Perşembe sabahından itibaren seçim propagandalarına son verildi.
Yarın Güney Kürdistanlılar seçim sandığına gidecekler.
Güney Kürdlerin "özel seçim" dedikleri polis, asker, asayiş güçleri, hastane çalışanları ve hapishanelerde tutuklu bulunan kesimler dün oylarını kullandılar.

22 Haziran'dan itibaren başlayan seçim propagandarı tam bir karnaval havasında geçti.
Kürdistan Parlamentosu seçimleri için yarışan 24 Liste tüm imkân ve olanaklarını seferber ederek Kürdistan seçmenlerine ulaşmaya çalıştılar.

Bu seçim propagandaları esnasında 3 Liste ön plana çıktı.
Bunlardan biri KDP ve YNK'nin oluşturduğu "Kürdistan Listesi"; diğeri, Yekgirtûyî İslamî Kurdistan, Komelay Îslamî Kurdistan, Zehmetkêşanların Kadir Aziz kanadı ve Sosyalist Partinin oluşturduğu "Hizmet ve Reform Listesi"; üçüncüsü ise Nawşirwan Mustafa'nın başını çektiği "Değişim Listesi"dir.

Tam bir ay boyunca bu 3 liste arasında kıran kırana bir seçim propagandası yapıldı.

Seçime ilişkin binlerce makale ve araştırma yazıları yayınlandı. Kürdistan televizyonları bir ay boyunca büyük oranda seçimlere kilitlendiler, seçime katılan listelerin yetkilileriyle yüzlerce, hatta binlerce söyleşi yapıldı.

Seçime katılan listeler binlerce insanın katıldığı açık hava toplantıları yaptılar.

Seçime katılan tüm listeler kendi olanakları çerçevesinde söyleyebileceklerini büyük oranda ifade etmeye çalıştılar.

Ama, geçmişe dair ve özellikle "Kurdkujî" savaşına ilişkin konuşmak hâlâ tabu durumunda. Nawşirwan Mustafa KDP ve YNK arasında 1994 yılında başlıyan savaşa ilişkin anılarının 3 bölümünü yayınladı. Fakat kısa bir süre sonra Sibey Sitesinde bulunan yazıları kaldırdılar. Nawşirwan Mustafa savaşın sorumluğunu başta Mam Celal ve Kak Mesud olmak üzere ileri kadrolara yüklüyordu. Kendisine bu işin dışında tutuyordu. Bazı kaynaklara göre "Mam Celal Nawşirwan Mustafa'ya haber gönderek eğer yazı serisini durdurmasa Nawşirwan'ın iç savaş içindeki rolüne dair yazıları yayınlayacağım" dediği söyleniyor. Daha sonraları Mela Baxtiyar hem Çawdêr gazetesinde ve hem de Rûdaw gazetesinde savaşı Nawşirwan ile birlikte idare ettiklerini yazdı.

Bu seçim kampanyası boyunca, seçime katılan listeler tarafından, Güney Kürdistan'ın 1991'den bu yana var olan tecrübesi eksi ve artılarıyla masaya yatırıldı.

Yarın, yani 25 Temmuz günü Kürdistan halkı sandığa giderek oylarını kullanacak ve hakem rolünü yerine getirecektir.
Bu seçim propagandalarından çıkarılacak çok dersler var.
Kürdler ilk defa ciddi, çok sesli ve hatta kıran kırana bir seçim sürecini yaşadılar.

Bu seçim propagandaları boyunca bazı küçük olaylar hariç tutulursa, Kürdler alınlarının akı çıktılar. Hatta YNK'nin bölündüğü ve kozların sokaklarda paylaşıldığı bir ortamda tek bir Kürdün kanı dökülmemesi Kürdistan'da var olan toleransın vardığı seviye açısından umut vericidir.
Geçmişte Kürdistan'da yaşanan gelişmelere seyirci kalan, Kürdistan'daki iktidar organlarını eleştiren ve seçimlere katılmayan bir çok kesim bu seçim süreci içinde "Goran Listesi"ne entegre oldular ve Kürdistan siyasal yaşamına aktif bir şekilde katıldılar.
Geçmişte Kürdistan'daki iktidardan rahatsız olan kesimler daha çok islami çevrelere kanalize oluyordu. Bu seçim süreci içinde bu kesimler farklı listelere dağıldılar.

Bu seçim sürecinde seçime katılan belli başlı listelerin yayınladıkları seçim programlarına bakıldığı zaman hepsi Kürd sorunun çözümünü Irak Anayasası çerçevesinde düşünüyorlar. Bu güçlerin arasında Irak merkezi hükümetiyle yürütülecek ilişkilerde esasa değil, biçim ve kullanılacak dil konusunda farklılık var.

Bu seçimler, Kürdistan'da var olan sosyalist güçlerin ve çevrelerinin dikkata alınmayacak kadar zayıf duruma düştüklerini ortaya koydu.
Bu seçimlerde Kürdistan'ın bağımsızlığını doğrudan hedefliyen ve kitle desteğine sahip bir çevre çıkmadı. Güney Kürdistan'ın Irak ile ilişkileri konusunda KDP ve YNK'nin çizdikleri hat ve oluşturdukları programlar esas itibariyle tüm çevreleri ideolojik ve siyasi hegamonya altına almıştır.

Bu seçim sürecine katılan tüm güçler Kürdistan'daki var olan kazanımları ve eksikleri ön plana çıkararak seçmenlere ulaşmaya çalıştılar. Yani bu seçim "mala Kurd"ın ev işlerinin nasıl olması gerektiği noktasına kanalize oldu. Taraflar arasındaki esas ayrılık "Mala Kurd"ın nasıl idare edilmesi gerektiği noktasındadır.
Bu seçimlerde yapılan propagandalar, seçim toplantılarına katılım oranı, KDP ve YNK'nin oluştuğu "Kürdistan Listesinin" yeniden iktidar olacaklarını ve hükümeti oluşturacaklarını gösteriyor. Bu iki partinin mücadele geçmişleri, kadrolarının sahip oldukları siyasal ve diplomatik tecrübeler, Kürdistan'da sahip oldukları iktidar ve halk desteği düşünüldüğünde seçimin sonuçları seçimden çok önce ortadaydı.

Ama bu seçim süreci başka bir gerçeğide ortaya çıkardı. Artık Kürdistan Parlamentosunda KDP ve YNK yalnız olmayacaklar. Onların tüm faaliyetlerini gözetleyecek, denetlemeye çalışacak ve kamuoyuyla paylaşacak başkalarıda olacak. Önümüzdeki süreçte "Goran" ve " Xizmetguzari û Reform" adlı iki yeni oluşumda Kürdistan Parlamentosunun oposizyon kürsülerinde yerlerini alacaklar. Bu son iki listenin kaç milletvekili çıkaracaklarını şimdiden kestirmek çok zor. Nawşirwan Mustafa ile kanlı biçaklı olan YNK Politbüro üyesi Mela Baxtiyar Rûdaw Gazetesine verdiği söyleşide "15 Milletvekili'den fazla çıkaramazlar" diyor.
Yani sonuçta 15 parlamenterden az yada çok da olsa Goran Listesi Parlamento'ya girer.

İslami çevrelerde son bir kaç seçimde de görüldüğü gibi belli bir grup milletvekiliyi Parlamentoya gönderecekler. Şimdiki Parlamento'da İslamilerin 14 sandalyesi var.

Benim bu söylediklerim sürprizler ötesi tahminleri içeriyor.
Bugüne kadar Güney Kürdistan'da yapılan tüm seçimlerde en çok merak edilen Hewlêr seçmenin tavrıdır.

Bu seçimlerde de aynı şey yaşanıyor. Suleymaniye ve Duhok'un renkleri şu veya bu oranda tüm seçimler boyunca gerçeğe yakın tahmin edildi.

Hewlêr kapalı kutu.

Goran Listesi Nawşirwan Mustafa için 19 temmuzda Hewlêr'de bir açık hava toplantısını ön görmüştü. Son anda Hewlêr güvenlik yetkilileriyle yapılan görüşmeler neticesinde olaylar çıkabilecek endişesiyle toplantı iptal edildi.
Bu durumun kendisi dahi Hewlêr seçmeninin takınacağı tavıra yeni "sırlar" ekliyor.

KDP ve YNK seçim antlaşmalarında Kürdistan Listesinin elde edeceği sandalyelerin eşit derecede paylaşılması ve Dr. Berhem Salih başkanlığında yeni hükümeti kurma konusunda anlaşmışlar. Goran Listesinin elde edeceği başarı yada başarısızlık Kürdistan Listesini oluşturan YNK ve KDP'nin hesaplarını ve antlaşmalarını da etkileyecektir. Kısa süre içinde Kürdistan için olmayabilir(daha şimdiden bazı aykırı seslerin çıkmasına rağmen), ama önümüzdeki Irak Parlamentosu seçimleri için yeni bir durum değerlendirmesiyle ile karşı karşıya kalacaklar.

Kürdistan Başkanlığı seçimlerine gelince, Kak Mesud Barzani'ye karşı adaylığını koyan dört kişi var. Yapılan kamuoyu yoklamalarında biraz oy toplayabilen ve en çok konuşan yazan ve çizen Dr. Kemal Mirawdelidir. Bazı ülkelerde seçimlerde bazen "kartoni" adaylar çıkarırlar.

Kürdistan'da Kek Mesud'a karşı adaylıklarına koyanlar "hakiki" adaylardır ve Kürdistan'a başkanlık yapacaklarına da inaniyorlar.
Kek Mesud Barzani'nin dışındaki adayların ne Kürdistan ulusal kurtuluş mücadelesinde ve ne de 18 yıllık özgürlük Kürdistan pratiğinde ciddi ve el ile tutulabilecek bir pratikleri var.
Bir çokları Avrupa'da çantalarını alarak Kürdistan'a Başkan olmaya gitmişler!!!
Kürdistan halkı oylarıyla onlara yeniden Avrupa yolunu gösterecektir.

Seçim sonrası Kürdlerle merkezi hükümet arasında Kürdistan'ın kaderini belirleyecek Kerkük ve diğer işgal altında bölgelerin geleceği, Peşmerge güçlerin konumu, petrol yasası ve kısacası Kürdistan hükümeti ile merkezi hükümetin yetkileri paylaşma meselesi gibi bir dizi sorun üzerine kıran kırana görüşmeler olacak.
Kek Mesud, sadece var olan kazanımların mimarlarından biri olarak değil, aynı tüm bu hassas dosyaların içeriğini bilen biri olarak Kürdistan Başkanlığı koltuğundan bulunması Kürdler için bir şanstır.

Zaten yukarıda sözü edilen Kürdistan'ın geleceğini yakında ilgilendiren dosyaların bugüne kadar çözülmemesi Kürd halk kitlelerinin saflarında büyük rahatsızlıklara neden olmuştur. Seçim kampanyaları sırasında gelen eleştiriler bunun açık dışa vuruşudur.

Sözkonusu olan dosyalar Kek Mesud'un dışında hiç bir adaya teslim edilmeyecek kadar hassas ve yeni denemeleri kaldırmayacak tuzaklarla örülüdür.
Bu dosyaları "ben Kerkük ve diğer tartışmalı bölgeler Kürdistan'a katılana kadar Peşmerge elbiselerini taşıyacağım" diyen Kek Mesud'a teslim etmek en akılı ve en gerçekçi seçenektir.

Geçenlerde Kürdistan Parlamentosu tarafından kabul edilen Anayasa Taslağında Kürdistan Başkan'ının yetkileri Fransız Cumhurbaşkanı'nın yetkilerini gibidir.
Eğer Kürdistan halkı bu Anayasa'yi kabul ederse Kürdler daha şimdiden kendilerini koalisyonlara değil kohabitasyonlara hazırlamalılar. Yani Kürdistan Başkanı bir partiden, Parlamento ve hükümet başka partiden olabilir.

Sonuç olarak Kürdistan halkı yarın 43 bin yerli ve yabancı gözlemcinin denetiminde ve binlerce yerli ve yabancı basının gözleri önünde Başkanı'nı ve yeni Parlamentosunu seçecektir.
Yarın tüm dünya Kürdlerin gözü Özgür Kürdistan'ın üzerinde olacak!!
Kürdler demokrasi sınavından geçecekler.

Not: Bu seçim süreci boyunca elimizdeki imkanlar çerçevesinde Güney Kürdistan seçimleri hakkında Kuzey Kürd kamuoyunu bilgilendirmeye çalıştık. Çabamızın sınırlı olduğunu biliyoruz. Bu konuda var olan boşluğun bir gün doldurulacağını umut ediyorum.

Aso zagrosi