal Paşa, yardımcısı Nusret Bey ve sürgün direktörü Hasan Bey şam`da ermeni yetimleri kontrol ederlerken. Dünya devletlerinin Konstantinopl`daki görevlileri ve ermeniler sadece olayların sonuçlarını bilirler. Her yerden ölüm, sürgün, soygun haberleri gelmiştir. Mahkemeler, dava sonuçları Teşkilat-ı Mahsusa adlı oluşumun işlevini, amacını anlama imkanı, olanağı verir. İki merkezin varlığı ortaya çıkar. Bu merkezlerden biri, Konstantinopol'da, merkez komitesinde ve kararsaldır. Diğeri ise Dr.Bahaeddin Şakir'in komutanlığında, Erzîromda'da ve askeri operasyoneldir. Vehib Paşa; « Bütün bu saldırıların ve dramın nedeni, baş sorumlusu, mimarı Bahaeddin Şakir'dir. Bütün bu insan trajedileri, cinayetler, Şakir'in işidir. O, katliam çetelerini işe alıyor ve yönlendiriyordu. Oluşturulan, örgütlendirilen bu çeteler, elleri kana bulanmış gözü kanlı jandarmalardan, özel egitim görmüş, deneyimli kişilerden oluşuyorlardı. ...(...)...Muş'un, 5 Km. Kuzey'in de olan Çürük köyünü yıktıktan sonra, Bîlîs'de, kadın ve çoluk çocukları canlı, canlı yakmıştı. Vehib Paşa ; « İslam tarihin de bu tür vahşiliklerin ve katliamların örnekleri bulunamaz. » (Courrier de Turqiue, (Constantinopole), 1-2.4.1919/ Kri (1) p.260-261) « Vehib Paşa'nın ifadesi o kadar alt üst ediciydiki, Bahaeddin Şakir'in eşi, Vehib Paşa'yı hapishane de ziyaret eder ve ona saldırır. Vehib Paşa ise kadına cevap vermek, kendisini dövmek istemediği için nöbetçilerden yardım ister. » (Djadagamard Gazetesi (Constantinopole) Jamanag Gazetesi (Constantinopole) 09.9.1919 / Cite par Dadrian (1) not; 47, s.350) Resim 8 Halide Hanım türk yazar çalışma bürosunda. Ermeni çocukları islamlaştirmak için çok aktif. Ayakta olan ermeni genç kıza harem yaşamı tanıtılıyor. Resim 9 Halide Hanım, islamlaştırılan, islama dönderilen ermeni-hristiyan yetim çocuklarla beraber. Yargılamalar sonucu suçlu bulunanlar ve kendilerine verilen cezalar Dr.Nazım Bey ; Parti merkez komitesi üyesi, Milli Eğitim Bakanı, Teşkilat-ı Mahsusa üyesi, giyaben idama mahkum edildi. Cavit Bey ; Maliye Bakanı. 15 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Sürgüne gönderildi. Mustafa Şeref Bey; 1917-1918 Tarım ve Ticaret Bakanıdır. 15 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Sürgüne gönderidi. Süleyman Elbistani Bey; 1915- 1917 Tarım ve Ticaret Bakanı'dır. Oskan Efendi; 1914-1917 P.T.T. Bakanı'dır. Dr.Bahaeddin Şakir; Hem Teşkilat-ı-Mahsusa'nın siyasal şefidir, hem de Doğu eyaletlerinde katliam yapan öldürücü birliklerin komutanıdır. Dr. Rusuhi Efendi; parti merkez komite üyesidir. Aziz Efendi; Milli Güvenlik Bakanıdır. Teşkilat-ı Mahsusanın üyesidir. Yargılanan diğer suçlular Said Halim Paşa; büyük vezir. Mithat Şükrü Bey ; parti genel sekreteri. Ahmed Cevad Bey; Teşkilat-ı Mahsusa üyesidir. Atif Bey; Angora milletvekili, Teşkilat-ı-Mahsusa üyesidir. Ziya Gökalp ; parti merkez komite üyesidir. Küçük Talât Bey; parti merkez komitesi üyesidir. Rıza Bey; Teşkilat-ı-Mahsusa üyesidir. İbrahim Bey; Millet Meclisi Başkanı'dır. Hayri Bey; Şeyh-ül-İslam Musa Kâzim Efendi; Şeyh-ül-İslam Halil Efendi; Adalet ve Dışişleri Bakanı, Teşkilat-ı-Mahsusa üyesidir. Ahmed Nesimi Bey; 1917-1918 Dışişlerı Bakanı. İsmail Canbolat Bey; 1917-1918 İçişleri Bakanı. Abbas Halim Paşa; 1915-1917 Sosyal İlişkiler Bakanı. Ali Mûnif Bey; 1917-1918 Sosyal İşler Bakanı. Şükrü Bey; Eğitim Bakanı, Teşkilat-ı-Mahsusa üyesidir. Kemal Bey; Onarım Bakanı. Parti merkez komite üyesidir. Hüseyin Haşim Bey; 1917-1918 P.T.T. Bakanı. Rifat Bey; Senato Başkanı. Mehmed Esad Efendi; Şeyh-ül-İslam. 5 Temmuz 1919'da verilen kararda, mahkeme, Ermenilerin soykırımdan geçirilmelerinin, onların mal varlıklarına el konulmasının, zapt edilmesinin sorumluları olarak hükümet ve parti üyelerini tespit etti. Osmanlı'nın Almanya ile birlikte savaşa girmesine neden olanları suçlu olarak buldu. Soykırım davasının özü, katliamın Teşkilat-ı Mahsusa'nın organlarının bilgisi dahilinde gerçekleştikleri ve geliştikleri gözönüne alındığından bu durum davanın hukuki yanınin esasını oluşturuyor. Bu nedenlerle ceza kanununun 45.ci maddesini ihlal etmek suçlarından idam cezasına çarptırılan sanıklar; Talat Paşa, Enver Paşa, Cemal Paşa ve Dr.Nazım Bey'dirler. Ceza kanunun 55/2 maddesini ihlal etmek suçlarından 15 yıl ağır hapse çarptırılan sanıklar ise; Cavid, Mustafa Şeref ve Musa Kazım Bey'lerdirler. Yeterli kanıt olmadığı için beraat ettirilenlerin arasında; Rıfat ve Haşim Bey'ler bulunmaktadırlar. Sürgün sırasında suç işleyenler değişik merkezlerde yargılanmaya tabii tutulurlar. İçişleri Bakanlığı'ndan vilâyet ve mutasarrıflıklara gönderilen şifreli telgrafla Diyarbakır, Mamuretülaziz vilâyetlerinde tehcir sırasında suç işleyenlerin gözaltında bulundukları yerlerdeki Savaş Mahkeme'lerinde, Savaş Mahkeme'lerinin olmaması halinde Nizamiye Mahkemelerinde yargılanmaları için yerlerine sevklerinin uygun olacağı belirtilir. [i]20 Mayıs 2009[/i] [b]Evin Aydar[/b] [url=http://turkce.kurdistan-aktuel.org/dosya/2021-katliamlar-6.html][b][u]Kurdistan Aktuel / Dosya[/u][/b][/url]