Bilindiği gibi geçenlerde Irak Başbakanı Nuri Maliki Dawa Partisinden bir heyetle Kürdistan'a geldi.
Bir yıldan beri Kürdistan Başkanı Kek Mesud ile Irak Başbakanı Nuri Maliki arasında hiç bir ilişki kalmamıştı.
Kısacası ikisi konuşmuyorlardı. Bazı çevreler bu durumu vesile bilerek Bağdat ile Hewlêr arasındaki sorunların çözümsüzlüğü “kişiler arası soruna“ dönüştüğü değerlendirmesine götürüyordu.
Nuri Maliki 3 yıl aradan sonra yeniden Kürdistan'a geldi.
Maliki'yi Kürdistan'a getiren olay ne?
Bu konuda bir çok farklı değerlendirmeler söz konusudur.
Bilindiği gibi Kürdistan Hükümeti ile Bağdat Merkezi Hükümeti arasında var olan sorunlar Maliki'nin Başbakan olmasından sonrada devam etti.
Peşmerge Güçlerinin konumu,
Kerkük ve diğer işgal altındaki Kürdistan topraklarının geleceği,
Petrol yasası,
Irak ordusunda Kürdlerin oranı,
Kürdistan bütçesi,
Merkezi hükümet ile bölge hükümetinin yetkileri gibi sorunlar yıllardan beri devam ediyor.
Maliki bu sorunların çözümü için kendisinden önceki Irak Başbakanları, Alawi ve Caferi gibi hiç bir adım atmadığı, onlardan farklı olarak Kürdistan üzerine Irak ordusunu gönderdi.(geçen yıl Xaniqin ve çevresinde yaşanan olaylar ve 2 ay önce Maxmur'da yaşanan olayı hatırlamak yeterlidir)
Bir çok yerli ve yabancı gözlemci artık Şii-Sünni savaşından değil “Arap-Kürd savaşından“ sözetmeye başladı.
Bağdat ve Hewlêr ilişkileri kopmuştu.
Amerika Irak'tan askeri olarak geri çekilmeye hazırlanıyor.
Bir çok çevrenin ileri sürdüğü senaryo “Amerika'nın Irak'ı terketmesinden sonra Kürd-Arap savaşı başlayacak“ bazındadır.
Nuri Maliki geçenlerde ABD'ye yaptığı bir ziyarette “Irak'ın en büyük ve tehlikeli sorunu Kürdlerle merkezi hükümet arasındadır“ tespitini yapabiliyordu.
Amerika'nın Irak'taki Askeri Güçlerinin Komutanı General Ray Odierno geçenlerde yaptığı bir açıklamada “Kürdistan Hükümeti ile Bağdat Hükümeti arasındaki tansiyon Irak'ın istikrarsızlığının birinci kaynağıdır“ diye bir durum tespiti yapıyor.
Yıllardan beri var olan sorunları çözmek için taraflar 5 komisyon oluşturdular.
Komisyonlara ve çalışmalarına ne oldu hiç kimsenin haberi yok.
Komisyonların çalışmaları hakkında kamuoyunu bilgilendirmek hükümetin göreviydi.
Maliki hükümetinden de bu konuda bir açıklama yok.
Amerikalılar Irak'tan çekilmeden önce Irak Hükümeti ile Kürdistan Hükümetinin sorunların çözümü için masaya oturmaları için baskı yapıyor.
ABD Başkan yardımcısı Jeo Biden'in Bağdat ziyareti ve Kürdistan Başkanı ile olan telefon görüşmesi( Kürdistan'a gelmeyide planlamıştı, kum fırtınasından dolayı gelemedi), Amerikan Savunma Bakanı Gates'in Bağdat ve Hewlêr ziyaretleri var olan sorunların çözümü için diyalog sürecini başlatmak içindi.
Gates'in Hewlêr'de Kürdistan Başkanı Mesud Barzani ile yaptığı görüşmeden sonra basın sözcüsü Geoff Morell yaptığı açıklamada “ Gates'in ev sahiplerine son iki yılda biz politik farklılıklar dahilinde ilerleme için büyük mal ve can kaybına uğradık“ dediğini söylüyor.
Yani Amerika verdikleri “can ve mal kaybından“ sonra Irak'ın yeniden krize yada Kürdlerle Araplar arasında bir savaşa sahne olmasını istemiyor.
Maliki'yi Hewlêr'e getiren Amerikan baskısı ve güçlenen eski Baasçıların konumudur.
Irak Arapları arasında Merkezi iktidar için kavga var.
Bir kaç ay içinde seçimler yapılacaktır.
Maliki, Kek Mesud ve Mam Celal arasında Dukan'da yapılan toplantıdan sonra yapılan basın toplantısında “Anayasa temelinde sorunlara çözüm bulunacaktır“ temelinde bir ortak görüş çıktı.
Aslında bu 3 liderin başkanlığında bir nevi Dawa Partisi, KDP ve YNK'nin ortak toplantısı oldu. Çünkü 3 partininde merkez üyeleri toplantıda hazır bulundular.
Maliki'nin kişi olarak Anayasa'nın 140.maddesine karşı olduğundan hareketle bir gazeteci kendisine “karşı olduğunuz maddeleri de uygulayacakmısınız?“ sorusuna Maliki “ Anayasa halk tarafından kabul edilmiştir. Yürütmenin görevi tüm maddeleri tatbik etmektir“ dedi.
Bu üçlü toplantıda çıkan ortak görüş yakında Kürdistan Hükümetinden bir delegasyon Başbakan Nêçirvan Barzani başkanlığında Bağdat'ta gidecek ve görüşmler başlayacak.
Ayrıca sorunları çözmek için tarafların yer aldığı bir komisyon kurulacak.
Nuri Maliki'nin Kürdistan'a gelmesi temel sorunlara dair hiç bir gelişme sağlanmadı.(basında Peşmergelere dair bir haber geçti, fakat şimdiye kadar sözkonusu haber teyit edilmedi)Ama, sorunların konuşulması gerektiğini ve taraflar arasında görüşmelerin başlaması için bir ilk adım oldu.
Seçimlerin konuşulduğu, ittifak arayışlarının başaldığı bu günlerde sadece Maliki Kürdistan'a gelip Kürdistan liderleri ile görüşmedi. İslam Yüksek Şurasının liderlerinden, Cumhurbaşkan yardımcısı ve aynı zamanda başbakanlığa oynayan Adil El Mehdi Kürdistan seçimleri sırasında Hewlêrdeydi.
Dünde Allawi ve El Haşimi Hewlêr'i ziyaret ettiler Kürdistan liderleri ile görüşmelere başladılar.
Irak'ta bir dizi sorun ve bir dizi oyun labirentler içinde içiçe geçerek gündeme geliyor.
Umudum o ki Kürdistan liderleri bu karmaşık ortamda, her şeyi takvime bağlayarak çözüme götürmesidir. Amerika hâlâ alanda ne yapılacaksa şimdi yapılsın.
Ferzende Serhedi
