Rusya Federasyonu eski Başbakanı ve Rusya Ticaret Odası Başkanı Evgeni M. Primakov ile TUSCON zirvesine katılmak üzere geldiği İstanbul'da görüştük.
Normal 0 21 MicrosoftInternetExplorer4
Rus istihbarat teşkilatının 6 yıl başkanlığını yürüten Primakov, Türkiye'yi yakından tanıyor.
Soğuk Savaş yıllarında Pravda gazetesinin Ortadoğu temsilciliğini yaptığı için Ortadoğu'ya da çok hâkim.
Türkiye ile Rusya arasında ilişkilerinin çok güçlü olduğuna vurgu yapıyor.
"Başbakanlarımız 8 kez bir araya geldi. Türk başbakan başka hangi ülke ile 8 defa bir araya gelmiştir?" diye soruyor.
Putin'le Soçi'de yapılan son görüşmenin de çok sıcak geçtiğine dikkat çekiyor.
İki ülke liderlerinin 2012'de son bulacak doğalgaz anlaşmasının uzatılma kararı aldığını kaydediyor.
Mavi Akım'a paralel yeni bir hattın döşenmesinin masada olduğunu ve atom enerjisi santralı kurulması konusunda yeni bir işbirliği sayfası açılmaya çalışıldığını ifade ediyor.
İki ülke arasındaki ticari kapasitenin 35 milyar doları bulduğunu, 3 milyon Rus turistin her yıl Türkiye'de tatil yaptığını dile getiriyor.
Primakov, Soçi'de yapılacak Kış Olimpiyatları kapsamında Türk işadamlarının birçok projeyi gerçekleştirme imkânı bulacağını söylüyor.
Soçi'deki yatırım pastasının 8 milyar dolar civarında olduğunu söylüyor.
"Türkiye gerçekten bölgedeki merkezlerden biri ve birçok nedenden dolayı bölgede istikrarı istiyor" diyor Primakov.
Ardından, "iki ülkenin bu konuda çıkarları aynı" saptaması yapıyor.
Buna örnek olarak Türkiye'nin Suriye ve İsrail arasında başlattığı arabuluculuk girişimini gösteriyor.
Rusya'nın bu girişimi kendisinin de yapacak ilişkilere sahip olduğunu ama Türkiye'ye karşı bir "kıskançlık" göstermediğini kaydediyor.
Primakov, Ankara'nın Ermenistan ile ilişkilerinde gerginlik taraftarı olmadıklarını da ifade ediyor.
Rusya'nın Ermenistan ile savunma ortaklığı bulunduğunu, iki ülke arasında yaşanan gerginliğin kendilerini de olumsuz etkilediğini vurguluyor.
"Rusya, Karabağ sorununun çözülmesi için elinden geleni yapıyor" diyor.
Rusya Devlet Başkanı Medvedev, Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev ve Ermenistan Devlet Başkanı Sarkisyan ile dün Strasbourg'ta bir araya gelerek, Primakov'u adeta teyit etti.
Türkiye'nin Ermenistan ile ilişkilerinin gelişmesine örnek teşkil etmek adına kendi yaşadıkları bir tecrübeyi de anlattı.
"İkinci Dünya Savaşı sırasında Katyn'de çok sayıda Polonyalı subay ölmüştü.
Polonyalılar'ın Ruslar'a karşı şikâyet ve talepleri vardı. Rusya önceleri bunu inkâr ediyordu.
Şimdi kabul etti.
Polonya ile ilişkiler normalleşti ve gelişmeye başladı.
Katyn görüşmeleriyse devam ediyor."
Tecrübeli devlet adamı Primakov, Türkiye-Rusya ilişkilerini böyle okuyor.
Gelecek adına umut veriyor.
Polonya tavsiyesi ise üzerinde düşünmeye değer...
**
Kürt orta tabakası ne istiyor?
At sırtında Ortadoğu'yu gezmesi ile ünlü Primakov, Irak'taki gelişmeleri de değerlendirdi.
ABD'nin Irak'tan çekilmesi konusunda şüpheleri var.
Kısa sürede çekilirse, ülkenin istikrarsızlık yaşayabileceğini ileri sürüyor.
Obama'ya rağmen farklı değerlendirmeler olduğunu, ABD'nin bir süre Irak'ta kalmayı sürdürebileceğini kaydediyor.
Molla Mustafa Barzani ile de Mesut Barzani ile de tanıştığını ifade eden Primakov, her iki liderin Irak'tan ayrılma yanlısı olmadığını söylüyor.
Baba Barzani'nin, "Suriye, İran ve Türkiye üçgeninde sıkışmış bir Kürdistan'ın yaşamasının mümkün olmadığına inandığını" vurguluyor.
Ancak son gittiğinde Kuzey Irak'taki lider grupların değil ama orta tabaka arasında bağımsızlık yanlılarının arttığını gözlemlediğini vurguluyor.
Rusya'nın politikasının ise Türkiye ile aynı, "Irak'ın parçalanmasına karşı" olduğuna dikkat çekiyor.
Primakov'un, Irak tespitleri son derece ilginç.
Özellikle de "Kürt orta tabaka" hakkında olan tespiti ise düşündürücü...
