Sami Şoreş ile Röportaj

Sbey: Kürd Heyetinin Bağdat'ta gidişi üzerine tam bir hafta geçti. Şimdiye kadar kaç Iraklı ve Arap çevresiyle görüşmeler yapıldı?

Sami Şoreş: Kürdistan Listeleri İttifakı'nın görüşmelerle görevli heyeti bir kaç çevre ile görüşmeler yaptı. Yasa Devleti İttifakı, El İrakiye Listesi, Irak Birliği Listesi, Ulusal İslahi Akımı-İbrahim Caferi- ile görüşmeler yapıldı. Önümüzdeki hafta diğer listeler ve siyasal yapılanmalarla da görüşeceğiz.

Sbey: Yasa Devletinin İttifakından bazı kişiler yaptıkları açıklamalarda : „ Kürdlerin şartları kabul edilemez, makul değil ve hayalidir. Biz opozisyona düşmeyi kabul ederiz. Fakat, Anayasal süreci geçmiş 140.madde hakkında taviz vermeyiz“ diyorlar. Sizin bu söyleme karşı tavrınız ne ?

Sami Şoreş: Buna cevabımız Kürdistan Fraksiyonları İttifakının istemleri ve taleplerinin hepsi yasal ve Irak Anayasa'sının maddelerinden alınmıştır. Çünkü şimdiye kadar bu anayasal maddeler Irak Federal Hükümeti tarafından tatbik edilmemişler. Kürdistan Fraksiyonları İttifakının tüm istemleri 5 yıldan beri Kürdistan Bölge Hükümeti ile Bağdat'taki Federal Hükümet arasında çözüme kavuşmayan ve antlaşmazlık hususları kapsayan dosyalardan oluşuyor. Bizim bu istemlerimiz, 140.madde de dahil hiç biri Anayasa'sının dışında değil.
140.madde anayasal bir maddedir ve Anayasa'nın ruhundan gelmiştir. Irak'ı oluşturan tüm yapıların ezici çoğunluğu bu anayasayı onaylamıştır. Biz Anayasa'nın dışında hiç bir şeyi kimsenin üzerine farz etmiyoruz ve yeni istemlerden bulunmuyoruz. Eğer böyle bir şey yapsaydık, istemlerimize ağır ve tatbik edilemez diyebilirlerdi. Biz Irak halkının %80'nin onayladığı Anayasa'ya dayandırıyor ve Hükümet görüşmelerini sürdüren Heyetin önüne koyuyoruz. Bundan dolayı bizim taleplerimiz fazla değil, azdır. Irak ve Kürdistan Bölgesinin içinde bulunduğu durumu, Federal ve demokratik Irak'ın sorunlardan uzak yeniden yapılanması için bizim bu doğal ve meşru taleplerimizin tatbik edilmesi gerekiyor. Çünkü, bu istemlerimizin tatbik edilmemesi Irak Anayasa'sından caymaktır.

Sbey: Toplantılarda Araplar ve Iraklı tarafların tavrı nasıl? Acaba yapılan açıklamalar görüşmelere de yansıyormu?

Sami Şoreş: Biz yapılan görüşmelerde hala detaylara girmedik. Bundan dolayı diğer tarafların Kürdlerin ileri sürdüğü şartlara ve 140.maddeye nasıl baktıklarını bilmiyoruz. Önümüzdeki süreçte bu tip görüşmeler yapacağız. Fakat bazı Arap taraflarda 140.maddeye bağlı olduklarını açıkladılar. Örneğin Yasa Devleti İttifakı Hasan El Sened aracılığıyla böyle bir açıklama yaptı.

Şunuda vurgulamak gerekiyor ki, biz Kürdistan Listeleri İttifakı olarak yazılı olmayan ve bize „biz sizin istemlerinizi kabul ediyoruz“ gibi „sözlere“ razı olmayacağız. Biz yazılı ve imzalı güvenceler ve antlaşmalar istiyoruz. Çünkü son 4 yıl boyunca ellimiz ve ağzımız yandı. Bundan böyle sözlü güvencelere razı olmayacağız. Yazılı dokumentler olacak ve imza ile onaylanacak. Açık bir şekilde söylüyoruz, Irak Hükümetinin kuruluşundan hemen sonra bu istemlerin tatbik edilmesi gerekiyor.

Sbey: Sizin ileri sürdüğünüz Kürd istemleri konusunda, görüşmelere katılan diğer taraflar hangi ölçülerde bu istemleri tatbik etme konusunda hazır olduklarını beyan ettiler?

Sami Şoreş:Şimdiye kadar görüşmelerde detaylara ilişkin konuşmadık. Iraklı listeler şimdi kendi içlerindeki sorunları çözmek için uğraşıyorlar. Onların arasında çok sorunlar var. Şimdiye kadar hangi tarafın hükümeti oluşturacağı belli olmadığından dolayı, kendileriyle bir antlaşma sağlamak için detaylar üzerine konuşabilelim. Yeni hükümetin yapacağı ilk açıklamada bu anayasal maddelere bağlı olacağını ve tatbik edeceğini deklere etmesi gerekir. Şimdiye kadar kimin bizim taleplerimize karşı ve kimin bizim taleplerimizi desteklediğini bilmiyoruz.

Sbey: Kürdlerin hiç bir başbakan adayına ilişkin vetosu olmadı söyleniyor. Acaba bu görüşmelerde Kürdlerin siyasi kartını zayıflatmıyor mu?

Sami Şoreş: Hayır.. Hiç bir etkisi olmaz. Bize göre Başbakan adayını tespit etmek Iraklı Listelerin işidir. Bu sorun bizim sorunumuz değildir. Kürd bu sorunun bir tarafı değil. Biz Kürdler olarak tarafların bu sorunu çözmeleri için çaba içindeyiz . Iraklı Listeler kendi aralarında anlaşarak birilerinin bu görevi üstlenmesi gerekiryor. Biz bu sorunun Anayasa'ya göre çözülmesini umut ediyoruz. Bize göre en iyi yol tüm tarafların bir görüşme masası çevresinde toplanıp, uzlaşı temelinde vatani ortak bir hükümet konusunda görüş birliğine varmasıdır.

Sbey: Sizin programınızda bu listeleri Kürdistan'a davet etme ve hükümet kurma görüşmelerinin bir kesimini Kürdistan'da gerçekleştirme varmıdır?

Sami Şoreş: Hayır. Bu görüşmeleri Bağdat'ta yapacağız. Hükümet Bağdat'ta oluşacak. Listeler Bağdat'ta toplanacak ve görüşmeler burada sonuçlandırılacak.

Sbey: Kürdistan Fraksiyonları İttifakı Heyeti görüşmelere hangi ölçüde birleşik olarak hareket ediyor?

Sami Şoreş:bizim delegasyon tamamiyla birlikte hareket ediyor. Bana göre bu delegasyonun üyeleri işlerini tamamladıktan sonra da 4 yıl boyunca Irak Parlamentosunda birlik içinde hareket edecekler. Kürdistan Listeleri İttifakının içinde hiç önemli bir çelişki yok. Hepsi birlikte Irak Anayasa'sını, 140.maddeyi ve Kürdlere ilişkin diğer anayasal maddeleri savunuyorlar.. Hepimiz tüm istemlerimizin elde edilmesi için birlikte hareket etme konusunda tek ses halindeyiz.

Sbey:Şimdiye kadar Iraklı Listeler hangi ölçüde Kürdistan Listeleri İttifakı delegasyonunun Kürdlerin yeni hükümete katılımı için görüşmeleri sürdürecek tek mercii olduğunu biliyorlar? Bazı Irak listeleri sizin ile oturmadan önce ya Cumhurbaşkanı'a gidiyorlar yada Bağdat'taki diğer Kürd sorumlularıyla görüştükten sonra size geliyorlar?

Sami Şoreş: Tüm Iraklı Listeler bizim konumumuzu ve yetkilerimizi biliyorlar. Biz daha önce tüm listelere bu konuda bilgi verdik ve bir çoklarıyla oturumlar yaptık. Bizim diğer taraflarla yaptığımız doğrudan görüşmelerdir. Fakat, Bağdat'ta yada başka bir yerde Kürd yetkilileriyle yapılan görüşmelerde meselenin genel durumu yada genel hatı görüşülüyor . Onlarda yetkililer ve bir çok şeyden söz etme hakları vardır. Fakat bu görüşmeler hükümeti oluşturma görüşmelerinin çerçevesine girmiyor. Onların çeşitli çabaları olarak görmek gerekir.

Bizim yaptığımız görüşmeler resmi görüşmelerdir. Bu delegasyon Hewler'de Kürdistan Başkanı'nın gözetimi altında kuruldu ve tüm tarafla buna saygı gösteriyor. Bizim delegasyonu tüm Kürd ve Arap taraflar görüşme delegasyonu olarak görüyor ve bizimle oturuyorlar.

Sbey: Acaba çeşitli Kürd sorumlularının yaptıkları görüşmeleri resmi olmayan toplantılar olarak değerlendirilebilinir mi?

Sami Şoreş:Hayır.. Bu görüşmeler resmi olmayan görüşmeler değil.. Söylenenler başka bir anlama gelmesin.. Arap taraflarla toplantı yapan Kürd yetkililerinin görüşmeleri resmi olmayan görüşmeler değil. Bu görüşmeler saygı ile değerlendirilecek görüşmelerdir. Kürd meselesinden, Arap-Kürd ilişkilerinden ve Irak'ta siyasi durumun düzeltilmesi ve demokrasinin yerleştirilmesi için yapılıyor. Fakat bunlara hükümeti oluşturmak için oturumlar olarak değerlendirmek doğru değildir. Çünkü, hükümeti oluşturmak için yapılan oturumlarda iki taraf bir araya gelerek bir program üzerine konuşurlar. Bu ise Kürdistan Listeleri İttifakı delegasyonunun görevidir. Fakat, Irak'a ilişkin diğer sorunlarda Kürd yetkilileri konuşabilirler.

Sbey'den

Çev: Aso Zagrosi

02.07.2010