Skip to main content

1967-68 Hareketi ve Suleyman Muini ve arkadaşları (4)

Bu süreçte KDP(İran) içinde Ahmed Tevfik'in siyasetinden memnun olmayan kadrolar kendi aralarında gizli guruplaşmalara gidiyor. Örneğin Komiteya Rêveberîya Hizba Demokrat a Kurdistan“ ın iki üyesi Mustafa(Salehe Mehtedi) ve Kawe(Muhamed İlxanizade) partiden ayrılıyorlar ve daha sonra „Kürdistan Demokrat Partisi(Irak) Politbüosunun da yardımıyla 'Komela Rizgariya Kurdistan'ı kuruyorlar.“(Dr. Serdeşti, age, 11)

Salehe Muhtedi Dimane'ye verdiği söyleşide „ Mela Rahman Aware(Mela Aware olarak bildiğimiz Mela Ahmed Aware değil), Muhamed İlxanizade, Şeyh Cemil Merdox ve Ömer Nigili gibi şahsiyetler“de bu partide yer alıyorlar. Yine Muhtedi'nin anlatımlarına göre kurdukları parti: „ Kürdistan bir ülkedir. Kürdler tek millettir. Otonomi Kürdlerin sorununu çözemez. Biz Kürdler kendi milli devletimizi kurmak için birleşmek zorundayız. Biz, kendimize eski mırası temel alıyorduk. Hiwa partisini, Xoybun partisini ve Komelay Jiyanewe Kurd'un tecrübelerini kendimize miras olarak alıyorduk“ diyor.

Muhtedi'nin anlatımlarına göre kurdukları parti hem Molla Mustafa Barzani'nin başını çektiği ulusal hareketten ve hemde İran'dan kendisini gizlemek zorundaydı. Kürdistan'ın diğer parçalarındada ilişki yakalamıyorlar. Yine Muhtedi'nin verdiği bilgilere göre Güney Kürdistan Devrimi ile İran ilişkileri çok gelişmişti. Belli bir dönem sonra İran'a dönme kararı alıyorlar. Fakat, dönmeden önce kurdukları partiyi tasfiye etmeye gönülleri varmıyor. Parti kurucuları faaliyetlerini noktalıyorlar ve birbirleriyle olan örgütsel ilişkilerini donduruyorlar. Dolayısıyla 'Komela Rizgariya Kurdistan'ın 1965'ten sonra hiç bir faalyeti olmuyor. Şunuda vurgulamak gerekiyor ki, Salehe Muhtedi Ahmed Tevfik tarafından partiden atılmıştı. Muhtedi ve arkadaşlarının bu siyasal girişimleri Muhtedi ailesiyle çok yakın ilişkiler içinde olan şair Hejar tarafından da biliniyordu. Molla Mustafa Barzani'de geçmişte Muhtedi'nin ailesiyle yakın ilişkileri olmuştu. Muhtedi bu gizli faaliyetlerini biraz da bu ilişkilere borçluydu.

Yine aynı dönemlerde Mela Aware olarak bildiğimiz Mela Ahmed Şelmaş Doğu Kürdistan'ın Serdeşt mıntıkasında Ahmed Tevfik'in KDP'sinden bağımsız bir teşkilatlanmaya gitmişti. Bu yapının merkez üssü ise Güney Kürdistan'ın Şarbajer mıntıkasındaki Mawet'teydi. İlginç olan Serdeşt mıtıkasında sürekli gelişme gösteren bu yapının üyelerini Mela Aware'den başkası tanımıyordu.(Dr. Serdeşti, age, s 11)

Yine 1963 yılının sonbaharında Qadir Şerif, Huseyin Medini ve Said Kawe üçlüsü Ahmed tevfik'in KDP'sinden gizli olarak „Komitey Saxkirdinewey Hizbi Demokrati Kurdistan“ kuruyor. Bu komiteyi oluşturanlar „en az bir yıl gizli çalışma“ kararınıda alıyorlar. Bu yapılanmanın esas amacı KDP'sini yeninden örgütlemekti. Doğu Kürdistan'da faaliyet geliştirmek istiyorlardı.. Bu kadrolar Ahmed Tevfik, „tek başına hareket etmesinden ve örgütü keyfine göre idare etmesinden“ rahatsızdılar. Bu çevrenin bir askeri üssü Zinoi Şeyhi köyünde vardı. Ahmed Tevfik bu çevrenin faaliyetlerinden haberdar olduktan sonra burada bulunan silahlı güçleri silahsızlandırdı.

Burada bulunan kadroların bir çoğu 1964 Nisan'ında KDP(Irak)'nin politbürosuna sığınıyorlar. Belli bir dönem sonra bunlar Mela Aware ve Mela Ebubekir Felsefi'yide saflarına çekiyorlar. Kısa bir aradan sonra Mela Resul Pêşnmar, Qadri Qazi, Mela Hasan Ristgar ve Xelil Şewbaş'ın da içinde olduğu 23 kişi bu yapılanmaya katılıyorlar.

„Komitey Saxkirdinewey Hizbi Demokrati Kurdistan“ adına Qadir Şerif 14 Haziran 1964 yılında Ahmed Tevfik'e karşı çok sert bir bildiri kaleme alıyor.
Bu bilidiri de Ahmed Tevfik'i „CİA Ajanı“, SAVAK ajanı“, „İran devleti“ ve „Irak devleti“ adına çalışmakla suçluyor. Bu suçlamaları 17 yada 18 madde halinde sıralıyor.. Bu suçlamalar , Ahmed Tevfik'in ABD'nin Tahran Büyükelçisi W. Agleton ilişkisi, İsrail yetkilileriyle olan ilişkileri, Newyork Times'in muhabiri Dana Adam Shmith'i Lübnan'dan Kürdistan'a getirmesi olayı ve Molla Mustafa Barzani ile Politbüronun ilişkilerini bozmaya çalışmak gibi maddeleride içeriyordu.

Ayrıca bildiride Kürdlere „Ahmed Tevfik ve Faiq Emin(Suleyman Muini) ekibine inanmayın“ çağrısı da vardı.

Bilindiği gibi KDP(Irak) içinde Molla Mustafa Barzani ile Politbüro'nun ilişkileride tüm bozulmuştu. 1964 Temmuz'unda Molla Mustafa Barzani, İbrahim Ahmed ve Celal Talabani'nin başını çektikleri Politbüro'nun üzerine Peşmergeleri gönderdi. Politbüro üyeleri İran'a sığındılar.

„Komitey Saxkirdinewey Hizbi Demokrati Kurdistan“, sahip olduğu KDP-Politbüro desteğini yitirdi.

Bu arada Ahmed Tevfik'in başını çektiği KDP(İran) bir dizi açıklama yayınlayarak bu çevrenin „satılmış, hain, devrime ve Barzani'ye düşman“ ilan etmişti. Said Kawe anılarında „Doğu Kürdleri yüzlerimize dahi bakmıyordu“ diyor.

Bu arada „Komitey Saxkirdinewey Hizbi Demokrati Kurdistan“'dan Mela Ebubekir Felsefi İran'a teslim oluyor. Belli bir dönem sonra Hasan Ristgar, Huseyin Medeni, Mela Resul ve Qadri Qazi Molla Mustafa Barzani ile ilişkiye geçiyorlar. Barzani bunlara dokunmayacağına dair söz veriyor ve Ahmed Tevfik'ten uzak bir yere yerleştiriyor.
Mela Aware, Qadir Şerif ve Said Kawe'dan oluşan 3.grup ise KDP(İran)nin ikinci kongresinin sonrasına kadar Doğu ve Güney Kürdistan sınırlarında kaçak ve çok kötü şartlarda gizlenerek varlıklarını sürdürdüler.(Dr. Serdeşti, age, sayfa 15)

„Komitey Saxkirdinewey Hizbi Demokrati Kurdistan“ın varlığı da böylece son buldu.

Ahmed Tevfik önderliğindeki KDP(İran) 1964 yılının kasım ayının başlarında partinin ikinci kongresini topladı. KDP'nin Birinci Kongesi 1945 yılında yapılmıştı. İki kongre arasında tam 19 yıl geçmişti.

Bu kongreye „Komitey Saxkirdinewey Hizbi Demokrati Kurdistan“ ve KDP(Irak) Politbürosu ile ilişkisi olan kadrolar çağrılmadı. Ahmed Tevfik ve Suleyman Muini Doğu Kürdistan'ın çeşitli şehirlerinden ve Güney Kürdistan'da bulunan KDP kadrolarını kongreye çağırdılar. KDP yaklaşık olarak 100 delege ile ikinci kongresini yaptı. Kongre 12 gün sürdü.

Bu kongede bir dizi karar alındı,merkez komitesi ve denetleme kurulu üyeleri seçildi..

1967 ve 1968 hareketinin kompozisyonunu daha net görebilmek için seçilenlerin isimlerini aktarıyorum. Önce Merkez Komitee üyeleri:

1)Ahmed Tevfik,
2)Sadiqi Encirzade,
3)Suleyman Muini,
4)Emir Qazi,
5)Mela Rehim Werdi,
6)Neco(Bapir Şikak)
7)Mela Reşidi Huseyini,
8)Sinar Mamdi,
9)Şair Hejar,
10)Seyid Kamil Amami,
11)Dr. Rehim Qazi,
12)Hebib Wezir,
13)Aziz Yusufi,
14)Qani Biluryan,

15)Dr. Ali Mewlewi,

Denetleme Kurulunun üyeleri:

1)Rauf Mela Hasan,
2)Abdullah Muini,
3)Reşid Felahi,
4)Mela Qadir Laçini,
5)Seyid Resul Babi Gewre,
6)Mela Kerimi Sardekosani,
7)Mela Necmedini Kokeyi,
8)SEyid Tahir İmami
9) Mustafa İshaq
10)Abdullah mewlewi,
11)Seyid Haci Kelewi

Devam edececek..

[email protected]

Add new comment

The content of this field is kept private and will not be shown publicly.

Plain text

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.