slmlar Kenan Tarih anlayisi uzerine genel bir yazi yazacagim. bu sebeple asagida sadece teknik bicimde senin sorularina notlarimi yazacagim (cevap demiyorum cunku oyle sorular sormussun ki icinden cikmak icin benim gibi amator icin mumkun degil, beni koy bir kennera izin uzmanin bile en az uc veya dort derin ve uzun makale yazmasi gerekir-ustune ustluk senin sordugun detay sorulari benim ilgi alanimin da cok disinda mevzular). detaylar bilgi-ilgi alanim disinda olsa bile genel anlam da Tarih uzerine (dikkat kurd tarihi mesopotamya tarihi olmasi gerekmiyor-genel tarih mevzusu uzerine) bir cift lafim olabilir. bunu ayri bir yaziya birakip senin sorularina kisa notlara geceyim. 1-yukaridaki listedeki kelimelerin kokenleri hakkinda en ufak br fikrim yok. etimololji amatorlerin cok oynadigi profesyonellerin de azami dikkatli ve konservatif oldugu bir alandir. birakin sahipsiz itilmis kalkilmis ve henuz bizlerce yeterince sahip cikilmamis bir dil (kendi adima konusyorum) olan kurdceyi, ingilizce franasica gibi dillerin bile tam guvenilir etimoljileri olup olmadigindan emin degilim. dolaysiyla uzerine makul ve consensua varilmis bir yontemle DENETLENMIS (buna hakemli yayinlarda yayinlanmis da diyebiliriz) eserleri haddinden fazla az verilmemis bir dil olan kurdcenin etimoljisi bulanik bir su olabilir. gene de sahipsiz ve muthis yetenekli bir suru kurd kendi iman gucleri ve cabalari ile muthis eserler ilginc bulgular yapmis olabilirler. benim burdaki tavrim bu bulgularin, eserlerin hakketigi siki bir elestriel suzgecten gecerek (bunu hakketmek bile onemli bir basaridir) bu bicimde bilgi olusturulmasi gerekir. guney guney diye fikri sabitte takilma nedenimizi de bu firsatla acikliyayaim. benim Guney kurdistan dan tek beklentim var: petrolleri citir citir yesinler, siyasi onderleri istedikleri kadar para yiyip zengin olabilirler. benim tek istegim bugune kadar sahipsiz kalmis kurd arastirmacilara (ozellikle sosyal bilimcilerine) artik sahip cikmalari ve bu tek basina kendi koselerinden dunyanin en agir islerini becermeye cirpinan insanlari derli toplu universitelerde enstitulerle destekleyip -bu insanlarin eserlerini ciddi bir hakemlik suzgecine tabi tutup yayinlamalari-hem ulus icin saglikli nesr u nemayi saglamalari hem de tum dunyaya bilgi uretmis olmalari gerekir. bu yapilana kadar kurd serbest akedemisyenlerinin urettikleri ne yazik ki konunun uzmanlarinin denetiminden gecmemis oldugundan coktan hakketikleri ehliyetli inadiriciliga sahip olamayacaktir. bu genel fikrim. bunlarin otesinde insan zekasi spekulatif hipotezler kurmaya cok musaittir kurdler de bu yontemi kullaniyorlar, elbette ben de kurabilirim. ancak adi uzerinde hipotez ve ustune ustluk haddinden fazla spekulatif olmak durumunda kaliyor olabiliriz. buna dikkat etmek gerek. surekli yaziyorum(cunku yanlis anlasilmalar artti) bu mevzulari akademik acidan tartisirsak bu dusuncelerimin bir manasi olur. populer acidan yazdiklarimin pek kiymeti harbiyesi yoktur. gormezden gelinebilirler. tabii bir topluma yanlis bir tarih anlayisi (hangi gerekce ile olursa olsun) yerlesinde ileriki zamanlarda sonuclari pek ic acici olmaya bilir. ornekleri boldur. o mevzuya da girmiyeyim. simdi yuklu oldugu acik soruna varsayimlarla yaklasirsak diyelim ki a) bu kelimelerin cogu mesopotamyanin kadim kulturulerinden (mesela sumerce den kasit dilinden elam dilinden) gelmis olsun. bu durum benim tarihe bakisimi degistirmiyor. bu durum kurdlere ozel bir statu saglamiyor. cunku ayni seyler farsca arapca aramaik dillleri icin de gecerli. b)bu kelimeler sansikritce den gelmis veya o dili etkilemis olsun. bu da benim genel tarih anlayisimi etkilemiyor benim tavrim su anlama gelmesin: bu kelimelerin etimolojisi ve kelimeleri TRACER olarak kullanmak elbette bize insanligin gecmisi ve gecirdigi surecler hakkinda (elbette ozel igimiz halen kurdler uzerinde olsa da, kurdlerin tarihi macerasini da insanligin genel macerasindan ayrimak imkansiz) muthis ilginc ve yeni bilgiler saglayabilir. dikkat bu bilgilerin bazilarindan hic te hoslanmaya da biliriz. (mesela dusunun ki 5000 yil sonra bir tarihci abdullah ocalan adindan bir kurdun yasanmis en buyuk sarlatanlardan biri oldugunu ve kisisel marifetlerle koca bir halkin aydinlanmasini kana yalana irine satisa bulamis oldugunu yazdiginda, eger 5000 yil sonra hala kurdluk diye bir sey kalmis olursa, bu kurdlerin bu tarihi bulgudan pek de memnun olacagi soylenemez. (bunlar da isin matrak yanlari elbette). 2-sumer dilinin hint avrupa dili olarak sayildigina dair ilk kez senden bu derece de ciddi bir idda duymus oldum. bu hususta referansin Gurdal Aksoy ise, bence zayif. tamam az buz uc bes kurd arastirmacidan biri ama, kurddur diye spekulatif yaklasimlari dogru diye kabul etmemizi bekleyemezsin. dogru olabilir ancak benim GA nin yazilarindan cikardigim, derlemelerden fazla iddali sonuclar cikardigi yolunda. bana inandirici gelmiyor. ancak baska bir acidan sumer kurd baglantisi elbette hala kurulabilir. yanlis hatirlamiyorsam ya sen yada hemdo yazdi (iki de kurd arastirmacinin isimini verdi-galiba hemdo idi)-kurdlerin kulturel kokenleri (genetik kokenleri ayri bir hikaye) sadece hint avrupa dillerini kullana kavimlere dayandirmak pek hakkaniyetli degil diye. ben ta basindan beri akli selim ile bu teze hep sicak baktim (bu sicaklik tezin dogrulugu anlamina gelmiyor elbette)-ancak gioderek artan oranda veriler bu tezi guclendiriyor. bu acidan sumerlerin hint avrupa dilinden olmamasi, kurdler ile baglantisiz olmalari anlamina da gelmemis oluyor. sumer dili hint avrupa dili olsa bile-bolgede hint avrupa dili sadece bizde degil olmus bulunan bir suru anadolu dilini de sayarsak ermeni, oset, fars, beluc, ve otedekileri de dahil edersek epey kalabalik bir halk grubunun dili. sumerler kurdlerin atalarindan bri olabilir-bu dogru olabilir- ancak hala olaBILIR duzeyindeyiz. kanitlar yetersiz. haydi kanitlari da yeterli sayalim ve surmerleri kurdlerin atalari sayalim. bu durumda benim tarihe veya kurd tarihine bakisimi degistirmiyor(bunu ayrica yazacagim). 3-soyle demissin: "arapların, farsların coğrafyası tarih boyunca kadim ve sabit, kürtler yedi köyden sürülmüş vatansız değilmi?" benim yazdiklarimdan boyle bir ima cikmaz. kurd cografyasi bugunku biciminde diye gecmiste de kurdlerin ayni yerlerde yasiyor olduklari soylenemez. gerci gecimise gittikce neyin kurd neyin no-kurd oldugu isi de cetrefillesir. hatta kurd terimi yerine ya daha genis bir baska kavim adi yada biri suru irili ufakli kavimler bulabiliriz. cograyfanin bugunkuden daha genis olmasi beklenemz, nufusun bugunkuden fazla olmadigi dusunulurse. bu durumda kissadan bugunku kurdistani gidilebilecek kadar geriye gidip gene ayni bolge olarak varsaymak en mantikli varsayim. basra civarinda olmus bitmis bir olayi en makul haliyle bugun basra civarinda yasayanlarin tarihi olarak ele almak bir yaklasimdir (dikkat edersen araplasmis kavimler demisim-araplar dememisim- burdan benim agirlikli olarak COGRAFYANIN tarihi ile ilgilendigimi cikartmak mumkun. boylesi daha makul ve daha dogru. kavimlerin hareketlerini ve bu hareketler suresince ugradiklari degisikleri izlemek cok guctur. oysa cografya oldugu yerde durur ve orda olan biten tum gelismeler o bolgede yasayan yasamaya devam eden kavimlere (isimleri dilleri degisse bile ) damgasini vururur. bu hususa ayrica deginecegim. simdilik bu kadar. kurdlere hak hukuk vermemek gibi bir izlemi yaratmisim gibi imali bicimded -cografyasi yok-demmissin. bu dogru olmamis. kurdlerin tum diger kavimler gibi her seye hakki var. buna spekulatif populer tarih de dahil. benim yazdiklarim dogru dusunme cabalarina tartisma katkisi hepsi bu kadar. hurmetler HeK

Aktarılarla olmuyor Hemdo. Kurd formu yenidir. Mesudi'den önce 'Kurd' yazan yoktur. Mesudi de 'kurd' sözcüğünü genel olarak bütün dağlılar için kullanır, etnik bir manada kullanmaz. Tarihin eski dönemlerinde kürtler kendilerine kurd demiyorlardı. Yabancı yazımlarda Kart-Kard-Kert-Kirt şeklinde yazımlara rastlıyoruz. Zazaki konuşanlar hala kendilerine kurd demiyorlar, bunun yerine kendilerini 'kird' olarak tanımlıyorlar. Ancak kürtlere tarihin eski dönemlerinde ne denildiği berraklık kazandıktan sonra Zigguratın 'gur'u ile ölçümleme ve bir yargıya varmak mümkün olabilir. Kürtlere o gün kürt dendiğini varsaymak birinci yanlış, ikincisi oldukça karışık unsurlardan meydana gelmiş hemen her sitesinde farklı diller konuşulan Sumerleri kürtlerin atası ilan edip, kürtleri Sumer'den indirmek. Bu tarz bana 'Ne kadar esmer varsa hepsi bizim soyadandır' şeklinde sözleri olan bir çingene türküsünü hatırlattı, her sakallıya baba demek mahzuru içermesi de cabası.. Sumerle aynı coğrafayayı yüzyıllarca paylaştık. İslamla başlayan arap yayılmacılığı dönemine kadar kürtlerin toprakları Basra'yı da kapsayacak şekilde güneye sarkıyordu. Bağdat'ta sadece 20 km. uzaklıktaki Medain Partların başkentiydi. Sasaniler döneminde de kürtler burada yoğun olarak yaşadılar. Arap istila dalgalarından sonradırki Basra'dan daha yukarılara çekildik. Aynı yörelerin bağrına sokulmuş kürt yerleşim birimleri hala vardır. Körfez çevresinde eski ismi hint-avrupalı dillerden gelen ama bugün arapların yaşadıkları yerleşme birimleri var. Sumer kendinden sonraki kültürleri geniş ölçüde etkilemiştir. Bu anlamda aralarında coğrafya ortaklığı olan kürtleri etkilemesi, kürtlerin bileşiminde Sumerden gelen halk gruplarının bulunması doğal hatta kaçınılmazdır. Ancak Sumer'in yegane varisi kürtler değildir. Kürtleri Sumer'den indirmek ise çok farklı anlam taşır. Böylesine bir iddia kanıtlarla desteklenmediği sürece havada kalır. Şimdilik sadece Sumer sitelerinden bir kısmında hint avrupalı diller konuşulduğunu biliyoruz. Zagrotik Gutilerin, Hulubilerin (Kassit, doğrusu Kaşşu) Sumer'de hak iddia ettiklerini, bu nedenle sürekli savaş halinde olduklarını biliyoruz. Hitit de Sumer üzerinde hak iddia etmiştir. Babil'i işgal ederek çok ilginçtir yönetimini Kassitlere bırakmıştır. kassitlerin 175 yıl Babil egemenliği var. Hititler de Mitanniler gibi Zagroslu kavimlerden. Bu saydığımız kavimler akraba ve yekdiğeriyle ilişkili kavimlerdir. Hitit-Mitanni, Hitit-Kassit ilişkileri tarihte sarihtir. Mitannilerin, Hititlerin, bazı Sumer sitelerinin dilleri kürtçe ile büyük yakınlığa sahip. Ancak kürtçe sadece bu dillerden beslenmiyor. Kürt lehçelerinin çokluğu buna tanıklık ediyor. Her lehçe, bir başka yabancı dille ilişkinin yarattığı farklılaşmanın sonucudur. Bu bütün lehçeler için geçerli olan filolojik bir kuramdır. 17. yüzyılda 15'ten fazla kürt lehçesinin varlığı kayıt altına alınmış. Günümüzde bu lehçeler 7'den daha az değil. Partlar dönemine, oradan kürtlerle ilişkili oldukları genel kabul gören Med'ler ve İskit'ler dönemine doğru geriye ilerlendikçe kürt lehçelerinin hangi konumda olduğu ise şimdilik bir muamma. Kürtlerle ilgili bilinen ve kanıtlanmış bilgilerde iddialı olmak gerekir. Gerisini ham malzeme olarak zamana bırakmak, geleceğin uzmanlarına ve kurumlarına bırakmak daha doğru olanıdır. Tarih yazımının ekip çalışmasını zorunlu kılan bir dal olmasının dışında sayısı hayli kabarık disiplinin işbirliği yapmasıyla sağlanacağı gerçeğinin her zaman hatırda tutmak lazım.

slmlar siyar yukarida yazdim, ben kurdler veye insanlar kokenlerini arastirmasin demedim. kurdler elbette yasadiklari bolgenin tarihinden su yada bu sekilde etkilenmisler, bicimlenmisler.ancak isi fetish haline getirmemek lazim. meselaa senin verdigin orneklere bakalim. haklisin dunyada en temel tarim urunlerinin bir cogu bugun adina kurdistan denilen bolgede cultuve edildi (bugday, arpa, mercimek nohut).daha dogrusu adina fertile cresent (bereketli hilal) denilen ve 10-12 bin yil onceki tarih devriminin yapildigi bolge (bugunku filistin-israel den baslayan bir hilal ciz ve hilalin en gensi yeri toroslarin guneyine yani bugunku urfa-diyarbekri minitikasina denk dusssun ve hilalin oteki uucu de mezopotamya nin guneyine dogru uzansin. gordugun gibi bu bolgenin cok buyuk bir kesimi kurdistan icinde kalmakta. ancak gene onemli br kesimi kurdistan disinda kalmakta. vesselam bu tur cok gerilere gitmeler ulus tarihine degil bolge tarihine refer edilmei ve elbette bu altin insan cabasinda bizim atalarimizin da payi kredisi hakkiyle anilmali. ancak payi. bu durumlla boburlenmek (ilk su ilk bu) demek yerine analiz etmek bize daha yarar. benim derdim bir mevzuyu tasimak icin onu en uygun bicimde tasimayi ogrenme onceligidir. kurdler icin oncellik bugunun dunyasinda presentable olabilecek yontemleri dili tarzi vs vs yi becermek. bundan sonra isteyen istedigi kadar geilere giden tarih le ugrasir ve bunun bulgularini onumuze serer. ufak bir duzeltme yapayim-neanderthal soyu tukenmis insan turudur- homo genusunun homo sapiens neandertahlis alt grrubundandir diger homo sapiens turu (Cro_magnon) ile girdigi mucadele de yasamayi beceremedigi ve soyunun tukendigi dusunulen turdur. dunyada yasayan insan topluklarindanhic biri onlari atalari olarak kabul etmez. cok yogun bir neanderthall bolgesi de kurdistan shanidar bolgesi dir. tukenmis turdur. homo sapiens cro magnon hem avrupali hem asyali bizim ortak atamizdir. hurmetler HeK