Murat V. Ardelan Irak ve Güney Kürdistan’da Yaşanan Gelişmeleri değerlendiriyor

Aso Zagrosî: 1-10 Haziran 2014 tarihinde İŞİD olarak bildiğimiz „Ad-Davla Al-Islāmiyya fi al-'Irāq wa-sh-Shām” adlı oluşum tarihi Kürdistan şehri Musul’u elegeçirerek tümden dünyanın gündemine oturdu. Ardından örgüt Irak Sünnilerin yerleşik olduğu bir dizi şehri denetim altına aldı. İŞİD’in bu ani çıkışı ile ilgili bir hayli komplo teorileri ortaya atıldı… Sizin bu konuya ilişkin düşüncelerinizi öğrenmek istiyoruz.

Murat V. Ardelan: Komplo teorilerine gore gorus olusturmayi sevmiyorum.

bu komplonun olmadigi anlamina gelmiyor. ancak elinizde hic bir somut veri yokken butun gorusunuzu gecerliligi kusku goturen bir varsayima dayandirmak makul bir yontem degil.

Bence ISID turu bir orgutu yaratacak dinamikler Orta Doguda Yaygin. Elbette bu tur orgutlenmeler kendinden zuhur etmez. arkasinda onemli bir destek ve ekonomi olmadan da bu duzeye zor gelir.

Velakin dikkatimizi somut olana; yaptiklari islere ve atacaklarini adimlari tahmin etmeye yoneltemek gerek. Bu orgut hangi kanalin urunu olursa olsun Kurdistan cikarlarina ve uygar yasama dusman bir orgut. bildiklerimiz uzerinden gorus uretip, ona gore davranmak daha akillica.

Aso Zagrosi: Kürdistan Başkanı Kek Mesud Barzani ve diğer bazı yetkililer İŞİD’in Musul’a yönelik çalışmaları konusunda Irak Merkezi iktidarını uyardıklarını, fakat kendilerini dinlemediklerini söylüyorlar. Ayrıca ABD yakın dost gördükleri devlet başkanların ve başbakanların(Almanya Başbakanı Merkel gibi) telefonlarını dahi dinliyor. Nasıl oluyor da İŞİD’in girişimlerinden habersiz oluyor?

Murat V. Ardelan: Bu soru da “yuklu soru” olmus. Illa “isin icinde capanoglu var” turunde bir cumle ile baslayip komplo destanlari dizilmesini ister gibisin. Ben de inatla soyle yazacagim:

1-ihtimal zayif da gorunse ABD ve Avrupa nin gozunden bir suru sey kacabilir, abzi gelismeleri yanlis yorumlamis veya onemsemeis olabilirler. Nihayetinde insanlardan olusan seylerden bahsediyoruz

2-varsayalim ki haberleri vardi- peki ala ISID I durdurmak icin ne yapabilirler? En fazla Irak ordusuna akil veya taktik vermek disinda? Veya pilotsuz ucaklarla ISID I vurmak disinda yapabilecekleri bir sey yok. Onlar da bugunku duruma engel olacak seyler degildi.

3. olasilik ISID in bu hareketleri ABD nin veya Almanya nin isine geliyor diye ses cikarmadilar hattta desetklediler diyelim. Bu bugunku yaygara ile pek bagdasmiyor. Ustelik ben ISID becerdikleri ile bu iki ulkenin cikarlarini pek uyusturamiyorum. Ortada ne kanit ne de indicator var bu tur komplolara inanmak icin. Ayrica komplo nun idaresi zordur. Kontrolu yitirme sansi yuksektir. ABD ve ALman ya nin cikarlarini maksimize etmek icin bu tur astari yuzunden pahaliya patlayacak yollara girecegini sanmam. Turkler arasinda bu komplonun taraftari bol olabilir. Cunku ISID in yaptiklari sonucu Guney Kurdistan in onunde buyuk firsat kapilari acildi. Bunun bilerek ABD ve Bati tarafindan kurdler icin yapildigini idda edecekler. Senelerdir bu tur manasiz komplolara iman etmis durumdalar. Kurdler de “korle yatan sasi kalklar” misali benzeye benzeye onlara benzemesin! Ben bu tur iddalara zihinsel enerji ve vakit ayirma yanlisi degilim.

Aso Zagrosi: İngiltere ve Fransa’nın Kürdistan’ı ve bölgeyi kendi aralarında Sykes picot-Antlaşması ile bölüşmelerinin 2016 yılında 100. Yılına giriyoruz. Bu antlaşmadan en çok zarar gören, ülkeleri yeniden parçalanan ve jenosidlere uğrayan Kürdlerdir. İŞİD 10 Haziran’da sınırları hiçe saydı ve Sykes-Picot Antlaşmasını yırtıp attı. Bu antlaşmanın 100.yılına doğru gittiğimiz bu süreçte ondan en çok zarar gören Kürdler ne yapıyor?

Murat V. Ardelan: ben cok tekrarlanan analizlerden farkli bir yere cekmek isterim tartismayi. Kurdler bugune kadar kurdluklerini belli olculerde koruyarak nasil yasamayi becerdi? Sorsuna benim hipotetik cevabim sudur: kurdlerin bugune kadar en belirgin bicimde kullandiklari yasamsal strateji SAVUNMA stratejisidir, kulturlerini savunmayi, varoluslarini savunmayi, dillerini savunmayi sectiler. SAVUNMA startejisini daha iyi anlayabilmek icin onun alternatifi KAYNAKLAR icin YARISMA stratejisine bakmak gerekir. Isi fazla uzatip detaylara girmeden sunlari yazayim. SAVUNMA stratejisi (bu kendinden zuhur bir strateji olarak kurdlere yapismis vaziyette. Sebebi de basarili ve atak bir liderlik olmadan, kitlelerin SPONTAN bicimde sececegi en cekici strateji budur. Sadece kurdler icind degil LIDERLIK kurumlasmasini (KADRO yetistirmeyi) beceremeyen ahalilerde bu yol adetat mecburi gibi gorunuyor). Simdi kurdlerin yavas yavas kadrolar olusturabilecek kosullari var, paralari var veya olacak, tariff edilmsi sinirlari olan koruma altinda bir alanlari var. bunlar olunca ister istemez ortaya bir kadro cikacak. Kadro savunmadan ziayde YARISI secer. Cunku BUYUME istegindedir. BUYUMEK icin kaynaklar uzerinden yarismayi secmek zorundasiniz. Sizin beceripte alamadiginiz kaynagi baskasi alirsa o BUYUR. Siz de sahneyi terketmek zorunda kalirsiniz. Kurdler icin artik savunmayi terkedip kaynaklar icin YARISMA stratejisinin zamani geldi. H Turhali nin degindigi Barzani sozu de bu mecraya uyuyor. “Düşmanlarımız artık eskisi kadar güçlü değil ve biz de eskisi kadar güçsüz değiliz.”

Bu cumlenin dogal devami benim yukaridaki stratejiye dogru ilerlemek olmali.

Soru “kurdler ne yapiyor? Idi ben ne yapmalari beklenir, veya kosullar ona ne yapmalarini dayatiyor? Sorusuna cevap vermis oldum.

Aso Zagrosi:: Geçenlerde Irak savaşına katılan Amerikalı bir subay George Bush’un Irak’ı Güney Kore olarak gördüğü ve 60 yıl alanda kalacaklarını söylediğini, fakat Başkan Obama’nın Irak’ı Vietnam olarak gördüğü ve askeri güçleri çektiğini yazıyordu. ABD’nin alandan ayrılmasından sonra(2011) Irak Başbakanı Nuri El Maliki’nin ilk işi Sünnileri devletin üst kademelerinden uzaklaştırmak oldu. Cumhurbaşkanı yardımcısı kaçtı, Maliye Bakanı zindana atıldı ve bir çok Sünni ordu ve devlet kurumlarından uzaklaştırıldı. Nuri Maliki Kürdlere karşı Dicle Askeri güçlerini gönderdi, Kürdistan bütçesini kesti ve Pêşmergelerin maaşlarını dahi göndermedi. Irak Anayasa’sında Kürdlere ilişkin esas maddelerden, ( Kerkük ve diğer işgal altındaki bölgelerin geleceğine dair madde de dahil) hiç birini uygulamaya sokmadı. Nuri El Maliki Bağdat merkezli tam bir Şii diktatörlüğü kurdu. Aktüel durumda yaşanan çatışmalar konusunda Kürdler nasıl bir tavır almalılar?

Murat V. Ardelan: Benim bilgim ve ilgim detaylarla ilgi degil. Yukarida kurdlerin icine girdikleri kosula en uygun stratejisini yazdim. Bu genel “grand” stratejiye uygun yuzlerce Pratik adim olabilir. Genel strateji belirgin oldugu surece, onun arkasinda saginda solunda yerlesecek Pratik adimlarin irili ufakli yanlisliklar icermesinin de pek bir sakincasi yok. Toplumu-dinamikleri genel stratejiye uygun bicimlendirmek, hem fiziki hem psikoljik enerjiyi bu bicimde olusturmak gerek.

Aso Zagrosî: Geçenlerde General David Petraeus yaptığı bir açıklama da eğer Amerika hava saldırılarıyla İŞİD’ı vurursa “Şii milislerine hizmet eder” diyordu. Diğer yandan İŞİD, Sünni mezhebi ideoloji olarak kullanan Arap ırkçısı bir yapılanmadır. Eski Baasçıların yoğun bir şekilde bu hareketin içinde yer alması bu gerçekliğin açık bir ifadesidir. Bazı Kürd çevreleri “bu savaş bizim savaşımız değildir” diyorlar. Eğer İŞİD vb yapılar bölgede dikiş tuttururlarsa Kürdistan ile doğrudan komşu olacaklar. Ayrıca Sünni Araplar, Musul, Kerkük ve diğer işgal altındaki Kürd bölgelerini kendi toprakları olarak görüyorlar. Yarın çıkacak olacak çatışmalarda Türkiye dahil bir dizi Arap ülkesi onların yanında olacaktır. Kürdistan yönetimi yarınları da düşünerek şimdi nasıl bir tavır takınabilir? Beyaz Saray son günlerde doğrudan Kürdistan Başkanı Kek Mesud Barzani, Irak Sünni ve Şii yöneticileriyle ilişkiye geçerek „teröre karşı ortak mücadele“ ve „Bağdat yönetimini Şii, Sünni ve Kürd ekseninde“ yeniden yapılanmasını istiyor. Eğer Kürdler Amerika’nın bu istemini kabul etseler hangi taleplerle Bağdat’ta gitmeliler? Güney Kürdistan yöneticileri sık sık Kürdistan’ın bağımsızlığından söz ediyorlar. Son dönemlerde Irak Ordusunun İŞİD güçlerinin karşısında aldığı yenilgilerden sonra boşaltığı Kerkük vb yerlere Pêşmerge güçleri yerleşti. Niçin Pêşmerge güçleri Hemrin’den başlayarak tüm Kürdistani bölgeleri denetim altına almıyor? Yoksa Güney Kürdleri yeniden Irak Anayasasının tatbikini mi bekleyecekler? Türkiye ile bir dizi ekonomik, siyasi ve kültürel ilişkiler içinde olan Güney Kürdistan yönetimi Bağımsız Kürdistan’ı ilan edebilir mi? Böyle bir durumda Kuzey Kürdlerine hiç bir hak tanımayan Türkiye Güney Kürdlerin bağımsızlığına karşı tavrı ne olur? Geçenlerde Kürdistan Başbakanı Neçirvan Barzani’nin başında bulunduğu bir KDP ve YNK delagasyonu İran yetkilileriyle görüştü. İran yetkilileri tüm görüşme boyunca “Kürd-Şii İttifakını” işlediler. Acaba günümüzde İkinci Çaldıran mümkün mü? Eğer mümkün ise somut olarak Kürd güçleri nasıl hareket edecekler? İŞİD de facto sınırları ortadan kaldırırken Kürdler hala kendi aralarında duvar/sınır/hendekler örüyorlar. Güney Kürdistan kazanımları tüm dünya Kürdleri için Sykes-picot-Antlaşmasını çöpe atmak için tarihsel bir imkan sağladı. PKK, Güney Kürdistan Hükümeti ve parlamentosu oluştuğu zaman hemen karşısına „Botan ve Behdinan Savaş Hükümetini“ çıkardı. Bugün ise Batı Kürdistan’da „Kanton „ile Kürdlerin karşısına çıkıyor. Bu girişimleri nasıl yorumluyorsunuz? Güney Kürdistan yönetimi Arap güçleriyle çatışmalar içine girerse yada Bağımsız Kürdistan’ı ilan ederse Kürdistan’ın diğer parçalardaki ve diasporadaki Kürdler somut olarak ne yapabilirler? Sorularıma cevap verdiğiniz için

Murat V. Ardelan: butun bu uzun yorum ve soruya benim cevabim kisa: kurdler ulkelerindeki petrolun ve suyun sahibi olacaklari bir YARIS stratejisine girmek zorunda. Aksi halde buguku kosullarda savunma startejisi ile buyumeleri mumkun degil. Buyumeyince sadece “survive” edersiniz. Bu da garantili bir yoldur. Kaynaklarinizi baskalarina kaptirdiginiz icin sizing uzerinize daha fazla gelmezler. En fazla asimile etmek icin (ileride gaspedilen mallarinizi geri isteme olasiliginizi sifirlamak icin) ugrasirlar.

Parcalar, diaspora kurdlerin psikoljisini YARIS stratejisine hazirlamalai. Bu stratejide kendini yenileyen ve yeniden uretebilen KADRO cok onemlidir. Kurdler her yolu deneyip yaygin KADROLASMA kulturu yaratmalilar. Her alanda. Her alanda. Guclu kadro da abuk subuk birinin kurdlerin zayifliklarini orgutleyerek person kultu olusmasinin onunde en onemli engellerden biridir. Diaspora coktan bu isin ust yapisini orgutlemeyi becerebilmeliydi.