GAP ve Ilisu Baraji (4)
1997 yilinda hükümetler içinde yer almadigi bir organisation (NGOs), ve bunun altinda EvB, ve dünya bankasinin ve Birlesmis Milletlerin destekledikleri (IUCH), bir, bagimsiz Dünya komisyonu (WCD) barajlar için kuruldu. Örgüt iki yil, büyük barajlarin Dünya`daki etkilerini inceledi ve bu konuda genis bir Rapor yayinladilar. Barajlar için Dünya komisyonunu tavsiyeleri (WCD): Dünya komisyonu (WCD) taraflar arasindaki tartisma ve çözüm yollari için taraflar arasinda bir dialog konsepti hazirliyor. Bunun karar arayisi için yedi stratejik tavsiyede bulunuyor. Bu önemli tavsiyeler sunlardir: - Genis kapsamli bir incelemede, eger yapilacak baraj sosyal ve ekolojik çevreye zarar veriyorsa, alternatif bir baraj insaatiyla bunu en aza indirmek.- Tespit edilen ihtiyaçlar ve gelisme hedefi, ortaklarin katildigi açik bir davadan geçecek.- Resmi olarak projenin kabul edilebilirligini kazanma- Projeye karar verirken, Sosyal ve çevre sagliginin önemini görünüste elde etmek için esit sartlarda , teknik, Ekonomoik ve finans gibi faktörleri göz önünde bulundurmak gerek.- Risk fasktörünü belirlemek ve bütün ilgili gruplarin itiraz hakkini tanimak, bütün kadinlardan, üyelerden, ve tehlike içinde olan ilgili tüm halk gruplarinida. - Kullanimin paylasilmasi: Dezavantaj içinde yasayan insanlar digerlerinden ayri olarak projejenin intifa hakki sahibi olmak zorundadirlar. Garanti altina almak için, topluca karalastirilan yasal haklari garanti altina alinan bir yöntemle, savunma hakkini kullanmak.- Yükümlülüklere ve anlasmalara uyulmak zorunlulugu vardir.- Sinirlari asan Nehirleri, beraber, baris, gelisme ve güvenlik yararina kullanmak. Dünya barajlar komisyonu, bir yandan Baraj için yapilan ödemeleri insanlik için bir gelisme oldugunu belirtirken, öbür yandanda birçok baraj planlamasini elestirmiyor. Dünya bankasi, Dünya barajlar komisyonunu tavsiyeleri karsisinda kendini sinirliyor, bunda dolayi daha fazla baraj yapmaktan korkuyor. Simdi Isviçre`de ihracat riziko garantisi için çevre sagligi ve sosyal standartlar yüzünden yasa çikariliyor. TC`nin çevre- göç yasalari çok geri ve Dünya standartlarinin çok altindadir. Ayrica baraj Kürdistan`da oldugu için çevre sagligi ve insanlarin göç ettirilmesi umurunda bile degil. Bazen bu tür durumlarda hükümetler bunu halka götürüp referandum yoluyla çözerler. Kürdistan sömürge oldugu için böyle bir imkan yok. 20.09.06
