Kurdlerin tarihsel olarak devlet yönetmekten yana pek tecrubeleri oldugu söylenemez. Bu bilinen bir gercekli´ktir. Bu gerceklik bilinmesine ragmen Kurdlerin devlet yönetemeyeckelri anlamina gelmez. Ancak unutulmamasi gerekli olan sey ise kimin devletini kimin adina yönetme anlayisinin berak olmasiyla ilgili kucuk ayrintinin aciga cikartilmasidir.
Bugun Guneyde bir "federe bir devlet" vardir. Bu devletin dayandigi ve temsil ettigi bir halk ta söz konusudur. Yine bu devletin devlet olma kaynakli hizmetleridi söz konusu egitim,saglik,imar,guvenlik,savunma ve daha bir cok sey siralamak mumkundur. Devlet sadece hizmet göturen bir kurum olma gibi bir sey degidir. Ama guneyde devlet espirisinden cikan sey ise hizmet ve guvenlik gibi bir ikilemdir. Peki bir devlet özgurlukler ve yine adina devlet oldugu halkin anayasal haklarini gözetlemek gibi bir görevi yokmudur. Bir devlet adini bir ulusun adiyla es anlamli kiliyorsa o devletin o ulusun bireylerine karsi görevleri o ulusun icinde yasadigi seylere göre uyarlamasi gerkmiyormu? her devlet olgusuyla karsilasinca Kurdler özgurluk ve demokrasi baski altina alinmayi bir yasam bicimi olarak devam ettirmek zorundalarmi?. Insan ve birey haklari özgurluk ve demokrasi konusunda Kurd devleti nasil mevzileniyor?. Sorulari cogaltmak mumkun ama biz cogaltma yerine olanlarla yetinelim.
Federe Kurd devleti "sinirlari" icerisinde yasayan Kurdler Guney Kurdistanin tumunu kapsamiyor. Bunu zaten her Kurd biliyor. 140 ci madde sorunu diye bir sorunumuz var,bu sorun Kurdistan kopartilmis alanlari kapsiyor. Peki bu kopartilmis alanlardan gelen bir Kurd "federe devlet" sinirlari icerisinde nasil bir stauye sahiptir. Veya bir Kerkuk´lu ille bir Sexanli ayni haklara sahip olabiliyorlarmi?? daha acik söylemek gerekirse bir Kerkuklu "Feder devlet sinirlari" icerisinde özgurken bir Ezidi Kurdu neden oturma izni alma zorundadir. Ezdi Kurdleri neden ucuncu sinif muamelesi göruyorlar??.
Ezidi Kurdlerin "Federe devlet sinirlari" icerisinde maruz kaldiklari ille Iraq icerisinde maruz kaldiklari arasinda ki benzerlikler veya farkliliklr varmidir. Ezidi Kurdlerine karsi uygulanan politika öncelikle ayrimcidir. Dini inanclarindan dolayi ise inanc özgurlukleri baski altindadir. Yine en az bir Barzanli kadar Kurd olan bir Ezidinin Kurd olmaktan kaynakli haklarinin ihlal ve tecavuze ugradigi gercegi görulmek zorundadir. Ezdi bir Kurdun Ezdi olmaktan kaynakli sorunlari Ezdi bir Kurde özgurluk,insan haklari ve inanc özgurlu gibi bir cok konuda baski ve ötekilestirme bicimnde yöneliyor. Söz konusu seyler gunluk is yasaminda da bir tecavuz kulturu olarak oturmus durumdadir. Esit ise esir ucret gibi bir beklenti icinde olmamamla berber ama insani bir beklenti icinde olmamda gayet dogal olamlidir. Ezdi Kurdle ayni isi yapan bir Kurdle aradaki ucret farki yakalsik olarak uc kat fark ediyor. Ezdi bir Kurdun hayatin her alaninda horlanan dislanan bir konumda olmasi "Kurd federe devletini" devlet yapmiyor. Tersine bir devletin bu kadar ayrimciliga yol vermesi o devletin kendi halkiyla ilgili sornlarinin oldugunu acikliyor.
Guney Kurdistan butun Kurdlerin kiblesi durumundayken bu kiblenin Kurdun boyundurluk zinciri olmasi kabul edilemez. Guneyde devlet olma adina hizmetler den yana yol alinirken insan haklari ve özgurluklerden yana cok ciddi ihlaller yapilmasi ve bunlarin rutin uygulamar haline gelmesi kabul edilemez. Devlet ve guvenlik insan haklari ve özgurluklerin tirpanlanmasi degildir. Kurdlerin özgurluk bagimsizlik kavgasi bir gurup veya elitin iktidara egemnlik kavgasindan daha degerli ve anlamlidir. Devletin görevi guvenligi saglamak kadar insan haklari ve özgurlukleride korumak oldugu,siyasal cinayetlerin aydinlatildigi oranda guven duyulan bir devlet olur.
Guney Kurdistanda sehir devletinden "merkezi" bir devlete dogru yol alinirken taraflarin bu konudaki samimyetleri hayati öneme sahiptir. Bu butun taraflar tarfindan bilinmesine ragmen bu konuda özellikle KDP tarfindan gereken özen ve ilgi gösterilmiyor. Kerkuk veya Suleymaniyeden Hewlere girislerde (resmi araclar) KDP liler adeta baska bir ulkeden gelinmis gibi bir uyugulama yapiyorlar. Yani utanilmasi gereken yerde guc gösterisi sehir devleti psikolijinden kurtulamiyan KDP hallen bir devlet olma olayini hazm etmekten cok uzak bir yerlerde duruyor. Bu tur uygulamar özgurluk ve insan haklari gibi bir cok boyutu icinde barindirmakla beraber aslinda KDP nin egemen olmasi durumunda neler olabilecegi konusunda ciddi veriler sunuyor. Baskici ve sindirme,özgurlukleri kontrol altinda tutma gibi aslinda bir nevi diktatorya uygulanirken Kurdlerin bu konuda sessiz kalmasi ise bu suca ortak olmalari anlamina geldigi de unutulmamalidir.
Hewlere YNK sekreterligine ait arac ve yine YNK sekreterligi personeli ve belgeleriyle giris cikislarda ciddi sorunlar yasadim. Her dafasinda olan yaklasimlari gercek anlamda mide bulandiracak cinsdendi ittiraz edilince de guvenlik bahnesi ön plana cikiyordu.
Yukardaki seyleri aslinda yazmak pek hosuma gitmiyor. Ama bir seylerin anlasilmasi gerekir diye yaziyorum. YNK genel sekreterligi,kimlik arac ve personeliyle Hewlere giris cikisklarda yasanan lari dusununce daha 23 de genc muhalif bir gazeteci yazar gun ortasi Selehaddin universitesi önunden kacirilirken kaciranlarin butun arac bilgileri ve eskalleri "guvenlik" birimlerine verilmisken nasil olduda Hewlerden Musala "uctular" siyasal bir cinayet santim santim uygulanirken sehir giris cikislari kime karsi tutuluyor diye sormak sanirim bir hak olsa gerek.
Guney cok ciddi isler basarmis ancak basardigi seyler bir devletin övunc kaynagi olamaz. Bir devletin basari karnesi yoksullugu ve yoklugu asmasi degildir. Bir devletin karnesi yokluga ve yoksulluga ragmen olusturdugu hak ve özgurluklerin surekliligidir. Yine guneyde olmayan seyde (daha dogrusu KDP yogunluklu bölgelerde) hak ve özgurluklerdir.
Sehir devleti psikoliji asilmadan ulus devleti olmaz ulus devleti olmadan ulusal politikalarda olmaz ulusal politikalar olmadan bugun kikis devlet te olmaz.
Hic bir uretimi olmayan bir devlet sureklilik saglayamaz. Kurdistan gibi dört etrafi atesle cevrili bir ulkenin yarin neyle karsilasacagi garantisi yokken tamamen uretimden kopuk bir ekonomik model neden uygulanir. Guney tarihsel olarak savas döneminden de cok iyi bildigi bir cuval UNUN önemini unutarak yarin bir ambargo karsisinda bir dayanacak bir guce sahip degildir. Sehirlerden tutun Hewramanin ucre bir köyune kadar Turk mali hiyar girmisse bu nasil bir ekonomik model lin uygulandiginin anlasilmasi anlamida yeterlidir sanirim.
Segi ve Selamlar
