ROZA TARÎYÄ”!

Tîja sodÄ›rî hona newo peyÄ› koye JelÄ›ra vejayvike, bereqayisra qlatîyekÄ› wordede fÄ›telîyenÄ•.îsu besenekÄ›rdenÄ›k nasbikÄ›ro. Veng, her hetîra amÄ›nÄ›. Nu veng jî wiren newî. Mi sare xu bine cilera vet, çim tene mîstday, hondekÄ› linga reste lewo ustuna cÄ›vÄ›ra vetve tever cîyema pÄ›ro teverabî,mayemi turuk desÄ›bi, cikÄ› gira nÄ›wî kÄ›rdeneci, toraq, nune mîstaye, piaz,tû, goj, haqveke bîpir, di hîre rey hardra dard ra onca naro. Xo ve xo qÄ›seykerdenÄ› “nîya rindo, ekÄ›.jÄ•dekÄ› girabî îsu besenekÄ›no xonde rayÄ› ev bost bero“.
PîyÄ›mi vakÄ›, “rast wana, cîyo gira mejîyere, rayama çon rojîya, ezîk nezon“ .

Mi xone famnÄ•kerd mayÄ“-pîyÄ•mi sekenÄ• na dewoma, ça na saeta soderde pÄ•re payrarÄ›, cîye xo cunde arde tî lewo. Zere mira bervîs yeno, oncak besenÄ›konkÄ› bibervîne. Lesami bîya jî kemere, lîngemî besenÄ›kenÄ› hardra raurjîyÄ›rÄ•.
Mayemi eve gamune çapîk ame, verÄ• çeverdÄ• winetÄ• hona newe dîkÄ• ez payra, ceverde windon deste xo nawÄ• saremî sÄ›r, veng gulla mayÄ›mi de xÄ›nekîya, eve zorî di çequ vejay “tara some“ ...
Veng nÄ•wî kullÄ•-dezÄ› zerrî Ä•we na du çequ amÄ• tewÄ•r.Çime xu bîwepîr oncakî newastenÄ›kÄ› ez bîwînînÄ•, hersekÄ› dörme pirnikera amenÄ› war evÄ› gile çîtta xuya sure kerdenÄ• ja,.zoninÄ• xo sere biyi zeut ,dest wortÄ• poremîra wejiya ame hermemîyÄ• çÄ•p serÄ• winÄ•t, çime xu rosta söderdÄ• berÄ•qay “wake, cigÄ•ram kince tu mi vet haye lewo zîlederÄ•, tÄ•ne lerze bîke tija perozra awî rayequmÄ•“
Zof çî aqîlemîra verenora, vazonkÄ• perskÄ•rînÄ•, hona mi fekÄ• xo ranekÄ•rdîw mayemi xu carna Jele, deste serÄ• cizikude amÄ•y pÄ•ser. veng bîberz henîk zelal vejiya. “Wake ya DûzgunÄ• kemer,ya XizrÄ• saeta tengî,ya wayîrÄ• na koyunÄ› Dersîm, tuyake her waxtik hazira, hemîk nazira Tîja Olî cena na koyu sera ana, venge na qulle Kirmanc bihesnÄ•,na çi tengîya mara dûr berÄ•. Tirk, zalimo zorba, tertele nuwe masÄ•r, doyunemara ma erzeno, tengîyedermÄ• ma destra tawa nîno tuyake na Dînade xukum kena; dezwÄ•, adirwe,xarîgewÄ•, zere yînu kuye, destu-pau girede, na xardo mao bimbarekra durberÄ•“
Dewo dÄ› bonç bon bî, pereyinÄ•k nanÄ› xu sanaw koye Sîle Sur rîye xokî hete JelÄ•dewî, saata tija sodÄ•rî bî.
CordÄ• derÄ• Mîrîg amÄ•ne, merga arekîye ser sîyenÄ•, birayo wînîk dere Wartînigebî hurdemnakÄ› kotene tî virare lauka na koye Dersim watenÄ•, na lauke ca zÄ•re mejgemidÄ› fetelîna ezîk nezon.
Pîyemî gula xu hen xorî kerde pak kÄ•, deyodÄ• pîlo-qiz peroyînÄ› hesna, olojakÄ• fektebîye estÄ› tevÄ›r, venge xo tenÄ›na berz wejiya “Xane sima kot mend tenÄ› lerze bikÄ›re, nikakÄ› Tirk amÄ› mal gau bonu nî, ma pereyînu pîya tey wone,“ kÄ›se pîyemi hona nekedîya, ma cunde ameyme tilowÄ›. Pîlo qiz pero payrawî. Ju ApÄ› HesÄ• çenge cunde nîstîwro linga xuya reste estîw linga çep ser, destîk jî ustunÄ• cerÄ• sanaw çenike xo, çim jî gozÄ• girswî, burî jî xeta bosten az dawî, pore xo ki sipÄ›bî, ju muya saye tey cînewîyÄ›. EwÄ› dî becuku jîmelunÄ› xu taday,gile jîmelo amÄ• vere çimu, nadayîse xu jî nadayîse merdubî. kuloke payra wineto înu sera fetelîya ame pîyemi de winet. Xurdîmînek tene jumînde nada. LewÄ• ApÄ• HesÄ•n kÄ• bîra, veng jî duyÄ• lozine wejîya. Vake ez ta manon neskunkÄ• simade bernÄ• na mezela pîyu kalukuna, zere mira nîno zaverdînÄ• Çimemi na xarde bîyera vazonkÄ› wolla na hardra pirbÄ›, katake sönÄ• Xizire saeta tenge raya sima rakere çimine dismen korkÄ•ro.
Ju ve ju verÄ• ApÄ• HesÄ•nra verdîmÄ›ra, pîlu lewo nawÄ• hermÄ•ra qizuk destra kotîmera rayÄ•. Mi destÄ• nebî, saremi wile mi sere cera ra, Ape HesÄ• hona kemera cun serebî, ewÄ› xokîk biw jî kemere, lingamikÄ› kotera dare hetÄ› rî ser ginunÄ› hardre, saremik ewÄ› xu ame ver, gile pirnikamira gon amenÄ›. Mayemi deste mide guret ez hardra ustnera ewÄ› gile çîta xu rîyemi kerd pak cîte xona berbisra hîtewîye. Wake, “çenam, peyde nîyamede verva xo dÄ› nadÄ›!“
Xelle raye sîmÄ• zerÄ• mejgemidÄ› xondike peydÄ• nîyamedÄ›! peydÄ• nîyamedÄ›! pÄ•ydÄ› nîyamedÄ›!...
Ça?
PÄ•yde nîyamedÄ•?
Avîra ezkÄ• tenÄ• doyera biyenÄ• dûr winetenÄ• peyser nîyadenÄ›.
Nika sebî!
Çira na qullÄ› ma newazenokÄ• peyser nado!
Orte gemede bîmÄ• wînd,xondekÄ• sarema sera tîja soder werenÄ›ra. Sare xu danra asmedÄ› ju astarÄ• nemendîw, mîrcîk gile darura urzenera hete doye ser sonÄ• onca peyser yenÄ•
Hurenda xode winetne, naffÄ› ewÄ› lesera peyser cerunra doyÄ› bîya wînd xondekÄ• qlancik perenÄ•ra zorra.
Axxx... Doye...Doye...
Ondera Qurwetîye...Qurwetîye...
Huna newÄ• famkerd qurwetîyÄ• nawîya, linge îson hard, çimik dörme nasnÄ•kene!
Qurwetî sîyana. Hata kot? Ça? Çira? Çon roj,?SebÄ•no? PenîyÄ› nezonayîsa!
Make avîra kotenÄ• orte na gemÄ•; vergura, hÄ•sra, morura tersenÄ•, na tersokÄ• ewÄ› serasero zerÄ• mide ca guretîw ju saetede bîyowînd.
Ju ters esto u kî Tirko!
Nu Tirk çuko?
Xone mi nedîyo! Wesanînya- tesenanya. Nîye. Wergo- heso. Nîye. Harîga-çorro. Nîye
Çon saetîye rayeraymekÄ› derma lingine mi dÄ• nemendo, becîke mi lastîkÄ• sayde sönÄ• yene araq caremira hata gile becukunÄ• lingunemi sîyo. Feke kes ranebeno, hard bîyo letey, jî mîyu ma sare novÄ• xu wer pîyemi verde mak dima somÄ›. Jele sare berdo sano asmÄ•, evÄ› sîyayenÄ›k ne kedîna, çixaskÄ• ma nanÄ• jelede bemÄ› berz tîjîk werwa jelere xonde bena berz, wile jelede ma jumîn dîke, tîjake sarÄ› ma serwîye, sîya Koye Dûzgun.
Pîyemike winet pero pîya bî jî ustunu hurende xode bî husk. Turîk nanÄ›ra wet harde naro, îye wînuk henkerd, deste xoke bîtol ewÄ› hurdemînÄ› destu arakÄ• care xu guret jî sutayenÄ• rîde fetelna hîre rey lewo na deste xore berd çare xu ard. Venge xu xondÄ•kÄ› zere fÄ•kte wejîya îsu besenÄ•kerdenÄ•ke fambikÄ•ro.
“Ya Dûzgun“... “Ya Dûzgun“... “Ya Dûzgun“...
“Xele raye amÄ•yme,qefelaymÄ• ara xu bikÄ•rme uradimak nadarmÄ• rayÄ• ma katabÄ•na“
Pero vere kemeredÄ› nistroy, xakwe nun kerdra, boya wasÄ› kunkor nuno mîstayÄ› kote tî orte. Torak, runo teze, zere fekte amenÄ› nat sîyene dot, lokmeke gulera sîyene cer qirtîkÄ• villî amenÄ› çor.Gula xuke bîye tol xane gile çîte ard pirnike ser, feke xu binde kerdwînd, weng orte cîtÄ•ra vejîya, vake ma rind nekerd, “kemere hurenda xode girana“ Kamke hardÄ• xu caverdano penîya xuk rind nîya.
Rosta riye pereyîne sîyÄ•
Ju fekra
Rasta...
Pîyemi wakÄ•: “Rastîyera. Rastîya“...Çime xuye qiskÄ›k pÄ›reyûne sere fetelnay tÄ•ne winÄ›t nadake pero gosdanÄ› vengÄ• xo tenÄ•na kerd berz
Sima Tîrk nasnekenÄ• ekÄ• amÄ• pîlo-qiz nezono azÄ• ma kokra birneno. Dersim zof zetenîyÄ› dîye oncak aze xu husk nekerd
Ju fekra
Rastîya... Rastîya...
Xane, tode tomora ermenî esta, înatÄ› tu înato, mara kam vazoneke deyo xu, mezela qalukunÄ› xu caverdoro Dersîm xonde tengîye dîya, onca binra wejîyo, roze yena rozo domanûne tornune mawo, paguno rijayî sere az dane,lozina kulle kirmancrakî dû wejîno. Tene winet ju ve ju çime peroyînede nada kesrakÄ› weng newejîya xurende xora usra ewÄ› deste rest salwarÄ• xu sanayro gile pisa xode guret tene kerdî berz, di greye çîp estveci layeke tevera mend guret hete zerrî serde kerd wînd. Jî hÄ›lî amewe gile kemere sere wînet, wenge xu zorde jî silîiye amenewe war. Vake, ma destra nuno na dismendÄ› sare woderdane, harde Dersim her cayîk bimbareqo, make Çeme Munzura rawerîme sîme heto bî, mire hen yenoke aze xu xelesnÄ•mÄ›. Ez nevazonke her dayim xu dima nadermÄ•, na sîyana ma jî sîyana wîren nîya pîlo- qize ma xore gosarekÄ›ro, tengenakÄ• ma diye bero jare-.dare Dersim dÄ› cÄ•mmat kero. Jî hÄ•lî hurdemena pÄ•lge xu dayra. Raurzere!.Rayama hona durya waxtemak senik mendo ewÄ› ronîstenera raye nekedîna. Pero pîya ju rayede ûstra, cîyoke ortedewî kerd tûrûko, orej kediya vere ma kasbî, rönestrana zonîyemi bîw pîrîke, linga xu mi hurenda xode di hîre rey sanayra, nadake peyde mendne, lerze konke, yak mire xen yeno wazonke peyser racerne, nezon, nezon, nezonkÄ› sepkernÄ›.
Desto dÄ› girs, hemik germinbî destemi dÄ› guret. Bî!.. PÄ•yde memanÄ•!.. GermenÄ› kote zere lesami deste mi newî, lîng xo ve xu kotra rayÄ• lesamik dimra kasbîyenÄ•, nika bînÄ› di letey. leteyo ju peyser ju kî awî sÄ•r sono.
Isûke corde nada Çeme Xarcik gile jelera hen nîjdî asenoke pelgemikÄ› biwe ju gamÄ› dÄ› cer orte uwede xu wînon. Hen newî xu mexapininÄ•, çon saeti some dere xarcikik ma vera rameneno. Nane jelerake ameymÄ› jer vere made koye sakoy beno berz, Tîja Olî peye ju koyrake wejîye peye koye wîndÄ› sona. Dîna ortede bena di letey asmedÄ› sodero cer tarîyo, ma orte dalikede bîme wînd Îsu cimura beno kor oncak lîng xo ve xu raye vînenÄ› nika venge çem hen nîjdîra yenoka jî layuka hondayîsa.
Kemera Gole Xizir çem kerdo diletey, pereyînÄ› bare xu na ro dest u riye xu sût. Mayemi çila turukra wette, kulçe kemera Xizir dÄ› nÄ› ro, adirke wÄ›sa boya run ve pacra pîya wejîye, zere feke xode mile, jî male derwetînwîye, mire hen ameneke kard sana gule ro dana, TersunÄ›,mi gile fîstane maye xu dÄ› guret hen kerdîw çîpke, ciiir weng amÄ•. Sekena. Ez jî kemere bîne veng newejîya destemide guret vake raverdÄ•, mi lopa xu kerderake paçÄ• sur zere lopamidero mayami neherediye poroke koto çiminemi peyser est.
VakÄ• meterse endî xÄ•lesayme, harde Heydero peyde mend, nika harde AludermÄ•.
ÇemkÄ› rayÄ• madero mak xelesîmÄ•
Nu, turukude bîw jî kemerÄ•, tene ue sanÄ› purÄ›, oncak zere fektÄ• amÄ•nÄ› nat sîyenÄ• dot gula îsonra çer nesîyenÄ•, con rojîyo gula keste lokme germin ra neverdaywî ke vere poreyîn bîw girs lesera awi siw.
Raye ewÄ› sîyayenÄ› ne kedîna nika hona famkonkÄ› hardÄ› Dersim cixa girso eve sîyanera nekedîno. Pulo juraka ameyme cer jüna pul vere çumune made beno berz, tekette lesera vejîne sona, makîk dima kasbÄ•me somÄ•
Lawayîse kutuku tarî ortede kerd letey. AmÄ•ymÄ› . amÄ•ymÄ› pereyinÄ• piya ju fÄ•kra Dûzgu tore sikirwokÄ• ma hata ta ardîmÄ•
Bone pax bonune mara girswî adireko lozinede wesene rost hata cever namene, mi kes nasnekerd, oncak venge pereyine zerera amenÄ›. Sima xeramÄ›! xermÄ›ndimÄ›! wayire çey ustara wake esmo sima perro meymane Xiziriye saremi sero cayÄ• sima esto. Meste her kesre ju ca winemÄ•
Roza wîne naskerdÄ•y kamke bî bîwîd, ez, mayemi piyemi mendime. WayîrÄ• çeyî mare zof rindwî xele waxtwî ma na deyodewîme endÄ› her ca misunÄ› kotra ameyme., ca tarme. key peyser some. aklemi namenÄ›, yak senik amenÄ› oncak capik xu wira kerdenÄ›. Hata a roze
A roze
A roza tariyi 73 serredera.
Ez ewÄ› a rozera pîya bîmepîl
Xonde roj amey werdra, a roze ranewerěna
Kamke na doyera newî perro cunde ardiw tiloyÄ›, domen û hermetuk dorme cundewî.
Tirk zirzeno ma kes famnekerd, uyoke lewe tirkte winoto ewÄ› zonema tenena gira wano
Hermeta tu.domene tu kamjiye?
Yîmi tanîyÄ›.
Îye winura perskeno
Hermeta tu domenetu kamjiye?
Veng çino
Gile jîmelone pîyemide guret, hermeta tu domene tu ta niye henÄ› !
Veng çînew
Pîyemi ma nasnekeno
Tirk peyser di-hîre gam sî
Wenge tirk berz wejiya
ATESSS!!!
Tifongu dîna kerde tarîyÄ› reyna kes neustra gonya pereyine biye tÄ› orte
Roze
Roza tariyÄ›
ATESSS!!!
Gonya piyune ma
Tirk
“ATESSS!!!“
Roza tariye
A roze roza mina
73 serya kÄ› tarîya
Ez cixaske bîne pîl a rozek zeremide bîye pîl
Ez cixaske bîne kokum a roze mirak kokuma...

Kurulusundan günümüze kadar Anadoluyu bütün kültürlere ve farkililara mezar yapmayi görev olarak önüne koyan TC, bu yolda epey ilerledi. Anadolu büyük uygarliklar besigi olarak anilmaktan cok, büyük mezarliklar diyari olarak hafizalarda yer edindi.
Xane henüz cocuken babasi gözlerinin önünde kursuns dizildi.Dersim 38 de ölülerimiz bilinmeyen mezarliklara gömülselerde, acilarini, umutlarini, yarinlarini yasiyanlara miras olarak biraktilar ve en zoruda bununlarla yasamakti
Xaneyle yapilan bu kisa söyleside de kendi deyimiyle(Ez cixaske bîne kokum a roze mirak kokuma...73 serya kÄ› tarîya) “ben ne kadar yaslandimsa ogün benden de yaslandi ve 73 yildir karanliktir o gün“ diyor. Birgün cikacak firtinanin sesliligine birakiyor sessizligini ve karanliklarini.

Memo Jel