Rojavada Isviçre modeli

Güneybati Kürdistan`da PYD`nin ilan ettigi Kanton sistemi ile Isviçre`yi kendilerine örnek aldiklarini söylüyorlar. Bunun için önce kisaca Isviçre federal devlet sistemine bir göz atalim.
Isviçre devlet sistemi: Federal Anayasa, Feredal devlet ve 23 Kanton`un (3 Kanton yarim kantondan olusuyorlar. Aslinda 26 kantondur) olusturdugu Federal bir „Konfederasyondur“. Her kantonun ayri bir Ananyasasi, yasalari, yasama, yürütme ve yargi organlari vardir. Kanton Anayasasi halk tarafinda kabul edilmesi, Federal anayasaya aykiri olmamasi lazimdir. Yasama organi: Federal devletin en yüksek organi „Federal Meclistir“. Federal Meclis esit yetkilere sahip iki meclisten olusuyor. 1. Devletler Meclisi: 23 Kanton devletinin olusturdugu Devletler Meclisi, her Kantonundan seçimle gelen iki üyenin temsil ettigi ve toplam 46 üyeden olusur. 2. Ulusal Meclis: Nüfus esasina göre, nisbi temsil yolu ile seçilen 200 üyeden olusuyor.
Yürütme organi: Federal Meclisin olusturdugu „Ulusal Konsey“dir. Ululsal Konsey, yedi üyeden olusuyor. Bu yedi üye Isviçre devletinin hükümetini olusturuyorlar. Tek Parti degil, bütün Partilerden (aldiklari oy oranina göre partiler hükümeti temsilen Konsey içinde yer alirlar), Sosyal Demokratlar iki, öbür partiler birer üye ile hükümeti olustururlar. Basbakan yoktur. Hükümeti olusturan Konsey üyeleri dönüsümlü olarak her yil (sirasina göre) Konfederasyon Baskani (devlet baskani) seçilir. Devlet baskani seçimi Parlamento tarafindan onaylanmasi gerekiyor, devlet baskani ayni zamanda bakanlik görevinide sürdürüyor. Konfederasyon Baskaninin görevleri, daha çok sembolik görevlerdir. Federal Anayasa degisikliklerinde halk oylamasi mecburidir. Belli sayida vatandas, Parti veya Kantonun istemesi halinde, 100.000 Imza ile halkoylamasina gidilir. Imza sayisi Kanton yasalarinin degisikligi için 50.000`dir.
Isviçre kurulmasi 1291 yilinda üç kantonun birlesmesiyle temeleri atildi ve 1848 yilinda devlet olarak resmen tanindi. Almanlarin, Fransizlarin ve Italyanlari olusturdugu(Çogunlugunun Almanlari olusturuyor) Federal devletin dört Resmi dili mevcuttur. Almanca, Fransizca, Italyanca ve eski dilleri olan Rätoromanisch. Rätoromanisch, Kanton Graubünde 30 bin kisinin konustugu bir dildir ve buna ragmen 4. Resmi dildir. Federal devletin kuruldugu günden beri, ulusu ulusturan üç halkin, dil, kültür gelenek ve insan haklari güvence altina ailnmistir.
Simdi Rojava`ya bir göz atmadan önce Suriye`nin durumuna bir göz atalim. Fransizlarin sömürgesi olan Suriye 1920`de bagimsizlik ilan etti. 24 Temmuz 1923`te Lozan kölelik anlasmasiyla, Kuzeybati (Rojava) Kürdistan`i Suriye`ya birakildi. Gerek Suriye`nin ilk kirali Faysal ve daha sonra iktidara gelen Baas Esad yönetimi, iktidarlarini basta Kürtler olmak üzere öbür halklar üzerinde baski imha ve yoketme temelinde saglamlastirdilar. Kürdistan`i insansizlastirmak için binlerce Kürdü Arap çölerine veya Suriye metropolerine sürdüler. Bunu yerine Araplari Kürdistan`a yerlestirdiler. 300.000 Kürt Suriye kimligine bile sahip degillerdi. Özellikle Avrupa`ya siyasin iltica eden Suriye Kürtlerinin (Yaptigim tercümanliklarda onlarcasina sahit oldum) kendi kimliklerini ispatlamak için aylarca caba harciyorlardi. Geçmiste Sovyetler birligine simdi ise Rusya`ya bagimli olan Suriye`de, hiçbir zaman ne burjuva demokrasisi nede insan haklari oldu. Sovyetler Birliginin Emperyalist ekonomik çikarlari her zaman demokraside önce geliyordu. Rusya`nin çikarlari ayni biçimde isliyor. Hala asiret baglarinin güçlü oldugu, Sunni ve Alevi çatismasinin yüzlerce yildir sürdügü, tek parti ditatörlügünü oldugu Suriye`de, Kürt halki nasil bir özerk Kanton yönetimiyle yasayacaktir. Demokratik Ortadogu, demokratik özerklik gibi, literatörde bile olmayan saçma sapan konzeptleri Kürtlerin önüne koyarak, oyalamaktan ve bagimsizliga giden yolu kapatmaktan baska bir islev görmeyecektir. Özerk Kanton yönetimi demek Suriye devletiyle yasamak demektir. Bunun anlami Kürtleri Baas yönetiminin insafina birakmak demektir. Geçmiste Baas Esat rejiminin insafini gördük. Bugün Güney Kürdistan`da bile güçlenen Bagdat Arap yönetimi, Federal Kürt devletini yok etmek için firsat bekliyor. Demekki simdilik olmuyor.
Kanton yöneminini Isviçre modeliyle karsilastirmak, onu örnek ve yasatmak için Suriye, Isviçre`nin eristigi ekonomik, kültür, insan haklari düzeyine ulasmasi gerekiyor. Kürdistan`i sömürgelestiren dört devletin ekonomik altyapilari yüzünden, sinif katmanlarini dengeyi olusturacaklari bir zeminde degiller. Bu ülkelerde, Yasama, yürütme ve yargi sistemleri askeri veya sivil diktatörlügün etkisi altindadirlar. Yani Burjuva siniflari, kendi demokrasilerini bile oturtacak bir güce sahip degiller. Bunun için yönetimdeki diktatörlerle iç içe sömürü karlarina kar katarak varliklarini sürdürüyorlar.
Partiya Yekitiya Demnokrat (Demokratik Birlik Partisi) 2003 yilinda kuruldugundan simdiye kadar Suriye fasist Baas diktatörlügüyle iliskilerini koparmadi. Aksine Devletten aldigi silahlarla ve yardimlarla, Rojava`da Kürt muhalefetini baski altina almak (PKK`nin Türk devletiyle iliskili olarak Kürt muhalefetini yokettigi gibi) ve yok etmek için her türlü yolu denedi. Bu yilin basinda ilan ettikleri Güney Bati Kürdistan`da üç kanton sistemi, Demokratik Suriye devletinin bir parçasi olarak degerlendirildi.
Sözleşmenin üç maddesi şöyle:
-Suriye demokratik, özgür, bağımsız ve irade sahibi bir devlettir. Demokratik parlamenter bir sistemle yönetilir.
-Demokratik Özerk Yönetim, merkezi olmayan sisteme dayalı kurulacak gelecekteki Suriye'nin bir parçasıdır.
-Demokratik Özerk Yönetim üç kantondan (Cizîr, Kobanê, Efrîn) oluşur ve Suriye topraklarının bir parçasıdır.
Cizire`de demokratik özerkligi insa ettiklerini vurgulayan Ehmet, „Isviçre modelini en demokratik ve halkçi sistem oldugunu ve Suriye birligini koruyacak sistemin de bu oldugunu ifade etti.“. Bu politika, 2013 Newroz`unda Öcalanin okunan metnini bir devamidir. Adamlari amaci Isviçre modeliyle Kürdistani insa etmek degil, Suriye`nin (ayni zamanda Türkiye`ninde) birligini saglamaktir. Bu yöntem Kürtlerin ve Kürdistan`in çikarina degildir. Bagimsizlik veya Federasyon yerine, zaten parçalanmis Kürdistan`i Kantonlara bölerek paramparça etmektir. Kürdistan sorununu çikmaza sokmaktir. Mevcut Esat yönetimini onaylamak demektir. Suriye parçalaniyorsa parçalansin, bu Kürtlerin yararinadir. Bu yöndeki politikamiz bu olmalidir.

16.02.2014