Şehid Bir Kürd Lideri Seyda Saleh Yusufî’nin Anısına!!!

Aso Zagrosi

25 Temmuz günü Seyda Salih Yusufi’nin faşist Baas rejimi tarafından katıl edilişinin 34. yıldönümüydü.

Kürdistan’da büyük bir siyasal güce mensup olmadığın zaman, Kürdistan için ne kadar emek versen de unutulmaya bırakılabiliyorsun.. Kürdistan için can ve başla mücadele eden Kürdistan şehidler kervanına katılan ve unutulmaya bırakılan liderlerden biri de Şehid Seyda Saleh Yusufi’dir. En azından bugün Kuzey Kürdistan’da çok dar bir çevre dışında bir çok kesim onun ismini dahi duymamıştır.

Seyda Saleh Yusufî Kimdir?

Asıl adı Saleh Abdullah Necmeddin olan Seyda Saleh Yusufi, 1918 yılında Güney Kürdistan’ın Amêdîya kazasına bağlı Bamern’e de dünyaya geldi. Ailesi Behdinan’ın okumuş ve dinsel olarak etkili olan ailelerden biriydi. Botan Mîr’i Mîr Bedirxan’ın Osmanlılara karşı direnişi sırasında harekete katılan din adamlarından Yusuf Zaxoyî’nın küçük torunlarından biridir. Saleh Yusufi’nin “Seyda” lakabı annesi tarafından kendisine miras olarak kalmıştı... Annesi Behdinan’ın etkili dini bir ailesinden geldiğinden dolayı halk ona da Seyda diye hitap ediyor.... Bir de daha sonra sahip olduğu eğitim, sosyal ve siyasal konumu da onu Kürdlerin “Seyda”sı yapıyor.

Seyda Saleh Yusufi ilkokul eğitimini Bamern’e alıyor ve daha sonra Bağdat’ta orta ve lise eğitini 1938 yılında tamamlıyor. O dönem Irak rejimi Seyda Saleh Yusufi öğretmen olarak Güney Kürdistan’ın Herîr bölgesine gönderiyor. Bu arada Seyda Saleh Yusufi 1943 yılında İlahiyat Kolejini iyi bir derece ile bitiriyor ve Mısır’da Al Azher Üniversitesinde okumayı hak ediyor. Seyda Saleh Yusufi ailesine yardım etmek ve siyasal faaliyetlerine devam etmek amacıyla Mısır’a okumaya gitmekten vaz geçiyor.

Seyda Saleh Yusufi’nin siyasal faaliyetlerine gelince çok kısa bir şekilde toparlamaya çalışacağım.

Seyda Saleh Yusufi ilk olarak 1936 yılında Behdinan bölgesinde faaliyet gösteren küçük bir siyasal grup olan “BRUSK”a katılıyor. Seyda Saleh Yusufi bundan 3 yıl sonra Kürd Ulusal Marşı “EY REQİB”in yazarı şehid Dildar ve daha bir kadro ile birlikte Refiq Hilmi’nin başkanlığında kurulan HÎWA partisinin kuruluşuna katılıyor. HÎWA’nın iç çelişkilerden sonra da dağılması ile birlikte Seyda Saleh Yusufi 1944 yılında “ Partiya Rizgarîya Kurd”ın saflarında yer alıyor. 1946 yılında RIZGARÎ ve ŞOREŞ grupları birleşerek “PARTİYA DEMOKRATA KURD”u kuruyorlar. Seyda Saleh Yusufi bu partinin merkez üyesidir. Daha sonra Parti’nin ismi Kürdistan Demokrat Partisi olarak değiştiriliyor.

Seyda Saleh Yusufi 1961 yılında Molla Mustafa Barzani önderliğinde başlayan Eylül Devrimi’ne aktif bir şekilde katılıyor.. KDP’nin merkez üyelerinden ve Molla Mustafa Barzani’nin yakın çalışma arkadaşlarındandır. Seyda Saleh Yusufi 1970 yılında Molla Mustafa Barzani önderliğinde Baas rejimi ile imzalanan otonomi antlaşmasından sonra hükümete bakanlık dahil bir dizi görevlere getiriyor. Bu arada 1970’de Kürd Devrimi adına Cemal Abdülnasır’ın cenaze törenine katılan Kürd delegasyonun başında Seyda Saleh Yusufi vardı. Seyda Saleh Yusufi KDP içinde devrimin gidişatından memnun değil, bu konuda düşüncelerini partinin kadrolarına açıyor... Devrim yenilgiye uğradıktan sonra konuştuğu kadrolar: “Seyda Saleh Yusufi’nin dedikleri tek tek çıktı” diyorlar. Cezayir Antlaşmasının imzalanmasından hemen sonra Seyda Saleh Yusufi Bağdat yönetimi ile bir anlaşma sağlamak umuduyla Bağdat’a gidiyor. Fakat, silahlı mücadeleye son verildiğinden dolayı Bağdat rejimi görüşme istemini kabul etmiyor ve bir otelde gözetim altında tutuyorlar. Seyda Saleh Yusufi Irak dönen bir dizi Eylül Devrimi kadrosu gibi Irak’ın farklı bölgelerine sürgün ediliyor ve gözetim altında tutuluyor.

Seyda Saleh Yusufi Bağdat’ta olmasına rağmen Eylül Devrimi’nin yenilgisinden bir yıl sonra yani 1976 yılında kurulan “Kürdistan Sosyalist Hareketi” adlı olmuşumun yapılanmasında beyin rolü oynadı.. Bizutnewey Sosyalîstî Kurdistan silahlı mücadeleye başlıyor ve yaptığı kongresinde Seyda Saleh Yusufi Bağdat’ta olmasına rağmen Partinin Genel Sekreterliğine getiriyorlar.

Seyda Saleh Yusufi Kürd basınında da önemli rol oynayan Kürd şahsiyetlerinden biridir. El Taxi, Brayetî, Rojî Kurdistan, Êstere ve Nuserî Kurd gibi gazete ve dergilerin ya doğrudan çıkarı yada temel kadrolarından biri oldu.

Irak devleti, Seyda Saleh Yusufi’nin yeniden mücadeleye geçen Kürd hareketi içinde sahip olduğu rolü tespit ettikten sonra posta aracılığı ile kendisine patlayıcı göndererek 25 Haziran 1981 tarihine öldürüyor.

Kürd hareketinin farklı alanlarında büyük bir emeği geçen Seyda Saleh Yusufi’yi ölümünün 34. Yıldönümünde saygıyla anıyorum.

Aso Zagrosi

26.06.2015

Kaynak: Nusin. Net ve Şeyh Mehemed Şakeli’nin anıları