بازبدە بۆ ناوەڕۆکی سەرەکی
Submitted by Anonymous (Pesend ne kirin) on 6 June 2008

PNA-BM'nin federal Irak temsilcisi De Mistura'nın 140.maddeye ilişkin hazırladığı rapora tepkiler gelmeye başladı. Mahmur Kaymakamı Barzan Seyid Kake Mahmur'a bağlı Qerac kasabasının Musul'a bağlanmasını önerilen De Mistura raporundan hiçbir şekilde razı olmayacaklarını belirtti.

Dün devlet başkanı Celal Talabani'ye sunulan BM'nin 140.maddeye ilişkin ön raporunda Kürt ilçesi Mahmur'a bağlı Qerac kasabasının Musul'a bağlanmasını öneriyor.

Bunun üzerine bugün PNA'ya özel bir demeç veren Mahmur kaymakamı Barzan Seyid Kake, De Mistura'nın raporunda yer alan önerilerin bölge halkında büyük bir kaygı yarattığını belirterek '' bu rapora Qerac kasabasındaki başta Araplar karşı çıkacaktır .Çünkü raporun içeriği bölge gerçeğinden çok uzak'' dedi.

Kürt ve Arapların birlikte kardeşlik içinde yaşadığı Qerac kasabasının Kürdistan toprağı olduğunu belirten Kake , '' bu kasabanın bir karış toprağını vermeyeceğiz. De Mistura'nın raporunu reddediyoruz '' dedi.

Kake ayrıca sözkonusu kasabanın Kürdistan Bölge Yönetimine bağlanması için orada ki Arapların birçok defa gösteri düzenlediğini dikkat çekerek'' bunlar gözlerden kaçınmamalı'' dedi.

Araplaştırma politikaları sonucu Musul'a bağlanan başkent Hewler ilçesi Mahmur'un 140.madde kapsamında Kürdistan Bölge Yönetimine bağlanması bekleniyor.

PNA-Kürdistan İttifak Listesi'nden Irak Parlamentosuna üye olan Dr.Mahmut Osman, BM Irak Temsilcisi De Mistura tarafından 140.madde için sunulan önerilerin olumsuz olduğunu söyleyerek 140.maddenin BM'nin eline verilmemesi gerektiğini, çünkü onların Kürt çıkarlarına karşı olan dış ülkelerin tutumunu gözönünde bulundurduklarını ifade etti. PNA'ya demeç veren Osman, parlamentonun bu önerileri görüşmek üzere toplanması gerektiğini söyledi. Mahmut Osman, "De Mistura'nın önerileri olumsuz çıktı. Bu şekildeki önerileri beklemiyorduk" dedi. Osman, "Öyle görülüyor ki De Mistura'nın önerilerinde Türkiye ve Arap ülkelerinin etkisi var ve hatta bunda ABD'nin baskısı da var." dedi. Dr.Mahmut Osman, "Ben en baştan beri sorunun BM'ye havale edilmemesinin yanındaydım. Çünkü Kürtlerin uğradığı zulümler karşısında BM'nin hiçbir gün tutumu olmamıştır." dedi. Osman, parlamentonun bu önerileri görüşmek üzere toplanması ve bu konudaki tutumunu sergilemesi gerektiğini ifade etti.

Dün BM Genel Sekrterinin Irak temsilcisi 140.maddeye ilişkin Irak Cumhurbaşkanına önerilerini sundu.. Bu öneriler 4 kazanın kaderini ilgilendiriyor. 1) Merxmur 2)Akre 3)Hamdaniye 4) Mendeli Birleşmiş Milletlerin temsilcisi ilk aşamada bu kazaların "sorunu" çözmek istiyor.. BM, Hamdaniye ve Mendeliyi araplara veriyor ve Kürd Peşmergelerinin Hamdaniyi terketmesini istiyor.. Mexmur Kürdlere bırakıyor, ama Mexmur'un Qeraç nahiyesini araplara veriyor.. Akre'yi süs olarak listeye koymuş... Pekala Suleymaniye ve Hewlerde olabilirdi.. Akre zaten 1991'den beri Kürdlerin denetiminde... Irak Anayasası zaten Akre'yi Kürdistan Bölgesi sınırı olarak kabul etmişti.. BM ve temsilcilerinin Kürdlere verecekleri bir şey yok.. Zaten Kerkük'üde 4 parçaya bölmek istiyorlar... Kürdler BM'nin tüm önderilerini reddetmeliler... Kürd önderleri bugüne kadar BM'nin görevi "Teknikle" sınırlıdır iyorlardı.. Adamlar Kürdistan'ı Türk ve Arapların çıkarları döğrultusunda paramparça ediyorlar... Bu sefer Kürdlerin onayı ile bu işi yapmaya çalışıyorlar.. Kürdler Güney Kürdistan Önderliği üzerine baskı kurmalılar... Bu rezalete son verilmelidir.. Silav

Derbarê pêşniyaza nûnerê NY-yê a ji bo çareserkirina deverên cudabûyî, hin parlementerên iraqî nerazîbûna xwe li hembnerî pêşniyazê nîşan dan. Di vî warî de parlementerê Iraqê Mehmûd Osman got: “Pêşniyaza Di Mestura di ciyê xwe de nîne û ji bo çareserikirina arîşeya deverên cûdabûyî, bi tu awayî tu cure pêngaveke erênî tê de nîne.“ Parlementerê Iraqê yê ser bi Lîsteya Hevpêniya Kurdistanê Dr.Mehmûd Osman ji ajansa Dengên Iraqê re got: “Pêşniyaza Di Mestura di ciyê xwe de nîne û ji bo çareserkirina arîşeya deverên cûdabûyî, bi tu awayî tu cure pêngaveke erênî tê de nîne.“ Her wiha Osman got: “Şîrove wê ratastiyê aşkere dikin ku Di Mistura û rayedarên Neteweyên Yekbûyî yên li Iraqê, ji bo çareserkirina arîşeyan têgihêştineke temem a wan nîne. Bervajiya wê yekê, pêwendiyên navbera aliyên siyasî ên Iraqê dê aloztir dike.“ Osman ev yek jî bi dûr zanî ku serkirdeyên siyasî ên Iraqê bi awayekê erênî pêşwaziyê li wê pêşniyazê bikin. Hevdem endamê Kutleya Iraqiye Osame Nuceyfî jî di daxuyaniyekê de ji radyoya Sewayê re, nerazîbûna xwe li hemberî pêşniyazê nîşan da û got: “Hejmarek ji parlementeran dil hene îmzayan kom bikin û bi armanca redkirina pêşniyazê, ji NY-yê re bişînin.“ Li aliyekê din endamê Eniya Tewafuqê Ebdulkerîm Samerayî jî ji çapemeniyê re got: “Divê dosyeya Kerkûkê di navbera iraqiyan de bê çareserkirin û hêj dema wê yekê nahatiye ku NY pêşniyazên vî awayî pêşkêş bike.“ Hêjayê gotinê ye biryar e sibê Lîsteya Hevpêmaniyê Kurdistanê civîneke taybet saz bike û pêşniyaza navborî gotûbêj bike.

Di derbarê rapora nûnerê taybet yê sekreterê giştî yê UN-ê yê li Iraqê Staffan de Mistura de ku duhî pêşkêşî serok Talebanî kir,serokê Lijneya têkliyan û karûbarê kulturî ya parlamentoya Kurdistanê Arêz Ebdullah got:“Bawer nakim bibe sedema bicihanîna madeya 140-ê,bi bervajî dibe ku bibe sedema xerakirina naveroka vê madeyê.“ Arêz Ebdullah got:"Herçende heta niha naveroka raporê nehatiye belavkirin lê li gor nûçeyên ku ji derdora Mistura gihîştine,rapor dê arîşeyan qultir bike çimkî di raporê de bi tu awayî rêz li daxwazên xelkê navçeyên ku ji Kurdistanê hatine veqetandin nehatiye girtin.“ Li ser behskirina Akrêyê di vê raporê de jî Ebdullah got:“ Her wekî hanekan e çimkî Akrê nakokî li ser nîne û li gor destûra Iraqê jî bêyî arîşe, li ser herêma Kurdistanê hatiye hisabkirin û de Mistura jî ji nû ve qala qazayekê dike ku ji sala 1992 ve bêarîşe li ser herêma Kurdistanê ye.wexta ku qala Mendeliyê jî dike gelo de Mistura çawa mafê wê yekê dide xwe ku bê referendum daxwaz û mafên xelk binpê bike û navçeyên wan careke din daxilî Diyaleyê bike.“ Ji bo Mexmûrê jî Ebdulah got:“Gelo herkes nizane ku ji sala 1996-an ve Mexmûr daxilî Musilê bûye ku ne Musil,ne Hewlêr,ne tu kesekî din rêgirî li ber vegera Mexmûrê nake bo ser Hewlêrê. Ebdulah got:“Yanê qonaxa yekê ya rapora de Mistura ji bilî razîkirina nehezên demokrasî,federalî û bicihanîna madeya 140-ê tu tiştekî din nagehîne û eger ew bi ser keve,bi ya min emê yên din jî ji dest bidin û umîd dikin hersê qonaxên bicihanîna madeya 140-ê bên yekkirin çimkî em di qonaxa yekê ya bicihanîna madeya 140-ê de bi ser neketin.“

BM-ye birakilma-mali.Kerkük Referandumi# Cünkü irak annayasasi.140.made.nasil uygulanacegi yaziyor.# Dr.mistura Raporu Sidetle red edilmeli ve dört Parcadaki kürtlerinde desteyini alarak kürtlerin lehine Cevirebilecek bir Sürec hemen baslatilmalir.Aksi halde gec kalinir. Saygilar,###

Wek tê zanîn duhî serkomarê Iraqê Celal Talebanî li nivîsgeha xwe ya li Bexdayê pêşwazî li nûnerê taybet yê sekreterê giştî yê UN-ê Staffan de Mistura kir û di hevdîtinekê de nûnerê taybet yê sekreterê UN-ê kopyayek ji rapora xwe ya yekê ya di derbarê deverên nakobar yên li Iraq û Herêma Kurdistanê de pêşkêşî serok Talebanî kir. Em li vir ji xwendevanên PUKmedia-yê re naveroka vê raporê ya bi zaravaya soranî pêşkêş dikin. Fermon Naveroka Rapora Staffan de Mistura: Leyekem şîkirdinewey Neteweyekgirtuwekanda, çend pêşnîyazêk kirawin bo dîyarî kirdin û yeklayîkirdinewey çarenûsî çiwar qeza ke sinûrekanîyan nakokîyan le ser e. Lem şîkirdineweye da wek qonaxî yekem herîyek le qezakanî Mexmur, Akirê, Hemdanîye, Mendelî mêjûy îdarî û pêkhatey danîştuwan û barudoxî komelayetî û abûrî û ew birrîyaraneş bas kirawe ke hikumetekanî pêşû dawyane bo gorrînî layenî îdarîyan û herwek çend pêşnîyazêkîş xirawneterrû bo yeklayîkirdinewey çarenûsîyan. Sebaret be Kerkukîş, le şîkirdineweke da amaje be we dirawe ke nêrdey Neteweyekgirtuwekan destîkirduwe be karkirdin le ser çend sînaryoyek bo çareserkirdinî ew kêşaney peywendîyan be Îdarey şarekewe heye û herweha dananî Kerkuk le çwarçêwey piroseyekî sîyasî û destûrî ke hemû layene serekîye peywendîdarekan pesindî biken û be nîyazîş e le çend heftey dahatû da em sînaryoyane le gell layene peywendîdarekan da tawtwê bikat. Diwênê 5/6/2008 Stîvan Dîmistora niwênerî taybetî sikirtêrî giştîy Neteweyekgirtuwekan le iraq yekem şîkirdinewey pêşkeş be hikumetî îraq kird, ke nêrdey Neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq be encamî geyanduwe, le barey ew pirosaney ke dekrêt bo çareserkirdinî sinûre nawxoyîyekanî cêy nakokî cêbecê bikirên, em şîkirdineweyeş wek beşêkî hewllekanî nêrdeke dêt, be mebestî pîyadekirdinî rollî serperştîyaraney xoy begwêrey birrîyarî jimare 1770- î sallî 2007- î encumenî asayiş. Nêrdey Neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq diwa be diway ew rêkkewtine giştîyey ke le gell encumenî serokayetî be akam geyiştuwe û rezamendîy serokî hikumetî îraq û serokî hikumetî herêmî Kurdistan, ber lew wade kotayîyey ke le maddey 140 î destûrda deq nûsikirawe le kanûnî yekemî rabirdû da, nêrdeke kewte karkirdin bo pêşkeşkirdinî yarmetî teknîkî le pênawî çareserkirdinî ew meselane, emrroş nêrdeke çend raportêkî şîkarîy le barey 4 qezake ke nakokîyan le sere, pêşkeş be heman lêpirsrawanî serewe kird û hawpêç legellî da bellgenameyek ke têyi da ew rêbaze rûni dekatewe ke nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq peyrrewî kirduwe. Niwênerî taybetî sikirtêrî giştîy neteweyekgirtuwekan witî: “Hezdekem dûpatî bikemewe ke tenîya hikumetî îraq lêpirsrawêtîy sîyasîy heye bo derkirdinî her birrîyarêk le barey em piroseye û ew rêbazey bo çareserkirdinî sinûre nawxoyîyekanî cêy nakokî peyrrew kirawe.“ Witîşî: “Amancî nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq le rrêgey amadekirdin û pêşkeşkirdinî em şîkirdineweyewe tenîya beşdarîkirdin e le perepêdanî pirosey çareserkirdinî ew mesele alloz û hestîyarane da.“ Şîkirdinewekey nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq amajey bo zincîreyek mitmane kirduwe, ke peyrrewbikirên le pênawî yarmetîdan bo xawendarêtîy îdarîy ew qezayaney nakokîyan le ser e û bo dabînkirdinî asayiş bo gişt ew îraqîyaney nîştecêy ew nawçanen û rexsandinî tewjmî pêwîst bo geyiştin be rrêkkewtinêkî sîyasîy firawantir le barey herîyekêkîyanewe, tewaw derk be weş dekeyit ke debêt em piroseye be şêweyekî pêwîst giftugoy leser bikirêt. Her weha niwênerî taybetî sikirtêrî giştî witî: “Hemû layek dezanin bedîhênanî pêşkewtinêk le rrûy çareserkirdinî meseley sinûre nawxoyîyekanî cêy nakokî, ke dezanîn tenîya bendi nîye be bakûrî îraqewe, bellku hendêk lew sinûrane dekewne nawçekanî nawerrast û başûrî wilatîşewe, herweha rûnikirdinewey sinûre îdarîyekan pêwîst e le çwarçêwey çareserêkî sîyasî û firawantirî ewto dabin ke dekrêt gelî îraq dillnbaykatewew yekêtîy dewlletî îraq seqamgîr bikat. Lem biwareş da nêrdey neteweyekgirtuwekan le ser pêşkeşkirdinî rawêj be hkumetî îraq û damezrawe dîmukratîyekanî berdewamdebêt lebarey xo amadekirdin bo hellbijardinî dahatû û pirosey pêdaçûnewey destûrewe. 4 qezay yekem Le songey ew allozkarîyey lem meselane da heye, nêrdey neteweyekgirtuwekan 4 qezay destnîşan kird, bo ewey cêgey şîkirdinewey berayî xoy bin. Nêrde le rrêgey hellbijardinî em nimûnanewe amancî perepêdanî rêbazêkî ewto ye, ke dekrêt lew nawçane û nawçekanî dîke, ke nakokîyan le ser e pîyade bikirêt, be mebestî ewey bixirêne berdem hikumetî îraq taweku tawtwêyan bikat, em qezayaneş paş rawêjêkî çirrupirr û firawan û şîkirdinewey helumercî taybet be herîyekêkîyanewe destnîşan kirawin. Qezay Akirê, parêzgay Neynewa(Musil) Le sallî 1991 ewe parêzgay Dihok, Akirê-î be rrê we birduwe, ke dekewête serûy ew hêlle sewze- î ke herêmî Kurdistanî henûkeyî le îdarey hikumetî îraq cîya dekatewe, le encamî eweş ewe Akirê be şêweyekî binerretî be yekêk lew qezayane dadenirêt, ke kewtûnete jêr îdarey hikumetî herêmî Kurdistanewe, ewîş be pêy maddey 53 î yasay berrêwebirdinî dewllet bo qonaxî giwastinewe, ke le çwarçêwey maddey 143 da xirawete nêw destûrî îraqewe, le qezake da zorîneyekî kurd dejîn, boye pêwîst nakat gorrankarîy cewherîy le rrîzbendîy îdarîy henûkeyî da bikirêt, le halletêk da eger îdareke be rresmî bixirête ser parêzgay Dihok. Nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq raspardey çend rêwişwênêkî bo binîyatinanî mitmane kird û le wane rêwişwênî ewto ke dekrêt azadîy hatuço le nêwan herdû parêzgay Dihok û Neynewa da zamin bikat, wêrray mafî bekarhênanî zimanî erebî û pîyadekirdinî rêwişwênî dadperwerane bo damezirandin le yekekanî polîsî Akirê û wezîfe hikumîyekanî dike da. Qezay Hemdanîye, parêzgay Neynewa Le sallî 1932 ewe parêzgay Neynewa(Musil)le berrêwebirdinî Hemdanîye berdewam buwe, ke dekewête derewey çiwarçêwey ew qezayaney ke hikumetî herêmî Kurdistan le19/3/2003 ewe be rrêweyan debat, qezake çendîn rayellî îdarî û abûrîy be hêzî legell Musill da heyew le rrûy mêjûyîyewe le çend şaroçkeyekî gewrey mesîhî pêk dehat, ke çendîn gundî pertewazey şebek û çend girdbûneweyekî erebî be taybetî le nahîyey Nemirûd da girtuwetexoy. Cêgey serinc e berzibûnewey astî tundutîjîy le Hemdanîye le diway adarî 2007 da karîgerîy xoy hebuwe, le rrûy hellbijardey îdarî belay komellge lawazekan lewê da, cige le weş barudoxî dijwarî asayiş le Iraq da beşêweyekî rastewxo karîgerîy beser pêkhatey danîştuwan le Hemdanîye da hebuwe, be taybet eme way kird jimareyekî zîyatirî ew mesîhî û şebekaney ke le nawçekanî dîkey îraq derbeder kirawin be jmareyekî zor le Hemdanîye da nîştecê bibin, be piştbestin bew şîkirdineweyey ke pêşkeşkirawe, reng e hikumetî îraq arezûmend bêt dirêje be berrêwebirdinî qezay Hemdanîye bidat le rrêgey parêzgay neynewawe. Nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq raspardey çend rêwişwênêkî (tedbîr)bo dirustkirdinî mitmanekirduwe le pênawî zîyadbûnî beşdarîkirdinî xomallî le hêzekanî asayişî îraq le hemdanîyeda be taybetî beşdarîkirdinî pêkhatey ereb û mesîhî, wêrray(tevî) bilawbûnewey be peley hêzekanî asayişî îraq le Hemdanîye da taweku cêgey rêwişwêne emnîye xocêyîyekan bigrinewe, ke hallî hazir beşêweyekî binerretî pêk hatûn le pêşmerge. Her weha rêwişwênekanî dîkey dirustkirdinî mitmane(bawerî) tekîdîyan le ser çareserkirdinî rêwişwênekanî tewzîf(damezrandin tayînkirina xelk) û dabînkirdinî xizmetguzarîye binerretîyekan û rêwişwênî dîke kirduwetewe, takekanî komellge mesîhî û şebekekan arezûyan nîşan dawe şêwazêkî dîyarîkirawî rêwişwênî hukmî xocêyîyan hebêt, nêrdeş hewllî dawe tekîd les er zemanete(garantî) destûrîye binerretîyekan bo gişt îraqîyekan lew qezayane da bikatewe, le wane mafekanî îdarî û sîyasî û rûnakbîrî û fêrkirdin. Bayexêkî taybetîş be msogerkirdinî selametîy komellge lawazekan le Hemdanîye da dirawe, nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq karî bo dîyarîkirdinî ew rêwişwêne emnîyane kirduwe, ke mebestîyan başkirdinî asayişî komellge mesîhî û şebekekan e, hanî hikumetî îraqîş dedat be piştîwanîy hêze firerregezekan ke le ser misogerkirdinî selametîy kemînekan le hemdanîye da berdewam bêt, emeş dananî xallî pişknînî zîyatir û serbazgîrîy danîştuwanî xocêy ser Bekomellge peywendîdarekan lehêzekanî asayişî îraq û zîyadkirdinî jimarey binkekanî polîs û bilawkirdinewey yekekanî hêzekanî asayişî îraq le qewareyekî hawisê da degirêtewe. Qezay Mexmur, parêzgay Neynewa, parêzgay Hewlêr Le sallî 1932 ewe Mexmur hemîşe beşêk buwe le parêzgay Hewlêr, jimareyekî zor birrîyar û ferman û yasa hikumîyekanîş eme piştirrast dekenewe, belam le sallî 1991 ewe parêzgay Neynewa qezakey be rrê we birduwe, katêk ew hêlle sewze kêşra ke herêmî Kurdistan le îdarey hikumetî îraq cîya dekatewe, le encamî ewe Mexmur be giştî le derewey çiwarçêwey ew qezayane le qellem dedirên ke hikumetî herêmî Kurdistan le19 î adarî 2003 ewe be rrê weyan debat, belam hîç yasa, yan birrîyar, yaxud peyrrewêk nîye ke be rresmîy îdarey qezay Mexmur le parêzgay Hewlêrewe bixate ser parêzgay Neynewa. Narrûnî rewşî îdarîy parêzgay Mexmurîş beşdarîkirdinî le allozkirdinî karwanî perepêdan le wê da be corêke ta êsta be yekêk lew qezayaney îraq le qellem dedirêt ke kemtirîn geşeyan tê da ye, le layekî dîkewe nahîyey Qerac zorîneyekî erebî tê da nîştecê ye, girdbûnewey erebekanî ewê berhellistîyekî zorîyan nîşan dawe beramber be wey Hewlêr be rresmîy be rrê weyan berêt. Pallpişt bem şîkirdineweye, renge hikumetî îraq arezûmend bêt rêwişwênî ewto bigrête ber ke bew pêye be rresmîy îdarey qezay Mexmur bo parêzgay Hewlêr bigerrêtewe, nahîyey Qerac-î lêbitirazêt(jê be cihêkirin) ke rrenge wa baştir bêt îdarekey le rrêgey qezayekî Hawisê, yan parêzgayekî Hawisêwe bêt. Nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq amajey be jmareyekî zor rêwişwên kirduwe bo dirustkirdinî mitmane, ke qursayîyan xistuwete ser misogerkirdinî ewey girdbûnewey erebî û danîştuwane erebekan be şêweyekî dadperwerane dahatîyan le budce ber bikewêt û bitwanin le wezîfe damezirên û niwênerayetîyan le hkumet û hêzekanî asayiş da hebêt, be pêy rêwişwênekanî dîkeş, rêwişwênî tomarkirdinî nasname zaminî bikat ke gişt danîştuwanî Mexmur be şêweyekî rast û dirust hisab bikirên, wêrray zemanetekanî hawpeywend be bekarhênanî ziman û azadîy hatuço û qursayî xistines er zîyadkirdinî jimarey pirojekanî perepêdan. Nahîyey Mendelî, ezay Belediruz le parêzgay Dîyale Bepêy mersumêkî(fermaneke taybet bi serkomar e) komarîy le sallî 1987 da astî îdarîy Mendelî ke be yekêk le qeza îdarîye konekanî îraq le qellem dedirêt bo nahîye (leçwarçêwey qezay Belediruz) da nizmkirayewe, belam le sallî 1932 ewe hemîşe beşêk buwe le parêzgay Dîyale. Be hoy sîyasetekanî dewllet le heftakan da le wane derkirdinî kurde feylîyekan û pêkhatekanî dîke, jimareyekî zorî birrîyarekanî hawpeywend be cengî êran û îraq le heştakan da hatin, ke bew pêye danîştuwanî nawçe sinûrîyekan bo derewey Mendelî giwêziranewe, emeş way kird şepolêkî gewrey ragiwastinî lê bikewêtewew jimarey danîştuwan be rrêjeyekî zor dabibezêt. Diwakewtûyî le mêjîney perepêdan û deyan sall çalakîy serbazîy û serkutkirdin û piştgwêxistinî îdarîy be bername le rrûy pêşkeşkirdinî xizmetguzarîyekan û kemibûnî le rradebederî aw, bûnete rêgir le berdem gerranewey be komellî danîştuwane reseneke da, berrêwebirdinî nahîyey Mendelî-ş le rrêgey parêzgay dîyalewe be berdewamîy rîzbendîy îdarîy mêjûyî le qellem dedirêt. Nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq pêşnîyazî zincîreyek rêwişwênî bo dirustkirdinî mitmane kirduwe le pênawî misogerkirdinî daninan be mêjûy tirajîdîyayaney Mendelî (be taybetî ewey peywendîy be kurd û turkmanewe heye), wêrray çareserkirdinî piştgwêxistinî bernamey nawçeke, deşkirêt em kare le rrêgey cêbecêkirdinî ew hukme destûrîyanewe be encam bgeyenirêt, ke bayexêkî taybet be nawçe tengjawyekan deden, herweha weberhênanêkî sermaye le gişt keritekan da werbigrêt, cige le weş handanêkî behêz heye bo beşdarkirdinî gişt girdbûnewekan le pirosey rawêjî xomallî da le barey pilanekanî awedankirdinewew pêdawîstîyekanî perepêdan, rêwişwênekanî dîkey dirustkirdinî mitmane qursayîyan xistuwete ser misogerkirdinî dermalleyekî dadperweraney budce û pêşkeşkirdinî xizmetguzarîye binerretîyekan û dameziran le wezîfe û niwênerayetîy le hêzekanî asayiş fermange hikumîyekan da, her weha rêwişwênekan çendîn zemanetî hawpeywend be bekarhênanî ziman û azadîy hatuço û bayexdan be cêbecêkirdinî herçî zîyatir pirojekanî perepêdan, be taybetî pirojekanî awdêrîy, degirine xo. Pêwdangekanî gerran be diway rastîyekan Nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq le çwarçêwey dananî şîkirdinewekanî xoyda lejmareyek amirrazî tiwêjînewey kollîwetewe taweku bitwanêt têgeyiştinêkî çaktir bo helûmercî taybet be her qezayek pêki bihênêt, her pêwdangêkî be karhênirawîş beyaxêkî zîyatirî le ser hîsabî her pêwdangêkî dîke pênedirawe. Mêjûy îdarî Meseleyekî giringbû ew rêwişwênane pîyade bikirên ke hikumetekanî pêşû le rrabirdû da peyrrewîyan kirduwe, le katî tawtwêkirdinî gorrankarîye îdarîyekan le paşerroj da, tawtwêkirdinî birrîyarekanî meclîsî qîyadey sewre û mersûme komarîyekanîş beşêk buwe lem piroseye Ew gorrankarîyaney paş adarî 2003 rûyandawe Le adarî 2003 ewe îraq çendîn gorrankarîy rîşeyî be xo we bînîwe, katêk le şewî rojêk da rîzbendîye îdarîyekan serewjêrkiran. Meseleyekî giringîş bû le siruştî ew gorrankarîyanew kargerîyan be ser komellge cîyacîyakan da bigeyn ke aya hemîşeyîn, yaxud na. Pêşkeşkirdinî xizmetguzarîyekan lelayen hikumetewe Hendêk meseley hawpeywend be pêşkeşkirdinî xizmetguzarîye hikumîyekan û cêbecêkirdinî budce le gişt parêzgakan da xirane rrû, ke be kêşeyek le zorêk le nawçekanî wilat da le qellem dedirêt, sebaret bew nawçaney nakokîyan le ser e, dabeşkirdinî xercî û dahatekan be giştîy bepêy çend binemayekî dûfaqî û qabîlî pêşbînî nekirdin le layen hikumetî îraq û le rrêgey hikumetî herêmî Kurdistanewe desteber dekrêt, emeş reng e bibête cêy narrûnî hendêk deselatî xwar nîştimanî ke pêy baştir e le cîyatî gişt xellkî nawçeke be dadperwerane kar bikirêt. Pêkhatey danîştuwan û hellbijardinî 2005 Hewill dirawe taybetmendîyekanî danîştuwan le her qezayek da beşêweyekî wird tawtwêbikirên, yekêk le amirrazekanî cêbecêkirdinî em meseleyeş be karhênanî zanîyarîyekanî serjimêrîy le iraqda buwe leser herdû astî nawendî û xomallî da. Wêrray eweş tawtwêkirdinî encamî hellbijardinî perleman le kanûnî yekemî 2005 da bemebestî dîyarîkirdinî rêge bijarde sîyasîyekanî xomallî û radey karîgerîy sîyasîy buwe le parêzgakan lew kate da, naşibêt encamî hellbijardineke wek pêwerêk bo meylî danîştuwaneke bo gorrînî deselatî îdarîy le qellem bidirêt, çunke aşkiraye zor sikala(gilî) le barey encamdanî hellbijardin lew nawçaneda pêşkeşkirawin, le wane îdîyay tezwîrkirdin(sexyekarî) û toqandin û serpêçî, her weha doxî kese awarekanî nawxo le çwarçêwey em pêwdange da le ber çaw gîrawe. Helumercî komelayetîy abûrî Helumercî komelayetîy abûrî lew nawçaney nakokîyan le ser e, yarmetîder buwe bo aşkirakirdinî mêjûy taybet be kontrollî îdarîy. Dewakan û qerebuwekan Dox û astî dewakanî mullkdarêtî û qerebûkirdinewe le gişt qezakan tawtwêkirawe wek pêwerêk bo ew gorrankarîyaney ke le rrabirdû da rûyandawe. Barudoxî emnî Barudoxî emnîy leher nawçeyek da tawtwêkirawe bo têgeyitşin le arastekan le mîyanî dûsallî rabirdû da û kargerîyan be ser îdarey xocêy da, ew pirsîyarey peywendîdar û here hestîyar e lêre da hawpeywend e bew meseleyewe, ke kê parêzgarî emnîy pêşkeş dekat û le cîyatî kam layene? Pirs û rawêjekanî nêrdey Neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq Serdane meydanîyekanî nêrdeke bo nawçekanî cêgey giftugo be mebestî encamdanî çawpêkewtin le gell encumenî qeza û nahîyekanda wêrray serkirdey eşîretekan û komellge, yekêk le giringtirîn beşekanî tiwêjîneweke buwe, barudoxî emnîş rêgirbuwe bo ewey rûpêwêkî qûlltir le hendêk nawçe da bikirêt, belam hestêk hebuwe bewey em serdanane way le nêrdeke kirduwe, bitwanêt bîrurray niwênerayetîyekî firawan le barey metirsîyekanî herîyek lew qezayane ko bkatewe. Em piroseyeş be kobûnewe le gell hizbe sîyasîyekan û perlemantaran le Bexda wêrray dîdar le gell komellêk hawlatî îraq ke be wîstî xoyan hatûnete pêşewe, mikumitir bû. Rêwişwênekanî dirustkirdinî mitmane Dîyarîkirdinî ew rêwişwênaney dirustkirdinî mitmane kedanirawin taybet boewey le gell taybetmendêtî her nawçeyekda biguncên, diwa beş û beşêkî giringbû lem şîkirdineweyeda. Ew rêwişwênaneş ke basî gişt qezakanîyan kirduwe têkelleyek le rrêwşwênekanî awedankirdinewew perepêdan û rêwişwênekanî yarmetîdanî parastinî kemînekanî girtuwete xo. Qonaxî duwem: Nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq letwêjînewe berdewam debêt Nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq letwêjînewey xoy be heman şêwe sebaret be grupêkî dîkey qezakanî cêy nakokî le bakûrî îraq da berdewam e, ke qezakanî Teleifer û Tilkêf û Şêxan û Şengal le parêzgay Neynewa û qezay Xaneqîn le parêzgay Dîyale degirêtewe. Nêrdey neteweyekgirtuwekan bo yarmetîdanî îraq amancî ewe ye le çend heftey dahatû da kotayî bem şîkirdinewane bihênêt. Qonaxî sêyemîş qursayî dexate ser parêzgay Kerkuk û ew qezayaney ke le rrêgey çend parêzgayekî hawisêyewe(cîran) be rrê we debirên. Rêwişwênekanî dirustkirdinî mitmane le Kerkuk Kerkuk be tewerey her hewllêk dadenirêt, ke be mebestî çareserkirdinî sinûre nawxoyîyekanî cêy nakokî le bakûrî îraq da dexirêne gerr, nêrdey neteweyekgirtuwekanîş bo yarmetîdanî îraq bûnî le Kerkuk da heye û lemewla (ji îro û pê de)le peywendîy le gell gişt komellgekan le wê da berdewam debêt, cigeleweş nêrdeke le gell layene peywendîdarekan da sergermî tawtwêkirdinî çend rêge bijardeyeke ke hawpeywendin be zncîreyek rêwişwênî pêşbînkiraw bo dirustkirdinî mitmane, ewperrî amadeş e bo yarmetîdan le dananî şêwazî kotayî her hengawêk le bwarekanî dabeşkirdinî deselat û rêwişwêne emnîyekan da, le wane kontrollkirdinî asayiş les er astî komellgey xocêyîyekan û pêşkeşkirdinî kalakan û xizmetguzarîye giştîyekan û mamellekirdin le gell destgîrkirawekan û mafekanî be karhênanî ziman û dabeşkirdinî poste hikumîyekan. Herweha nêrdeke destî be karkirdin le ser zincîreyek sînaryo û rêge bijardey pêşbînîkiraw kirduwe bo çareserkirdinî meselekanî hawpeywend be xawendarêtîy(îmtîyaz) îdarî û doxî parêzgay Kerkuk le çwarçêwey piroseyekî sîyasî û destûrîy ewto da, ke layene serekîye peywenddarekan pêyi rrazî bin, cige le weş be nîyaz e em sînaryo û rêge bijardane le mîyanî (çarçova)çend heftey dahatû da le gell layene peywenddarekan da bixate ber giftugo.

Şîroveyeke nû binivisêne

Plain text

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.