بازبدە بۆ ناوەڕۆکی سەرەکی
Submitted by Anonymous (Pesend ne kirin) on 30 April 2010

berwarto buyurmus
kendin gibi ol diyor
ammenna dogru bir laf
ancak etrafa baktim
acaba kim kendin gibi olma
durmadan saga sola ozen dedi diye ...

kendin gibi kal ise nuans farki gibi gorunse de
yerinde say demekle es degerdir.
dusunulmeden edilmis bir laftir.

kendin gibi oldan bir hayli farkli bir sey.
aciklayacgim. en basit bicimde.

kendin gibi olmak
oyle
--dur hele ben kendim gibi olayim! diyerek
sip sak iradeyle becerilecek bir is degil
arkasinda saglam bir kisilik, uzun vadeli dayanilacak kayalar gibi saglam donanim gerektirir.

donanim deyince kuru siki egitim filan anlamayin
koyunden vadisinden cikmamis ancak doganin ona bahsettigi zekayi kelleyi kullanmayi bilmis binlerce kisi de
yasarken bu donanimi edinir.
kendi gibi olmayi becerenler azdir
gayet guzel bir meziyettir.

ancak kendin gibi olmak
baskasina bakmayi
guzel olani
hosha gideni benimsemeyi dislamaz
tarifin icinde implisti bir serbetslik rahatlik kasmamak vardir
kendi gibi olan insan
sevecegi bir tarz, hoslandigi bir is, giysi manazara buldumu
el alem ne der
ayipmidir, bana kem gozle mi bakarlar
hakkimda ne dusunurler
arkamdan ne derler
demeden
kendi istekleri begenisi muhakemesi sonucu
yeni gorupte benligine uygun buldugu ise, adeta (veee dansa tabii mesela tangoya)
sarilir.
kasmaz kendini
relaxtir
filan fistik

geleleim daha somut duzeylere
berwarto pastoral dunyada yerinde sayci oldugu icin
somun ekmek gibi somut seylerden daha cok hoslaniyor olabilir

asagiya bir suru kadin erkek giysileri-kostumleri astim.
bunlarin fotograflarini ceken -resimlerini cizenler
ne diyor?
kurd giysileri icinde kadinlar erkekler filan diyor.

soyle detaylara seceresi ile bakarsak
ne goruyoruz?
cok degil bundan 50-100 yil once
kurd giysisi denilen seyi sirtina vuran kadini erkeginin
bugunku geleneksel kurd giysilerden epey farkli seyleri kullandigini goruyoruz.
nicin?
pazarda o gun o mallar bugun bu mallar bulundugu
o gun o tarz esteteik bugun bu tarz estetik moda veya makbul oldugu icin..
ben bundan 100 yil oncesi resimlerine baktigimda kadinlarda hic bugunku yayginlikta tulbent gormuyorum
tulbent in hikayesini izlemek
ve kurd kadinina nerden hangi zamandan itibaren secenek oldugunu izlemek ogretici olabilirdi.

asagida benim muthis estetik buldugum milan asiretinin buyuk olasilikla gundelik giyislerine burunmus kadinlarinin zevkine bakiyorum
bir de donup newrozda bir elinde apo oburunde yesilli kirmizili radyason tehlikesi simgesine benzeyen bir acaip bayragi sallayan kadinlarin ustun koru esteteigine bakiyorum
(deger yargilarimi bir kenera koyalim simdilik)
epey farklilar
epey degismisler
newrozcu kadinlara sorsan uzerlerindeki halis muhlis kurd giysisi
berwarto da bu kurd olmanin ta medlerden filan geldigini bile saniyor olabilir.
tanri mi dogami artik her kim yaratiysa kurdleri boyle
kurde uygun secenekler giysiler dans figurleri kusin filan fistikla yaratmis
sirtina davurarak
sen bu sun beyle kal emi demis olmali
berwarto da bu ogudu sonuna kadar dinleyen taifadan
oyle kalacak

bir erkek kostumleri var
en basta bir "kurd giysisi" icinde bey oturuyor
berwarto acap bu tur bir giysi ile mi dolasmakta?
yoksa
catisi 19 yuzyilin basinda orta avrupada catilan kravaze ceket pantalon ile mi?
olmaya ki bulujin giymesin
amam blu su amerikan olsa da jin kurdlerden gelmis olabilir.
insan dusunmeden konusursa
boyle dile duser
iyi olmaz.
ana fikir nedir bu yazida

birrr dusunmeden atesli yazilar yazmayacaksin
ikkii adetim gorenegim benim giysim benim dansim dedigin seyin yaratilistan itibaren sana yapisik gelen seyler olmadigini
bir ulusun kavimin kisinin
etrafindan etkilenmesinin gayet dogal hata guzel bir sey oldugunu
bunlarin kendin gibi olmakla celismedigini
ancak kendin gibi kalmanin ise yerinde saymak anlamina gelecegini
bilmek lazim

tangodan ciktik bak nerelere vardir
demek ki neymis
tango cok yaraysli bir dansmis

hurmetler
HeK

Bir çuval laf...polemik amaçlı ve okuduğunu anlamakta göçlük çeken bir yazıcının zorlama yazıssı... Acaba ne etsem de şurasından burasından kırparak birşeyler yazsam anlayışı egemen. Duruşum açık ve net. Söylemlerim de ne o yana ne bu yana çekilecek cinsten. Noktaları da öyle, yazımı da. Argumanlarım Kürd masal, hikaye ve anlatımlarına dayalı. Karga ve güvercin hikayesi Kürd motifli ve uzunca bir hikaye. Lafontene'in değil. Özgünlüğüyle kavratıcı bir hikaye. Önlü bir düşünür der ki; amacım dünyayı değiştirmekti, ama nereden ve nasıl başlayacağımı bilemiyordum. Yıllar sonra şu sonuca vardım; kendimi değiştirirsem ancak dünyayı değişime uğaratabilirdim. Kendini değişime uğratmanın argümanlarını nerede arayacağız. Ben değişime uğrama demedim. Benim iradem dışında değişim vardır. İstesem istemesem değişim olacaktır. Oan gücümün yetmediğini de biliyorum. Mesele dejenere olmadan, soysuzlaşmadan, yok olmaya götürecek değişime direnerek var olmak, kendin gibi kalmaktan amaç budur. Bunu anlayamıyorsan ben ne diyeyim. Öğretmen öğrencisine, şeker sözcüğünü cümlede kullan demiş ve öğrenci de; 'Öğretmenim ben bu sabah bir bardak süt içtim' diyerek yanıtlamış. Öğretmen; 'hani nerede şeker sözcüğü?' diyerek sormuş. Öğrenci; 'öğretmenim şeker sütün içindeydi" diyerek yanıtı vermiş. Sanıyorum siz bir daha o yazıyı anlayarak okuyunuz. Yanıt yazının içinde. Ben pek sallamayi sevmem. Yazarken düşünür, düşünürken de yazarım.Yazarken genelde kulaklığım kullağımda, bervane, çiya bılınde,Kürd klasiklerini o Erwan radyosunun unutulmaz müziklerini dinleyerek yazıyorum. Yönümü değiştirse değiştirse o müzikler değiştiriyordur. Bu da günah ise, günah benim kime ne. Ha, arkadaşıma bir önerim var. Yazdığınızda 45 dakıka süren Mem u Zin estrümentelini dinleyiniz.Dil sorunu olan arkadaşlara önerimdir.. Kürd senfonisi,dinlerken dağlarda, ovalarda gezinir durursunuz. sizi düşüncelerin doruğuna çıkarır.Yönünüzü kaybettirmez bir dinleti. Hareket tarzı size kalmış, tango da oynar, samba da oynarsınız...tercih sizin azizim. Meraklıya dokunmayınız o kendi dünyasında...Kime ne! İyi dileklerimle....

Şimdi meseleyi Tango dan aldın giyim kuşağa getirdin. Hayret ! Mısto Kemal de doğulu olan imparatorluğundan batılı olmaya pek meraklı idi. Berlin de bir hatun ile sarmaş dolaş olup dans ederken bu hasretini dile getirmişmiş ! Derken koskoca Osmanlı dan İngiliz devleti sayesinde Bir Torkiye lideri oldu gitti. Belki pazarlıktada bu vardı !... Neyse derken modern oldu Türkiye Başlar açıldı, Ancak Sultan 4.Sultan Murad'ın sarayda gizli içebildiği arak Mustafa Kemal sayesinde halkın alani içebileceği içeçek oldu. Derken sarık-marık yerine fötr Eğri büğrü harfler yerine Latin harfleri Ve Türkiye Modern oldu (!) Öylemi ? Değil elbette ! Osmanlıdan daha geri ve dikatör olan 80-90 yıllık Kemalist bit diktatörlük türedi Ve modernizm ismi altında yapmadığı kalmadı. HEK demi modernizmi böyle algılıyor ? Göründüğü kadarı ile Tango öğrense Amedli Modern olacak gibi ! Valla bana kalırsa Amed Kekési seyrttiğinde Tangoyu Ağzı kuruyacak, yutkunacak. Geceyi uykusuz geçirecek ve mahallesindeki kızlar neden Tango bilmez ? Diye hasret çekecek. Belki Murad Badki Hamletten sonra Tangonunda stand-up ını oynar !... Emin olasınızkı oynarsa gülme krizinden giderim , bu kesin. Ha madem klık kıyafet dedi ve bize bir güzel aktardı Bir fotoğrafa itirazım olacak gibi Mılan kadınları denilen o resme çok baktım. Hafızamı zorladım ve o giyimi Kürdistanda Aşıq veya Tırkmanlar gördüm ancak. Daha çok Tırkmanlar giyinirdi.Simalarda benziyor. Aşıqlar geşt toplar ve uysal olurlardı. Tırkmanlar ise milletin korktuğu takım idi. Neyse geri kalanın konu ile alakası yok geçiyorum. Başka giyimlere dikkat ettiyseniz Eğer sıcak memleket ise, Erkek bile olsa daha çok entariye benziyor. Sarık yerine daha çok kefi egal takılıyor. Bunu sıcakla ilgisi var, yakın komuşusu Arapla ilgisi var. Asıl neden ise havascıkalığıdır. Bir sefer bir yerde Arpa özentisi denmişti alakası yok. Kafkas Kürdlerinde ise Kafkas giyimi etkinleşmiş. Kısaca giyim tarzı gelen kumaş ve pazar ile ilgili olduğu gibi Hava ilede ilgilidir. Mesela bizim orda Qeredon ve qolcıx vardır. Bu kürtçeyede benzese Bildiğimiz Karadon ve Kolcık tan başka bir şey değildir. Türklerden gelen iki giyim şeklidir. Tülbent kelimesindeki bent kelimesi türkçe değildir. Tül ise acaba türkçemi ? Değilse demek daha öncede Kürdlerde Tülbent varmış. Pratik oluşu ise hava alışındandır. Kofi veya öteki başlıklar kadının evli, bekar, gelin, sermiyan şeklinde kategorisini belirleyen rütbe işlevinide görmüştür. Zamanla kalktı. Yani giyimler başka yerleden etkilenir. Ama bir zamanlar kim nereli ise giyiminden belli olurmuş. Bunu bir gün Kürdistan TV de bir ihityarda anltıyordu. Şimdi Tangonun bununla alakası ne ? HEK niye konuya birde bunu soktu anlamadım ? Mesela bir zamanlar ispanyol paça moda oldu Gençler ile ihtiyarlar arasında sürtüşme başladı. Halbuki geniş paça şapık, Wan, Hekkari ve Bidlisteli şalvar değilmiydi ? Demek gavur(!) modası değilmiş. Uzun saça taktılar bir ara Uzun saç Kürdlerde yokmuydu ? Mesela meşhur Hesené Gulisor saç salmadan örük yapabilirmiydi ? Derken bir gün TV lerde başı kazılmış sadece öndeki puşık (püskül) uzatılmış ve onuda örüp arkaya atmıştı biri Bir ara epeyde vardı bu tipler. Ben yapsam ababm kızardı kesin Ama onun babasının amcası bir zamanlar öyle yapıyormuş saçını Yalnız bir farkla, başında sarık ve o püskül önden sarığın altından arkada enseden dışarı sarkıkmış. Kısaca bunlar ayırntılardır. Eğer batılı icadı ise, kullandığımız her şeyin yüzde doksanı batılı değilmi? Ha eğer Mustafa Kemal gibi taklitçilikle modern olacaksak, Yarın tüm Kürdistan Tangoya başlasın ve halay çekeni gerici ilan edelim. Neden bilimi, ilimi , araştırmayı, dakik olmayı, planlamayı öğrenip modernleşmiyelim ? Mesela ben Almanların içinde büyüdüm nerdeyse Almanlar kadar gelenekçi veya Hek in deyimiyle , pastorlamı, pastacımı herneyse Bir millet görmedim. Evlenmelerinden tutun eğlencelerine kadar, Bayramalrından tutun, özel gün dans ve müziklerine kadar Alabildiğine gelenekçidirler. Ve hiçte yerinde saymadılar. Türkler veya Kürdler Gelenekçimidirler ? Hiçte değil Sadece öyle sanıyorlar. Kısacası Tango bana uymaz demiştim Halayı tercih ederim dedim Kek Berwarto ise çepki oynayalım daha iyi olur dedi Bilmediği ise ben çepkiyi hiç becermem Onun için Delilo daha iyi olur diyorum. Delilo nerdeyse her şehrimizde aynıdır. Bakın Tango deyip geçmeyin Modernleşmenin ürünüdür derseniz Valla Arjantin hiçte ilerici değildi Cunta falan derken , birde iflası yaşadı Hayret Yunanistanda aynen oldu. Cunta, cunta devrildi ve birden ekonomik ilerleme derken İflas ! Hadi darısı Torkiyenin başına diyelim bu arada.. Bakın Cunta, derken ekonomide hızlı ilerleyiş ve bir tek kaldı iflas devresi... Delilo delilo heyrané ....

ben kismeye soyle veya boyle giyinin demismiyim. ben kurdlere bugunun giysilerini mi giyinin dedim tam tersi benim estetik buldugum kurdlerin dun giydikleri giysiler ama kurdler artik onlari degil 180+0 lerde ingilterede baslangici yapilan dokuma tezgahlarindan cikan triko ve senetetik viscosu yani modern urunun ulasabilecekleri kadar modern olanini tercih etmis hepsi sumerbanki tercih etmis. eskiden kesmir sali makbulken bugun ku tercihleri en ucuz en kolay buluananarap cefyesi-filistinlerin kullandigi basit ucuz esarp. bunlari ben su iyidir bu koturudr bunu giyseler iyi olur bunu giyemeyin diye mi yazdim? anlasilan yurtaslik bilgisi duzeyinden alfabe duzeyine iniup memed satiri oku tekrar tekrar oku topu iyi tut topu bana atma berwartoya at seklinde yazmam gerekecek. 1-kurdlerin gecmsiteki giysi tercihleri hizla degismis bugun mesut barzaninin basinda gordugunuz dokuma 50 yil once kurdistan da yok muhtemelen aaraplarin dokudugu bir sey. ucuz ve kolay bulundugu cin zor ve pahali olan kesmir turbanlarini yok etmis. pazarin kuralidir acimasizdir silip supirur. ancak bunu koku ulusun safagina dayanan kurd adetei filan diye yuturmaya kalkana ornekleri ile boyle olmadigini gosterdim- yazarken deger yargilarimi aciklamaktan da kacinmam yanlis dogru bunlar benim deger yargilarim milan asiret kadinlarinin dun dun dun (batili matili degil iyi oku!) giydikleri giysiler bana daha estetik geliyor pratik olmadiklari nicin yasama sanlasri yok. newrozu dolduran apocu siyasi tercihi olan bugunku nkitlenin tulbentli trikolu giysileri ise batidan gelmedir-ve moderni daha pratik olani temsil ediyor. oysa ben bunlari estetik bulmadigimi soyledim. ne yani evlenmek icin kiza arayan gence illa cirkin buldugu namuslu kizi mi kakalamaya kalkacaksiniz? insanin estetik tercihi insanin ozgurlugunun bir parcasidir bakip bakmamak disinda baskasinin hayatina ne karisima hakkimiz var ne de niyetim var. insan bu yazilari bu kadar ters nasil anlar ben buna anlam veremiyorum ancak sucun buyugu bende galiba berbat yazim tarzimi degistirmem gerek. isi mustafa kemalin giysi saplantisina getirmissin massallah diyeyim baska bir sey dememeyim.

Şîroveyeke nû binivisêne

Plain text

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.