12 Kasım günü bundan tam 65 yıl önce Kürd Ulusal Marşı'nın yazarı „Yunus Dildar(1918-1948), Kürd Ulusal Marşı „Ey Reqib“in yazarı Hewler'de zehirlenerek öldürüldü..“(Şehid şair ve yazar Dilşad Meriwani'nin anısına!!-Aso Zagrosi)
Bugün tüm dünya Kürdlerince „Ulusal Marş“ olarak benimsenen „Ey Reqib“in yazarı Dildari ölüm yıldönümünde anmamak bir eksiklik/kusur olur. Bundan dolayı Dildar üzerine bir şeyler karalamak ve var olan eski çeviri ve yazılarımdan onun hakkında bulduklarımı bu vesile ile yayınlamak istiyorum.
Aslında Dildari Kuzey Kürdistan okuyucularına tanıtmak için kendisi hakkında yazılan yazıları çevirmek çok iyi bir hizmet olurdu.
Dildar'a layik olmak onun anısını yaşatmanın yolu, onun ismini ve eserlerini genç Kürd kuşaklarının hizmetine sunmaktır. Dildar'ın hemşerisi ve büyük Kürd şairi Hacı Qadri Koyi bin sekizyüzlerin son yıllarında söylediği:
“Merg û jîn mîslî sêberî tawe,
Ewey baqî bemêne her nawe”
Dildar'ın ismi, Dildar'ın şiirleri, Dildar'ın siyasal yaşamı ve 3 yıl boyunca “mazlumlumların avukatlığını” yaptığı dönem Kürd gelecek kuşakları tarafından her zaman saygıyla ve hürmetle anılacaktır.
1937 yılında hala 19 yaşında olduğu bir dönemde Mukarem Talabani, Mustafa Uzeri, Mustafa Neriman ve Nuri Şawes ile birlikte “Komelay Darkeri” kuruyorlar.
Darker'in amacı Kürdistan'ı işgalden arındırmak ve özgürleştirmekt. Darker'in genişlemesine bağlı olarak gençler, var olan oluşumun başına daha tecrübeli bir Kürd şahsiyetini getirmek istiyorlar. Bundan dolayı'da Refik Hilmi'ye gidiyor.
Refik Hilmi gençlerin partinin başına geçme önerisini bir şartla, Darker'in ismini “Hizbi Hiwa” olarak değiştirilmesi şartıyla kabul ediyor.
Böylelikle 1939 yılından 1945 yılına kadar Güney Kürdistan siyasal yaşamına damga vuracak “Umut Partisi” kuruluyor.
Refik Hilmi Parti Başkanı, Dildar ise Hiwa'nin Sekreteri oluyor.
Mamoste Dildar 1940 yılında “Ey Reqib”i kaleme alıyor. Yani o 22 yaşındayken tüm dünya Kürdlerinin gururla “Ulusal Marş” olarak kabul ettikleri bu şiiri yazıyor.
Dildar'ın “Ey Reqib” adlı şiirinin Doğu Kürdistan'a ulaşması ve Demokratik Kürdistan Cumhuriyeti'nin kuruluşu sırasında “Ulusal Marş” olarak seslendirilmesinin de çok enteresan bir mazisi olması gerekir.
Acaba bu şiiri 1942 yılında Mehabad'da kurulan “Komela J.K”ın kuruluş toplantısına katılan Hiwa Partisi üyesi ve Cumhuriyeti'n yıkışından sonra Molla Mustafa Barzani ile birlikte Sovyetler Birliğine sığınan Irak ordusundan firar eden Kürd subaylarından Mirhaç mı götürdü? Yoksa “Komela J.K”ın Güney Kürdistan ile ilişki sağlayan kadrolarımı bu işe ön ayak oldular? Belki de “Komela J.K” ile “Hiwa Partisi arasında imzalanan “Peymana Sê Sînor” toplantısına katılan kadrolarmı bu işin önünü açtılar? Sonuçta Kerkük'te Lise eğitimini yapan 22 yaşındaki bir Kürd gencinin kaleme aldığı o şiir dünya Kürdlerinin “Ulusal Marşı” oldu.
Aslında Dildar çok genç yaşta yani 30 yaşında olduğu zaman sevgili vatanı Kürdistan'a , Kürd edebiyatına ve şiirine fiziki olarak veda etti..
Önümüzdeki süreçte Mamoste Dildar hakkında yazılan bazı yazıları çevirerek Newroz.Com okucularına sunacağım.
Şimdilik değerli Kürd Kürd şahsiyeti ve edebiyat eleştirmeni Kerim Şareza'nın daha önce Mamoste Dildar üzerine kaleme aldığı ve benim de çevirdiğim yazısını yeniden yayınlıyorum. Bu yazıda Mamoste Dildar hakkında bir hayli bilgiler var.
Ölümünün 62.yıldönümünde Mamoste Dildar'ı saygıyla anıyorum.
Aso Zagrosi
KÜRD ULUSAL MARŞI "EY REQÎB"İN YAZARI, DILDAR'IN ANISINA
Kerim Şareza/Çeviri: Aso Zagrosi
Kürd Ulusal şairi Dildar'ın 65. ölüm yıl dönümü vesilesiyle saygıyla anıyoruz... Bilindiği gibi bazı islami çevreler Dildar'in kaleme aldığı ve tüm dünya Kürdleri tarafından Ulusal Marş olarak kabul edilen 'EY REQİB" e karşi saldırı kampanyalarını başlatmışlardır..
Her yıl Kürd halkı 12 Kasım gecesi yaşamını kayıp eden, büyük ve çagdas Kürdistan şairi DILDAR'ı anıyor. Şair Dildar 12.11.1948 gecesi fiziki yaşamını yitirirken, aynı zamanda Kürd halkının evlatlarının kalbinde ve vicdanında ölümsüzleşerek yaşamaya devam etti.Ulusal ve ilerici bir şair olan DILDAR, 20.02.1918 tarihinde Haci Qadrî Koyî, Emîn Axa Exter ve Mellayê Gewre'nin şehri olan Koyî'de dünyaya geldi. Dildar, ilk okul eğitimini Koyî ve Ranya'da bitirdikten sonra, 1935 tarihinde Hewlêr'e gitti ve orada 1938 yıllında Orta okul eğitimini çok iyi bir dereceyle bitirdi. Daha sonra ulusal şair Dildar, tarihi Kürdistan şehri olan Kerkük'e gitti ve orada 1940 yazında lise eğitimini bitirdi. Lise eğitiminden sonra Bağdat'a giden Dildar, Hukuk fakultesine yazıldı ve 1945' te mezun oldu. Şair Dildar 3 yıl avukat olarak çalıştı ve 11.11.1948 tarihinde Hewlêr'de memurlar kantininde yediği yemekten(nedeni tam olarak anlaşılmayan) zehirlenerek ve o gece dünyaya veda etti. Büyük ulusal şair Dildar, 12 Kasım'da Hewlêr'in "Goristanî Gewre" diye bilinen büyük mezarlıkta toprağa verildi.
Şair DİLDAR, 1937'den itibaren siyasi faaliyetlere katıldı. Dildar, Hewlêr, Kerkük, Suleymaniye, Xaniqîn, Kifrî ve Koyîli bir grup ögrenci ile birlikte "KOMELAY DARKAR" adlı siyasi bir örgüt kuruyor. Daha sonra 1939'da büyük bir tecrubeye sahip olan tanınmış Kürd şahsiyeti Refik Hilmi hocayi örgütün başkanlığına getiriyorlar ve örgütün ismini de "Hizb-i Hiwa" olarak değiştiriyorlar. Aynı zamanda şair Dildar'da esas amaçını Kürdistan'ın bağımsızlığı olarak tespit eden "Hizb-i Hiwa"nın sekreteri seçiliyor. O dönem Dildar hâlâ Kerkük'te lise eğitimini yapıyordu. Lisenin son sınıfını okuduğu 1940 yıllında Dildar, Kürd ulusal duygularını kamçılayan "EY REQÎB" adlı bir şiir yazıyor. Fakat bu siyasi şiir, Pêşewa Qazî Mihemed önderliginde 22.01. 1946 tarihinde Kürdistan Demokratik Cumhuriyeti (Mahabad) ilan edilmesine kadar tanınmıyordu. Söz konusu olan tarihte Kürdistan bayrağını göklere çekilirken bu şiir askeri marş olarak söylendi. O günden bu yana bu şiir Kürdistan'ın tüm parçalarına yayıldı ve her zaman için Kürd halkının "Ulusal Marşi" olarak yerleşti.
