Islamin siyasallasmasi tarihsel olarak Kurdistanda hic bir dönem vucut bulmazken son dönemlerde siyasal islamin Kurdistanda hatiri sayilir bir duzeyde guc kazanmasi Guneyde ve Kuzey kurdistda hic te tesadufu degildir. Konunun neden ve nicinleri irdelendiginde her iki parcada da sömurgecilikle siyasal islamin paslasmalari ve onlarin yedeginde gelisen bir islami hareketin varligi saptamasini yapmak hicte zor olmasa gerek.

Kuzey Kurdistan´da Kurd medrese gelenegi Kurd ulusal kurtulus hareketinde cok önemli bir yere sahiptir. Yine Kurd ulus hafizasinin tasinmasi ve nesillere aktarilmasinda Kurd medrese gelenegi hallen hak ettigi yere oturtulamamistir. Kuzey Kurdlerinde siyasal islamin ciddi anlamda guclenememesi önundeki temel engelde Kurd medresesi gelenegi olmustur.

Kuzeyde 12 eylul sonrasi devlet destekli islami yapilarin yaratilmasi icin bir hayli calismalar baslatilmasi mederese geleneklerinin tasfiyesinede beraberinde getirmistir.

Yine 80 sonrasi Kuzeyde Hizbullah örgutlenmesinin yaratilmasi ve ve bu örgutlenmenin devlet adina siyasal cinayetler isleyen bir yapiya dönusturulmesi dusunuldugunde siyasal islamin Kurdistana yansimasi Kurd halk talepleri olmaktan cok Kurd ulusal taleplerinin bastirilmasinda bir unsur olarak olustruldugunu gözler önune serer. Devlet kontrollu hizbullah veya devletin tetikcisi hizbullah devlet denetimini zorlastiracak adimlar atmaya baslayinca yine devlet tarafindan "tasfiye" surecine sokuldu. Son iki yildir Kuzey Kurdistanda kutlu dogum haftasi adi altinda yapilan cok ciddi kitleseliklere ulasan sey ise görmezlikten gelinemez.

Kutlu dogum haftalari adi altinda yapilan etkinliklerde egemen olan guc yine hizbullahtir. Hizbullah siyasal cinayetler isleyen devlet tetikciliginden uzaklastirilarak farkli bir yerde mevzilendirilmeye calisiliyor. Yeni mevzilenme gelecekte Kurd ulusal kurtulus hareketi icin oldukca tehlikeler icerebilir. Bir hafta önce Diyabekirde istasyon meydaninda yapilan kutlu dogum haftasi etkinliginde yarim milyona yakin bir kitlenin aktif bir sekilde katilmasi ve yine bu etkinligin hizbullah etkinligi oldugu dusunulurse (ki öyledir) isin ciddiyeti dahda anlasilmis olur.

Yine Kurdistanda siyasal islamin sömurgecilikle paslasmalari ve sömurgeciligi birer hami olarak görmeleri gelecekte cok ciddi catismalarinda olacagi anlamina geldigi unutulmamalidir. Ki hele sömurgeci dusmandan birinin Iran islam cumhuriyeti oldugu ve bu dusman yapinin kendi denetiminde islami yapilar yaratarak cok seye oynadigi ve basarili oldugu da dusunulurse.

Kuzey Kurd hareketi islami kesimleri örgutlemekten yana hep bir handikap icinde olmustur. Bu gun hallen Kuzey Kurd hareketi Kurd islami cevreleriyle istenilir duzeyde iliskiler kurabilmis degildir.

Sayin Zagrosi Guney Kurdistan islami hareketiyle ilgili iki tercume yayinladi. Bu tercumeler okundugunda yaratilmak istenen seyin neler oldugunu anlamak hic te zor olmasa gerek.

Yinede biz islami hareketin Guney Kurditan´daki gelisimine bir göz atarak soruna farkli bir yaklasim sunmaya calisalim. Iran-Irak savasinin en sahsahli gunlerinde Iranin butun cabalarina ragmen Kurdistanda olusturulamiyan islami bir örgutlenmenin yine Guney Kurd siyasal hareketi eliyle ilk defa olusturuldugunu belirtelim. Guney Kurdistanda ilk kez leskeri islami adi altinda bir yapilanma olusturuldu yanilmiyorsam 82 yilindaydi. Bu yapilanma Irandan ciddi destek gördu. Zaten olusturulma asamasinda ki hesepta bunun uzerine Kuruluydu. Ama Kurd siyasal hereketi eliyle olusturulan hareket cok kisa bir zamanda Iran kontrolune girdi. Akabinde bu yapilanma cek edildi yani silahsizlandirildi. Guneyde siyasal islamin sahneye cikis miladi olarakta bu yapilanma sayilir.

Daha sonralari farkli isimler adi altinda islami harketler cikmaya basladi. El ensar,kommela ve yekgurti gibi hareketler akla ilk gelenlerdir. el ensar ilk elden tasfiye edildi. Komella ve yekgurti halen calismalarina devam ediyorlar.

Siyasal islamin Guneyde gelismesi sanildigi gibi cok guclu olmasindan cok Guney yönetimin basarisizliklariyla aciklmak daha dogru olur. Turk islam sentezi yaklasimin bas uygulayicisi durumunda olan Gulen hareketine kapilari sonuna kadar acan Guney yönetimi kendi zemininin kaymasina aslinda bir anlamda ön ayak oluyor.

Bugun durgun sularda tehlikeli paslasmalar olarak okunabilen Guney islami hareketi aslinda bir cok anlamda Iran ve Turk siyasal islam cevrelerinin derin sularinda kulac atarken Kurd sorununun cözumunde umettci yaklasimi katildiklari bir cok dis baglatili görusmelerde acikca savunuyorlar. 2005 secimlerinde ciddi varlik gösteremiyen islami yapilarin yine 2009 secimlerindede varlik gösteremedikleri bilinen seydir. Peki 20010 secimlerinde olan sey nedir. Asil uzerinde durulmasi gerekli olan sey bu olmalidir.

Guney Kurdistanda YNK-PDK ittifaki genis halk kitleleri tarafindan ciddi anlamda elestiriliyor. Yine bu yönetimin uyguladigi öngörusuz politikalar halk tarafindan kabul görmuyor. Gerek halen devam etmekte olan iki "devletli" yönetim ve yine bir cok olumsuzluklar halk kitleleri icinde tepkilere neden oluyor.

Guney Kurdistanda bilinen nedenlerden dolayi iktidari terk eden Goran önderligi ciddi bir muhalefet gelistirme basarisi gösterdi. Bu basari 2009 Kurdistan parlemento secimlerinde cikan sonuclarlada bir bicimde taclandirildi. Goran hareketi 2010 Irak parlemento secimlerinde her nekadar yerini korusada yani ucuncu bir guc olarak yinede istenilen basariyi saglayamadi. Goranin saglayamadigi basari islami hareketin basarisina dönustu gibi algilanan seye dönustu gibi görunuyor. Peki bu dogrumudur. Isin bu boyutu irdelenmelidir.

Bilindigi gibi Irak parlemento secimleri surecinde Goran uzerinde ciddi baskilar kuruldu. Bu baskilar bir bicimde Goran hareketine oy vereceklere kadar indirgendi. Guney yönetimin Gorana karsi uyguladigi baskilar cezalandirmalarla devam ederken halk kitlelerinde Goranin desteklenmesi durumunda devlet imkanlarindan yararlanmayacaklari dusuncesini guclendirdi. Bu baskilar YNK-PDK ye daha farkli bir tepkiyle döndu. Oda Goran hareketini deteklemenin suc sayildigi bir ortamda suc olmayan bir baska yapilnmaya oy verilerek islami hareketi muhalefet konumunda guclendirildi.

Islami hareketin gelisimi aldigi oy oraniyla orantili degildir. Islami hareketin aldigi oylarda buyuk oranda tepki oylari oldugu unutulmamalidir. Yine islami haretin butun atacagi atimlar gerek YNK-PDK tarafindan gerekse Goran hareketi tarafindan mercek altina alinmalidir. Islami hareketin derin paslasmalari desifre edilmeli Gulen haretinin babasinin ciftligi gibi hareket ettigi alanlar sinirlandirilmalidir. Yine Gulen hareketi denetiminde olan okullar ivedilikle devlet okulllarina dönusturulmelidir. Islami hareketin gelisimi demokratik yöntemlerle argumentlerinin ortadan kaldirilarak kesilmesi Kurd halki icin oldukca buyuk öneme haizdir.

Sömurgecilikle iliskili gelisen hareketler Kurdistana ic catismalar surecinin yeniden baslamasi icin tezgahlanan seyler oldugu tarihi tecrubelerle ortadayken önlemler almamak yarin hesabi verilemeyecek seylere dönusebilir.

Segi ve Selamlar