ÜCÜNCÜ BÖLÜM ve SON BÖLÜM
"Kürdler Anadolu'nun en eski halki. Yasi bilinmiyecek kadar'da eskidir."
Dr.Cemsid Bender.
Tarihin öznesi olmayan Kürdler kendi tarihlerinin yazimina üstlenmemislerdir. Türk-Islam sentezinin politikalarinin dayattigi red,inkar ,yok etmeye yönelik politikalari nedeniyle ,son 25 yillik sürecte ortaya konan Kürd tarihi'nin her sürecini yeniden algilama cabalari hayati önem arzetmektedir. Iste bu tarihi arastirmacilardan biride Cemsid Bender'dir. Kürd tarihine karsi Kürd aydini ve bilim adaminin,halkina karsi sorumlulugunu yerine getirmek zorundadir. Cemsid Hoca bu sorumlulugu'nu yerine getirerek tarihle ilgili topladigi olgusal malzemeleri dar ululuscu cerceveden uzaklastirarak tarihin emrine vermistir. Kürdler anadolunun eski halkidir tezi tarihcilerin önüne konulmus bir manifestodur.
Cemsid Bender 1992 yilinda kurulan istanbul Kürd Enstitüsünün calismalarina katildi. Enstitü'nün kurulmasiyla birlikte Tarih Bölüm'ü Baskanligina secildi. Bu görevi süresince 1992-1997 yillari arasinda Awrupa basta olmak üzere bir cok ülkede Kürd uygarligi ve tarihi üzerine 47 konferans verdi. Cemsid Bender ,son 30 yilini rejimin yasakladigi yok saydigi,red ettigi Kürd kültür ve tarihini igneyle kuyu kazar gibi bilimsel ararstirmalar yaptti. Tüm saldirilari gögüsleyerek bu calismalari yapan bu bilge insan dogru bildigi yoldan sasmadi. Cemsid Hoca ayaklar altinda ezilen mazlum bir halkin , dünya halklari icinde onurlu yerini almasi icin bir Kürd oldugu kadar demokrat kimliginin bir geregi olarak görüyordu. Cünkü demokrat ve hukukcu kimliginin ilk örnegini Fransada'ki tren eyleminde ortaya koymustur.
Cemsid Hoca'nin vefati üzerine yayinlanan bas sagligi ,hastaligi döneminde yasanan tarismalarla ilgili Kürd kamuoyundan Kürd bilgesine hak edilmeyen,ilgisizlige deginecegim. Ama üzülerek ifade edeyim Kürd kamuoyonda yasanan bu tartismalar,cifte standart politikalar bir Kürd bilim adamina yakisiksiz ve layik olmayan tavirlardir. Cemsid Hoca'nin vefati bazi gazetecileri koltugundan bile etti. Kürdler yasanan tüm bu olumsuzluklari bilmelidir.Kürd degerlerine cesaret edip acikca degil ,gizlice tavir alan kesimlerin tesir edilmesi gerekir. Kürd sorunuyla ilgili her türlü bilimsel ve akademik calismalari kendi eksenine almak,bilim disi bir yöntemdir.
Dr Cemsid Bender Fransa'dan sonra ,1974'e Norvec'e gider. On dört yil Norvec'te kalip,Norvecli bir bayanla evlenip iki cocugu da olur. . Norvec yasaminda sadece Kooperatifcilik üzerine akademik kariyer yapttigi yazilir. Oysa ki Cemsid Hoca yasaminin bu bölümünde agirlikli olarak Kürd uyagarligi ,tarihi ve kültürünün yaninda o ülkenin "Norvec'in" tarihi mücadelesi,toplumsal olaylar üzerinede ilgi duyar. Norvec 2.dünya harbinde Nazilerin istilasina ugrar. Cemsid Bender,Norvec'te bir ilcenin belediye baskani olan petersan'la ilgili cok enteresan vermis oldugu bir mücadele örnegini aktarmak istiyorum.
Petersan, Norvec'te 2.dünya harbinde kücük bir beldediye'nin baskanidir. Naziler ülkeyi istila edince bazi belediye baskanlari'ni görevden almaz,bunlaradan biride Petersandir. Ama Petersan Almanlari ülkesinden atmak icin gizli mücadele eder. En büyük yardimcisi'da odacisi Ove Sau'dur. Yasli Petersan kendi eliyle koydugu bombayla ici dolu Alman askeri dolu bir otobüsü hava'ya ucurmustur. Alman askerleri icin gönderilen ilaclari kendi halkina saklayarak dagitmistir. Kendi halkini örgütlemek icin gizli bir gazete cikarir. Gazete cok ilkel kosullarda hazirlanip,kendisi tarafindan gizlice dagitilir. Petersan evinde gazeteyi basarken yakalanir. Naziler onu belediye binasindaki makam odasina götürüp yargilarlar.
Alman binbasi Petersan'nin koltuguna oturur. Derhal iki dakika icinde ölüme mahkum edilir. Askeri bir manga onu kursuna dizecektir. Odaci'si desifre olmadigi icin görevine tekrar devam eder. Makaminda kelepceli olan Petersan ölüm karari'ni dinler. Oda ölüm sessizligine girer. Odaci'si Ove Sau baskana yaklasir. 25 yillik calismasi boyunca büyük bir kahraman olarak tanidigi,büyük saygi duydugu baskanina su soruyu sordu;
"Korkuyormusun? Hic beklemedigi yaniti aldi.
"Evet korkuyorum.Ölümden korkuyorum."
Odacisi aldigi yanittan yikilmistti. Bu durumu gören baskan gülümsedi ve sunlari söyledi;
" Ben bu girisimlerimi yaparken de ölümden korkuyordum. Ama ölümden korkmak benim bu eylemleri yapmami engelleyemezdi. Onurlu insan hem ölümden korkar hemde yapilmasi gerekeni yapar."
Cemsid Bender Norvec'te kaldigi sürecte diyiyorki ! Bir Kürd olarak Petersan'a cok saygi duydum. O,benim özlemlerimin sembolü olmustur. Cünkü o tüm olumsuzluklara ragmen tek basina büyük isler basarmis bir kahramandir. Onun bu davranisi ,30 yillik zaman diliminde bana önderlik etmisti. Cemsid Hoca'nin 30 yillik bu son yasam süreci Kürd tarihi,uygarligi ve kültürene adadigi dönem olarak hatirlatmak istiyorum.
Cemsid Bender Norvec'te kaldigi dönemlerde Antikcag anadolu tarihi,bununla ilgili arkelojik veriler üzerinde awrupa kaynaklarini olusturdu. Paris ve Berlin üniversite kütüphanelerinde konuyla ilgili doktor ve docentlik tezlerini topladi. Yasaminin son döneminde Izmir iline yerlesir. Paris'te ünlü arkelog Jeams Mellart'in calismalarina baglantili olarak kurulan Bilim komitesi'ne üye secilir. Vefat etmeden evvel beyninde cikan ur nedeniyle hastahane ve evde uzun süre yatti. 7 Nisan 2008 de vefat eden bu Kürd bilgesi Izmir Karsiyaka mezarligina defin edildi. Cemsid Hocanin ölümüyle ilgili verilen mesajlar,hakkinda yorum yapmadan yazilanlari buraya aktarmak istiyorum.
A. Kadir Konuk , Cemsid Bender üzerine bir makale yazar.Politika gazetesine gönderir. Gazete yönetimi bu makaleyi yayinlamaz. Kadir Konuk kizar ve küser. Gazete'de zaten dünden razidir.A.Kadir Konuk kösesinden olur.
A,Kadir Konuk makalede ne yazar. Cemsid Bender 10 gün hastahanede kivranir. Kimse gidip sormaz. Aliesi ve kizlariyla ilgilenmez,ölür. DTP cenazeye gitmez,kimse ilgilenmez. Kisaca özet olarak bunlari yazar. Kürd yorumcular siradan insanlar Cemsid Bender saksakci olsaydi,kim bunu ona yapabilirdi. Durumu böyle olurmuydu? cenazesi tipki digerleri gibi muhtesem olurdu. Bazi Kürd yorumculari'da bugün degil 50 yil'da gecse tarihe gececek olan insanlardan biridir Cemsid Bender. Politikada yayinlanmayan bu makale'yi isteyen "www.beybun.com" okuyabilir. Makalenin basligi "Vefasizligi adi sevgi olmus"tur.
Cemsid Bender'le ilgili cagrilari dikkate almayan,cenazesine sahip cikmayan kesimler. Cenaze defn edildikten sonra 8.4.2008 tarihinde kücük puntolarla bas sagligi dilemistir. KNK'nin bas sagligi mesaji'nin özeti kisaca sudur. Kürdler büyük bir degerini kaybetmis,Bender Hoca Kürd tarihini günyüzüne cikarmak icin önemli hizmetler yapmistir. Bu temel'de ailesine bas sagligi dileginde bulunulmustur. Cenaze kaldirildiktan sonra Kürdlere cagrida bulunulmus,kitlesel cenazeye katilmasini isterler. Ama kimse gitmez söylenenler,lafta kalir. Televizyon'da cok kisa bir haber olarak yansitilir. Kürd degerlerine yapilan bu cifte standart durum cok düsündürücüdür.
Kürdler'in farkliliklari zenginliktir. Benim gibi düsünmeyen,yazmayan ,cizmeyen anlayislar tahammül kültürü bizde olusmamistir. Hafizam beni yaniltmiyorsa Ahmet Altan'ni söyle bir tesbiti vardir. Bir ülkeye gittiginizde farkli heykeler'in coklugu dikkatinizi cekerse o ülkede bilinki; demokrasi kültürü cok gelismistir. Ama bir ülkeye gittiginizde tek,tip ve bir veya iki kisinin heykeli heryerde dikilmis'se bilinki o ülkede demokrasi kültürü yoktur. Yasadigim ülke Almanya'da kaldigim her sehirde onlarca heykel vardir. Dikkatimi ceken bu heykeli yapilan kisilerin gecmiste birbirine karsi zit düsünceleri olan sahislardir. Örnegin kaldigim sehirde bir alan'da Hitler'in belki ilham aldigi Bismark'in heykeli'le ,Hitlere karsi mücadele verip,idam edilen ikiz kiz kardeslerin adina düzenlenen meydan üzerine konulmustur.
Yine , Engels müzesinin modernazisasyonu icin,müzede calisanlarin sayisi ile verilen degeri cok iyi görebiliyorum. Marx yine yahudi kökenli bir düsünür oldugu icin ayni müze ve deger onada veriliyor. Halbuki bu iki insan'nin fikir ve düsünceleri sisteme zit olan düsüncelerdir. Gelismis bati ülkelerinin cogunda bu kültür yerlesmistir. Tabu ve korkularla milyonlarca tek,tip heykel yapmakla sistemler saglamlasmaz. Cemsid Bender'in yasam öyküsünü burada son verirken Kürd tarihi ve uygarligina adamis bu bilim adamini rahmetle aniyorum. Saygilarimi sunuyorum.
Orhan Zuexpayij
