C. Talabanî`nin Asli Aydin Taşbaşla Yaptigi Röportaj

Irak Devlet Başkanı Talabani 'den Ankara Temsilcimiz Aslı Aydıntaşbaş 'a özel: Irak Cumhurbaşkanı Talabani, Bağdat 'taki ofisinde ilk kez bir Türk gazeteciyi kabul etti: Islam rejimi istemiyoruz. Laikliğin garantörüyüm. Türkiye 'yle ilişkileri geliştirmek için elimden geleni yapacağım....

Irak 'ta 30 Ocak 'taki genel seçimden ikinci sırada çıkan Kuzey Iraklı Kürt partiler adına Devlet Başkanı seçilen Celal Talabani 'yle kale gibi korunan resmi makamında görüştük. Zorlu bir yolculuğun ardından başlayan röportajda "Bağımsızlığa karar versek, komıularımız sınırları kapatsa... nasıl yaşarız? Nasıl ayakta kalabiliriz? " diyen Talabani, ABD koruması altındaki evinde, hükümet kurma çalışmalarının ortasında, Türkiye 'yle ilişkilerin geleceğini SABAH 'a anlattı.

YIllarca Saddam 'la mücadele etmiş bir bir Kürt lider olarak onun koltuğuna oturuyorsunuz. Bunun Irak için anlamı ne?

Özgür bir ulusal meclis tarafından seçildim. Anlamı, artık tüm Iraklılar 'ın eşit olduğu, ikinci sınıf vatandaşlık olmadığı. Irak tarihinde yeni bir sayfa açtık. Demokrasi, eşitlik ve seçim aracılığıyla halkın iradesi. Bölge için anlamı ise demokrasinin hayati olduğu ve bu sayede bir ülkeyi bir arada tutabileceğimiz. Iraklı Kürtler, Irak 'ın ulusal birliğini destekliyoruz ve bu diğerlerine güzel bir örnek.

ILışKILERI GELışTIRECEğıM

Ama tüm Kürtler Bağdat 'ı istemiyor...

4 milyon kişiyi buraya getirmemizi bekleyemezsiniz. Bunu kaldıracak otel yok.

Yani Mesud Barzani de sizin gibi mi düşünüyor Irak 'ın bir parçası olmak konusunda? Onun söylemi daha keskin...

Evet, bu yönde oy verdi. Demokratik, birleşik federatif bir Kürdistan isteyen Irak listesine oy verdi. Bakın ben Kürt liderliğinin kararıyla buradayım ve beni aday gösteren Mr. Barzani 'ydi. Onun desteğiyle buradayım. Kutlama telgrafında bu desteği tekrarladı. Kendimi değil, Kürt liderliğini ve parlamentoda 77 üyesi olan Kürdistan listesini temsil ediyorum.

Ama artık öncelikle Iraklı 'yım demek zorundasınız....

Tabii ki. Ama bu yeni değil. Uzun zamandır söylemekteydik bunu. ikinci KYB konferansından beri biz Irak Kürtleri 'yiz ve Irak 'ın özgürleştirilmesini, demokrasi istiyoruz diyoruz. Türkiye 'deki dostlarım bu tutumumuzu biliyor.

Herhalde Türk kamuoyunun kafasındaki soru işaretlerini, Irak 'ın yeni realitesine alışmanın zorluğunu anlayışla karşılarsınız...

Evet yeni bir realite var ama demokratik bir realite. Türk kamuoyunun tatmin olmadığı düşüncesine katılmıyorum. Çünkü cumhurbaşkanı, başbakan ve Türk medyasındaki dostlarımdan bir Kürt 'ün cumhurbaşkanı olmasını memnuniyetle karşıladıklarını belirten sayısız tebrik aldım.

ikili ilişkilerde yeni bir safhada mıyız?

Umuyorum... ınanın Türkiye 'yle ilişkileri siyasi, ekonomik ve kültürel anlamda iki ülke arasında geliştirmek için elimden geleni yapacağım. Çok şey yapabiliriz. Türkiye büyük ve demokratik bir komıu. Üstelik yakında AB 'ye girecek.

lSLAMI HÜKÜMET OLMAZ

Gördüğüm kadarıyla hükümet müzakerelerinde laikliği önemsiyorsunuz. Irak 'ın laik olması gibi bir vizyonunuz var mı?

Bizler, Islami partiler dahil herkesin kabul ettiği demokratik federal birleşik ve bağımsız Irak istiyoruz. Islam 'la çelişen bir yasa yapmayacağız.

Ama şii bloğu daha Islami, daha muhafazakâr bir toplum ve devlet istiyor.

lttifaktaki (şii listesi) tüm partiler demokratik ve federal Irak istediklerini söylüyor. Geçici anayasaya saygılı olduklarını söylüyorlar. Mecliste Islami hükümet yolunda talep yok. Zaten biz Kürtler hiçbir zaman Irak 'ta Islami rejim kurulmasını kabul etmeyeceğiz. Irak toplumunun yapısının buna müsaade edeceğini sanmıyorum. Bu ülkede Arap, Kürt, Türkmen, Sünni, şii, Müslüman, Hıristiyan bir arada yaşıyor ve bu yapı Islami rejime izin vermez.

Peki cumhurbaşkanı olarak laikliğin garantörü olacağım diyor musunuz?

Evet garantörü olacağım ama biz bu laiklik sözünü kullanmıyoruz. Bizim kullandığımız cümle şu: Irak halkının Islami kimliğine de saygı duyan demokratik federal parlamenter birleşik ve bağımsız Irak. Bu da Islam rejimi ya da Islami bir hükümet olmayacağının göstergesi.

Kürtler 'in bağımsızlık talebi herhangi bir Türk gazeteciyle yapacağınız bir röportajda klasik bir soru olacaktır. Son zamanlarda bu konuda ilginç açıklamalarınız oldu...

Röportajlarda tekrar edilen bir soru. Kimse bağımsızlık talebinde bulunmadı. 2 milyon 155 bin Kürt seçimde birleşik demokratik federal bir Irak talebiyle Kürt listesi için oy verdi. Kürtler\'in isteği bu.

Aynı zamanda 1 milyon Kürt bağımsızlık için BM 'ye imzalı mektup yollamadı mı?

Bağımsızlık değil kendi kaderini tayin etme hakkı (self-determination).

Aynı şey değil mi? Farkı ne?

Hayır. Fark şu: Bizlerin kendi kaderimizi tayin etme hakkımız var ama bunu federal bir Irak 'ın parçası olmak için kullanıyoruz. Kürt parlamentosu da oybirliğiyle buna karar verdi.

Gelecekte bağımsızlık talebinde bulunulmayacağını garanti eder misiniz?

Bağımsızlık istemedik. Demokratik, federal bir Irak istedik. Kendi kaderimizi tayin hakkına göre alınmış bir karar. Mecbur değildik. Kimse bizi zorlamadı. Kendi kararımızla, irademizle federal Irak 'ın parçası olmaya karar verdik. Ama şimdilik...

BAĞIMSIZLIK ıMK

Efendimı Ne demek istiyorsunuz "şimdilik "?

Bilemem belki gelecekte sosyalist devlet oluruz... Bakın biz şimdi içinde olduğumuz dönemde fedaral ve birleşik Irak istedik. Ama geleceği okuyamam. Belki oğullarımız başka bir şey ister... Ama bana sorarsanız, bu tarz bir bağımsızlık imkânsız.

Nedenı

Bakın size bir örnek vereyim. Bağımsızlığa karar versek, komşularımız yalnız sınırları kapatsa... nasıl yaşarız? Nasıl ayakta kalabiliriz?

Hâlâ Bağdat çıkışınız olacaktır....

Hayır Bağdat bunu kabul etmeyecektir. O zaman Bağdat da komşumuz olacak. Bağdat, Türkiye, Suriye, Iran komıumuz olacak. Bizimle savaşmak yerine, yalnızca sınırları kapatmaya karar verseler, biz ne oluruz? Nasıl çıkarız dışarı? Nasıl ticaret yaparız? Petrolümüz olsa bile, nasıl göndeririz? Bu imkansız sevgili kardeşim. Hep Iran ve komıu ülkelerden bu suçlamayı (bağımsızlık) duyuyoruz. Kürtler meşru haklarını talep edince bağımsızlık istediğimiz söyleniyor. Ama doğru değil.

Sabah Gazetesi
Akt: Firat Dîcle