Kurd romani turkce arapca farca (veya ingilizc isvece) olur mu?
olur diyen de cikacaktir olmaz illa kurdce olmali diyen de.
eger tek kriter dil ise ortada kurd romancisi olarak pek fazla kimse yok demektir.
ve hasan bildirici yi kurd romancisi olarak saymamak gerekir.

oysa bu is bu kadar rahat kestirilip atilacak br mevzu degil.
hasan bilidirici kurd ve romanci onu okuyup begenen okuyucularin muhtemelen buyuk cogunlugu da kurd(kendilerini kurd olarak tanimlayan kisler). bu durumda HB yi turkce yaziyor diye turk romancisi saymak onca gercegi hic kale almamak demektir ki-bu da mumkun degil.

yapilan br ise kesin bir ad koymak kolay olmuyorsa bu adlandirmadan belirgin bir yetersizlik var demektir. yani olan biten seye artik bambaska daha kapasayici bir ad bulma ihtiyaci dayatmis demektir. icinden verimli bir tartisma cikmasi gereen bu mevzuyu burda birakip daha somut seylere donelim

HB nin romancilgi nasil?
donusu olmayan yol adli kitabi asikar bicimde cok begeni topladi kurd okur kitlesinden. sadece bu bile kendi basina HB nin kitaplarini yazdigi kite tarafindan onlarin romancisi odugunun (kurd romancisi) tescili olarak yeter de artar bile.

ben de bu kitabi aldim ve okudum.
kendi adima kurd romani gagavuz romani cerkez romani diye roman okumadigimi belirteyim. bir roman okudum ve o roman da ne kendimi ne tum insanlara ozgu onemli bir varolus problemini, ne de kurdlerin BANA GORE uzerine iyice dusunulmesi gereken meseleleri uzerine insani dusunduren gulduren aglatan bir seyler buldugumu soyleyemem. kurdler uzerine baskilar gerillaya katilmis gencler br kasabaninin hic de derinligine girilmemis sikici yasami, gerilada olan biten yuzeysel egilimler filan fistik. firlan fistik diyorum cunu bana br orta okul musamere havasinda gelen bir romandi. yazar bu tur elestiri duyunca elbette sinirlenir ama ben kimim ki van golu suyuyla yunmus gunay pek begenmis bu kitabi (yada ikincisini elestirmek icin o kitabi begendigini soyleyerek rahat yuklenme gerekcesi yapmis). ben kimim ki dedigime bakmayin lafin gelisi-iyi roman okurum uzun sureden beri de okurum. bir de yerde ve gokten en iyisi bizm olasun diye-buna hakkimiz olsun diyen kurdlerdenim. bu kriterlerle bakinca HB nin donusu olmayan yol gercekten eften puften bir roman. zaman da bunu herkese gosterecek.
bir roman nasil eften puften olmaz?

oyle dostoyevskilere tolstoylara grass a veya rustuye filan bakarak ornek verecek degilim. gene donuo kurdistanin yetistirdigi bir romanciya bakacagim
mustafa can

adam isvecce yazmis
adam basit br konuyu
herkesin mutlaka sahip oldugu veya yitirdigi annesini anlatiyor.
roman da anlatilan sadece anne mi?
evet ve hayir
evet anne olanca derinligi ile anlatiliyor
bir kusaga ait kadin yasami anlatilyor orda
bir annenin yasam denilen bu girilip ve aniden cikilan seyde
bir kadinin nasil yasam sahnesine girip nasil onu terketigi
kadin yasarken onun varolusunun kendine ozgu yanlarinin farkinda bile olmayan
onun kendisine bakisi ile kendisinin ona bakisi fersah fersah farkli olan
bir anne ve bir oglan cocugu anlatiliyor.
HB Gunay aslan in roman elestirisine veridgi cevapta iyi roman icin bir suru luzumsuz gerekceler siralamis durmus-hepsi bastan sona hikaya. iyi romanci ottan bortu bocekten,cogumuz icin eften puften gorunen seylerin icinden sahane romanlar cikarabilendir. bu isin illa ki tek tarifi yapilacaksa benimki bu olur.
iyi romanci icin konu sikintisi fian olmaz. herkese bastan asagiya sikci rutin ilginclikten uzak gelen binlerce ayrintidan inanilmasi guc bir semfoni cikartana iyi romanci denir. Mustafa can kendi yasamini anlatmak gibi-aslinda pek fazla yaraticilik gerekmeyen bir konudan-dupeduz yaratici mevzular anlatim bicimi ve gozlemler cikartmis. annesinin mutfak masasina dirseklerini dayayip gorunuste pencereye ama gercekten yitip gitmis zamanlara memleketine kendine sorulmadan baskalari icin kopartildigi varolusunun bir prcasina baktigini sakin sakin bize anlatmis. br kurd kadinin hic sentimental olmadan yasadigi trajedi basit bir dille ama insanin beyinine ruhuna isleyerek anlatilmis.

orda gerillacilik yok
orda kaba saba formule edilmis kapalidevre kurdler disinda hic kimsenin yeni ilginc ogretici bulamayacagi yakinma acindirma yuzeysel isyan hikayeleri yok
orda ozel olarak bunlar anlatilmiyor ama anatilanlardan gene donup dolasip bir koca halkin bir hucresinin nasil travmatize edildigini okuyor okur.
o kitabi okuyan tanzanyali uruguayli felemenk veya benim gibi kurd biri
anlatilanin bir ana ile oglun hikayesi degil
bir halkin trajedisi oldugu
ancak sadece bu da olmadigi
ikiye bolunmus yasamlarin
baskalarina olabilecek en guzel cumleleri kuran ve duygularini en siiirsel bicimde anlatabilen bir gencin cok sevdigi annesine olum dosseginde annesinin diliyle
annesinden ogrendigi dille
kurdce ile
annesine kalbinden gecen her seyi aktaramamanin agir acisini tek cumle ile anlatabilyor.
bu acidan kurdlere karsi dunyanin nasil agir bir suc ve vurdumduymazlik icinde oldugnu-hic de dikadktik-banal -yakinmaci olmadan olabilecek en guzel bicimde anlatiyor.
daha daha
kendi kisilgiyle
annesi babasi cocuklugunda duse kalka buyudugu tozlu ulkesi ile
ona kendisini en veciz bicimde ifade edebilmeyi veren yeni ulkesi arasindaki
kulturel "in betweenness" anlatiyor.
bunlari anlattigi icin hem yerel-lokal bir problemin siradan yasamlardaki derin yaralarini(bir anne ile cocugun en temel hak olan sevgi iletisiminin-dilin parcalanmis olmasini) hem de evrensel bir problem olan "in betweennes" i romaninda ustaca isliyor. kurdler icinde yasadiklari kosullarin ustasidir- herkes icinde yasadigi kosullarin ustasi oldugu gibi. kurdlerden deniz hikayeri cikmasi beklenemez (cikartan bir kurd olursa deha muamelesi gormelidir). mustafa can kusaklar rasi ucurumun muthis oldugu-iletisimin paramparca edildigi-in betweennes ta baska hic bir ulusta olmayan parcalanmislar yasamanin gunedlik haller aldigi bir hercumercin ilk muhtesem romani yazdi.

umarim devami gelir
mustafa bizi yazdi
bu acidan kurd romancisidir kurdlerin romancisidir ayni bicimde dunya romancisidir. bu ikisi bir arada olmasi muhtesem bir sans.
HB ye bir sonraki romanini yazmdan once ne yapip edip Mustafa can i okumasini sidetle oneririm. hem kendisine ilgisizlikten yakinip kendisi de asagiya hic bakmayan (bunun isaretleri belirgin) surekli bir otorite korumasi arayan HB nin bu haleti ruhiyesi-beyninin yarisinin onu surukledigi iyi yonden geri cekiyor.
soguk bir kis gunu
istanbul izmit rasindan bir benzinlikte
basina gelen (hatirladigim kadariyla hic tanimadigi bir hirsizdan sati aldigi saatleri baska bir yerde satma macerasi gibi)-ilk bakista kurdlerin derin problemleri ile hc bir alakasi gorunmeyen hikayleri-kendi teniye bedeniye hissetig hikayeleri yazsa daha iyi seyler cikacak. gerilla merilla hikayelerini iyi yazamamis. bu saatten sonra da kimseye gerilla romantikligini okutamazsiniz hele hele apo nun becerdigi bunca halttan sonra. hani che guvera vari bir lider olsaydi gerilla romantizmini uc bes yil daha tasimak mumkun olurdu. che ile bile artik olmuyor. gnay dan da roman elestirmeni olur mu bilmem. kendisi kurd otoritesinden uc gun ayri kalamayan adam cikmis HB ye romanci halka karsi olabilmelidir vs vs turu olmadik seyler yaziyor. romancinin da recetesini cizmis.
bilim icin bazi cerceveler cizmak mumkun ama sanata cerceve cizanin alnini gene sanat karislar!
ben de bunlari yazdim
akli olan romancilar ve romanci adaylari dediklerime kulak verirlerse kendileri sansli cikar