Federal Irak Daimi Anayasası üzerine
Yıllar geçti..
Sünnileri siyasal sürece çekmek/katmak için 50 cıvarında Anayasa maddesinde değişiklik yapılacaktı... Takvimide tespit edilmişti... Ama, o süreç çoktan aşıldı..
Kürdler ve Araplar arasında “tüm sorunların anası“ olan “Kerkük Meselesinin“ bir çözüme kavuşturulması içinde bir takvim oluşturulmuştu... O, takvimde 31.12.2007'de aşıldı.... BM'ler devreye girdi süre 6 ay uzatıldı..
Bu süreçte BM Temsilcisi Steffan De Mistura öneriler paketinin ilk bölümünü sundu... İşleri tümden berbat etti.. Bir çok siyasi gözlemci Mistura Paketinin ABD manşeli olduğunu söylüyorlar..
BM'nin önerisi üzerine Kürdler tarafından kabul edilen 6 ayda sona erdi.
Şimdi ne olacak? Hiç kimse sağlıklı bir cevap veremiyor..
Bağdat ve Hewlêr arasında var olan tüm temel sorunların hiç biri çözülmüş değil..
Bundan dolayı Kürdistan Başbakanı Neçirvan Barzani ve beraberindeki Kürdistan heyeti bir haftadan beri Bağdat'da bulunuyordu..
Kürd delegasyonu Bağdat'ta Başbakan Maliki, diğer üst düzey Irak yetkilileri ve ABD Bağdat Büyükelçisiye görüştükten sonra Hewlêr'e geri döndü..
İki merkez arasındaki sorunlar, temel meselelere dairdir..
Peşmerge güçlerinin bütçesi, Kerkük meselesi, petrol ve gaz yasası ve ayrıca önümüzdeki süreçte yapılacak mahali seçimlerin yapılmasına dair farklılıklar meselelerini içeriyor..
Kürdistan Başbakanı bugün yada yarın yapacağı bir basın toplantısıyla görüşmelerin sonuçlarını Kürdistan kamuoyu ile paylaşacak...
Bu ilk görüşme değil.. Sanıyorum 3.görüşme...
Eğer tüm bu sorunlarda ortak bir payda bulunmuş olsaydı Bağdat'ta ortak basın toplantısı kanalıyla kamuoyuyla paylaşılacaktı..
Görünen o ki tüm bu konularda bir kısır döngü var ve tam arap saçına dönüşmüş..
Kürdler yukarıda sözünü ettiğim temel konularda istemlerini Anayasaya dayandırıyorlar.. Yani Kürdler, Anayasayı “Kürdçe biçimi“ ile okuyorlar.. Araplar ise sözkunusu Anayasayı “Arapça“ okuyorlar..
Kaç yıldan beri iki taraf arasında ortak bir dil bulunamadı.. Kürdler emirvaki davranarak yabancı şirketlerle petrol araştırma/çıkarma/işletme konularında 20 antlaşma imzaladı...
Araplar ise tüm antlaşmaları “caduc“ ilan ediyor..
Bush yönetimi ise görev süresi sona ermeden önce petrol yasasını çıkarmak ve Irak-Amerika arasında yapılması düşünülen “uzun vadeli stratejik antlaşmayı“ imzalamak istiyor..
Bundan dolayı Amerika bastırıyor.. Bush'un geçenlerde Mam Celal ile Beyaz Saray'da yaptığı görüşmede de bu sorunlar gündeme geldi..
Neçirvan Barzani'nin Bağdat'ta ABD Büyükelçisi ile yaptığı görüşmede de aynı sorunlar konuşuldu..
Irak'ı oluşturan dinsel ve ulusal yapılar arasındaki sorunlar dahada derinleşiyor. Şiiler kendi aralarında iktidar kavgasında... Daha düne kadar aynı parti içinde olan Maliki ve Caferi dahi yollarını ayırmaya başladılar.. Sadr'ın durumu ortada.. Basra'daki gelişmeleride kendi gözümüzle gördük..
Amerika “Rabûn Güçleri“ adı altında “El Qaideye“ karşı!!!!!!!!!!! Yüzbinlerce Sünni'yi silahlandırdı ve maaşa bağladı..
Amaç ortada: Şiilere(İran'a karşı) karşı bir denge oluşturmak...
Ayrıca Kürdistan'da yüzbinlerce Peşmerge var..
Tüm bu güçleri tek bir çatı altında kim birleştirecek? Nasıl birleştirecek?
İran Irak'taki Şii yapılanması üzerindeki otoritesini korumak istiyor.. Bu konuda ciddi ilişkileri ve tecrubeleri var..
Suriye, S. Arabistan, Ürdün ve diğer Sünni Arap devletleri tüm güçleri ile Şii azınlığı destekliyorlar..
Türkiye'nin başını çektiği ve şampiyonluğunu yaptığı anti Kürd cephesi ise tüm alanlarda (yukarıda sözünü ettiğim sorunlarda dahil) Kürdlerin kazanımlarını kuşa çevirmek istiyorlar.. Türkiye Bağdat'ta ve uluslararası arenada tüm güşleri Kürdlere karşı çıkarmaya ve birleştirmeye çalışıyor..
Böyle bir ortamda sorunların kısa bir süre içinde bir çözüeme kavuşmasını beklemek hayal olur..
Kürdler bu aşamada ne yapabilir? Kürdistan Parlamentosu eski Başkanı ve aynı zamanda KDP Politbürosu eski başkanı Cevher Namıq “silaha sarılması gerekir“ diyor..
Bir başka seçenek Kürdlerin Araplarla hala bir çözüme kavuşturmadığı tüm sorunları ve Kürdistan'ın savunması meselesini ABD ile yapılacak “Stratejik Antlaşma“ya yerleştirmek ve ABD hakemliğinin devamını sağlamaktır..
Bu arada Kürdlerin iç savaştan kaynaklanan sorunlarını bertaraf etmesi, ortak hükümeti ilan edilmesi, yolsuzluklara karşı projeler geliştirmesi gerekmektedir. Kürdistan iç bünyesinin sağlamlaştırılması var olan kazanımların korunması ve sorunlu olan bölgelerin geleceğinin tayin edilmesinde etkili olacaktır..
ABD'nin ise ne kadar “adil bir hakem“ olacağı, ABD'nin çıkarları belirleyecektir.. Bu konuda Kürdler ciddi bir lobi çalışması yapması gerekir..
Ferzende Serhedi
26.06.2008
