abbas vali nin editorlugunu yaptigi derleme ile baslayalim
(essays on the orgins of kurdish nationalism-edited by abbas vali-mazda publish. costa mesa, California 2003- ISBN:1-56859-142-X(softcover)) bu orjinali- turkce cevrisi de avesta yayainlarinda 2005 de basili(kurd milliyetcilginin kokenleri uzerine calismalar)
burda ingilizcedye karsi cephe oldugu icin aktarmalari turkce cevriden yapacagim
(benim icinde 10 kat kolay olacak)
bu kaynak direk ermeni-kurd mevzusunu ele alan bir kitap kesinlikle degil. ancak kurd milyetcilginin dinamikleri acissindan iki yazar haric (martin van bruinessen ve nelida fuccaro disinda uc kurd tarafindan tartisilan bu mevzu-ermeni kurd hattindaki tepkileri tavirlari anlamaya yarayacak giris malzemleri iceriyor. ozellikle hamit bozarslanin makalasi.
ordan baslamak uyugun. once teorik cerceveyi yerli yerine oturtmaya cabalayalim.
hamit bozarslanin soz konusu makalesi "turkiye de kurd milliyetciligi; zimni sozlesmeden isyana (1919-1925) basligyla bu derleme kitapta yer almis.
ordaan alt yapiyi kurayim.
HB nin tarihi verilere dayandirdigi bazi tezlere deginecegim detayi kitapta bulup okumaniz mumkun.
HB islam kardesligine olan inanc ile ermeni devletinin kurulmasina duyulan korkudan dolayi 1800 lerin sonu ve birinci dunya savasinda kurd halki arasinda kurd milyetciligine itibar olmadigini idda ediyor. onemli br tez olarak bunu savunuyor.
yani kurd nufusu ermeni devletinden korktugu icin ona yolacacagini dusundugu kurd milyetcilgine de yanasmiyor.
boyle bir inanca kendini kaptirmis ahalinin icindeki kriminal unsurlarin ermeniler yola duzulmusken neler yapabilecegini gecellim- HB nin yazdiklarini izleyelim. (unutmayin henuz ana olaya girmedik ancak bu olayda zihinlerin nasil hangi dusuncelerle bicimlenmis olabilecegi hakkina altyapiyi irdeliyoruz simdilik-sirayla yani)
kurd milliyetcilginin o donemlerde tek tuk yanliz bayraktarlarindan serif pasa nin ermenilerle nasil anlasmalar yaptigina da deginilyor(H.Ohadinian ve boghos nubar ile bu da bilinen bir durum-ancak ben hatirlatmak isterim serif pasa paris konferansinda arkasinda hic halk destegi olmayan bir kurd milliyetcisi olarak goruldu ve hic dikkate alinmadi. kurdler o esnada kendi cikarllarini degil yani baslarinda taleplerle yukselen ermenilere olan korkulari ile debelenmekteydiler-serif pasa da bizlerde bu cehaletin pencesindeki icgududen oteye bir noktaya gelmemis hakim kulturun kurbani oluverdik)
burdan cikarilan ders ne-kurd milyetcileri cikarlarini ermenilerle biirlikte anlasarak duzenlemekteyken kurd kitlesi ve geleneksel kurdler hamidiye alaylari ve korkulari ile bicimlenmekteydi.bu elbette sadece bir yorum-bir idda ancak bir hayli veri var bunu destekleyen.
ilerleyen sayflarda ermenilere karsi derin kurd endisesinin sadece kurd plabler ile kurd geleneksel otoritelerine has olmadigini, geleneksel otoriteden kurd milyetciligine gecmeye cabalayanlarca da mesela kurd teali cemiiyeti bsk nin seyid abdulkadir in de boyle bir endisesinden bahsediyor (bu husuta ayri biir kaynaga godnerme yapmis kaynak belge meraklilari kitaba basvursun).
demek neymis ahaliyi gyriimuslum ermeni derdi sarinca ahaloiye serif pasadan daha yakin duraan pro-milyetcileri de boyle bir endise sarabilyormus. bunyeyi bir endise sarmaya gorsun -sonu hayirli olmuyor.
devaam ediyoruz....
burda HB kendi gorusunu belirtiyor
"oysa bir ermeni devletinin kurulusu, kurd devletinin kurulusunun sine qua non u (olmazsa olmaz kosulu) gibiydi" diyor.
teorik cercevede hakli ancak kurdlerin ogunku kivami dusunulurse uzerinde tartisma gerektiren bir idda(bu bana gore boyle)
ancak bu yazilanlardan o donemlerde kurdler arasinda ermenilere karsi pek de halisane duygularin yeserdigi soylenemez.
devam edelim
HB isi daha da ileri goturmus ve kurd milyetcilerinin ermeni korkusuna dayanarak kemalistlerden daha fazla seyler koparabilecegini dusunmeye basladigini da idda etmis...
HB ruben pasa nin anilarina referans gostererek kurdlerin kurd kimligini yanibaslarindaki eremni vve asuri hirsitiyanlardan kendilerini musluman olarak ayirmak icin vurguladiklarini da idda ediyor.islam muslumanlik karketreinin agrligina isaret ediyor. yazan bir kurd akedemisyen ben degilim--sikayetler oraya!
ve ekliyor
"bu durum ermeni katliamina kurdlerin yogun katiliminin dogal sonucu olarak gorulebilir"
(bence brda bir tercme hatasi var gibi-sonuc ile sebep karismis gibi ancak bz verilmek istenen mesaji anliyoruz) HB dan ermeni katliaminda yogun kurd katkisini kabul ediyor ve buna teorik aciklamalari da yukarida aktarmaya calistigim bicimde vermis. bu yazilanlar ingilizce yayinlanmis bir kitapta ve uc yazar da kurd-oteki iki yazar da taninmis kurd uzmani akademisyenler.
bitmedi
HB kazim karabekekir den de bir alinti yapmis-
(kitaba bakip aynisini yazmaya vaktim yok-algiladigim gibi aktaracagim-
kontrol etmek isteyen de avesta yayainlarindan kitaba bakabilir)
kazim karabekir kurdleri cok rahat kafaya aldigini soyluyor acik acik(kafaya alma tabiri benim HeK)-bunun sebebinin de ermenilere karsi tavirlari diyor.
bu ermeni-hiristiyan korkusu tiksintisi kurdleri defalarca kolaylikla kullanilmasina yol acmis. o bolumu Hb soule bitiriyor:
kurdlugu savunmak kurd milliyetcigini savunmaktan cok turk musluman kardesligini savunmak anlamina gelmisti. boylece kurd asiret liderleri, seyhleri ve ileri gelenlerinin Paris ve Londra ya musluman kurd-turk kardesligini savunmak adina bir kurd devleti projesi istemediklerini belirten ve serif pasayi kinayan yuzlerce telgraf gondermelerinin nedeni de daha kolay anlasilabilir...
demis HB
o da benim gibi saftrik kurdlerden-kurdleri bugun bille c uruten icguduler hala anlasilmis degil. bana yuklendiklerini sananlara bakinca durum budur
bu mudur
bal gibi budur.
simdi ermeni kirimi surecincde plebinden asiret reisi seyhi ve milyetcisine kadar kurdlerin haleti ruhiyesini bir kurd arastirmacinin (bir suru referansla destekledigii) goruslerinden dinledik.
bu haleti ruhiye ile IT tarafindan ucundan katledile katledile yollara surulen ermenilere kkarsi neler yapilabilinir-hayal gucune gerek kalmayacak kadar belgelidir
ermeni kiriminda kurd rolu.
kelimelere takilanlara onerim tarihin gerceklerine takilmalari.
bu daha baslangic devam edecek
HeK
bakalim bunun sonuclari nasil olacak?
ufak biir sapma-abbas vali uzerine