Pêsewa Qazi Muhamed: “Türkler bir buçuk milyon Kürd öldürdüler”!(1)

 Sovyet Belgelerinin bir kesimi tümden Kürdistan Demokratik Cumhuriyetine ilişkindir.. Bu belgeleri ayrı bir seri olarak tercume edeceğim.. Bugün çevirdiğim bölümde Ölümsüz Qazi Muhamed’ın 1925 Kürdistan Devrimi esnasında bir buçuk milyon Kürd’ün yokedildiği yönündeki tespiti ciddi bir şekilde irdelenmelidir.. Çünkü, bu konuda bugüne kadar verilen sayılar hem çelişkili ve hemde çok azdır.. Aris Arda Kürdistan Demokrat Partisi, Merkez Komitesi Başkanıyla 17 Ocak 1946 yılında Tebriz’de yapılan söyleşi... Tas haber ajansının mühabiri Kürdistan Demokrat Partisi Merkez Komitesi başkanı Qazi Muhamed ve Kürdistan Parlamento Başkanı Haci Baba Şêx ile bir söyleşi yaptı.. Bu söyleşide Qazi Muhamed şöyle diyor: “Biz 150 yıldan daha fazla bir zamandan beri biz özgürlük için Türkiye ve İran işgalcilerine karşı mücadele ediyoruz. Bu mücadele de biz büyük bedel ve kurbanlar verdik.. Bizim halkımızın ve ülkemizin bir kesimini Arap ve İran vahşilerine verdiler. Bu ise bizim yaşamımızın daha fazla kötüleşmesmesine neden oldu.. Biz mecburiyet karşısında Türkiye, İran ve Irak adlı 3 devlete karşı mücadele ediyoruz. İngiliz devleti talimatlarla bizim Ermenilerle birleşmemizi önerdi. Fakat Kürd halkı böyle bir işe hazır olmadığını ortaya koydu.. Bu planın boşa çıkmasından sonra, Türkler bize saldırdılar. Şêx Said Önderliğindeki (Türkiye’deki Kürd Devriminin Önderi) eşit olmayan güç dengesi temelinde yürütülen 3 aylık mücadele sonucunda bir buçuk milyon Kürd şehid edildi, Şêx Said ve beraberindeki 72 kişi idam edildi.. Fakat, bu felaket Kürdlerin korkmalarına sebep olmadı.. İsmail Ağa Simko önderliğnde, Omerxan Şerifi ve görüşmeye katılan başka katılımcılarla Kürdler 1923 yılında İran devletine karşı, devrim yaptılar, Rizaye, Şapur ve Mahabad şehirlerini özgürleştirdiler ve Xoy şehrini kuşatmaya aldılar.. İranlılar İngilizlerine yardımıyla bu hareketi bastırdıler. İsmail Ağa Simko satılmışlar tarafından öldürüldü.. Bu devrime katılanların bazıları Ararat’ta gittiler ve oradan 1931 de Türklere karşı mücadeleyi başlatılar. Başlangıçta İranlılar bu devrime yardım ettiler.. Fakat sonradan İranlılar devrime ihanet ettiler ve arkadan saldırdılar. Daha sonra Kürdleri İran’ın güneyine ve kuzeyine zorunlu göçe mecbur ettiler.. Bazı yerlerde kadın ev kocalarını birbirlerinden ayırdılar. Buna rağmen Kürd milletinin iradesini kıramadılar. 1930 ve 1932 yıllarında Celali aşireti ayaklandı, İranlılar kış mevsimine kadar hareketsiz kaldılar.. Sonradan tüm köyleri harebeye çevirdiler. Fakat tüm bunlara rağmen, Kürdler her iki yada üç yılda bir isyan bayrağını kaldırdılar.. Tüm bu ayaklanmalar kendiliğinden geliştiler. Bu ayaklanmalardan sonra, Kürdler, ilegal siyasi partileri ve çeşitli örgütleri oluşturmaya koyuldular.. Ağustos 1941 yılı olaylarına kadar Kürdler faaliyet içindeydiler.. İranlılar öyle yayıyorlar ki Kürdler Kızıl Ordu’nun bölgeye gelmesi sebebiyle talana giriştiler ve saldırılar başlatılar..Kızıl Ordu 5 gün yanımızda kaldı.. Biz kendi kendimize bu ordu diğer ordulara benzemiyor, halka haksızlık yapmıyor, diyorduk.. Kürdler askeri bir gücü gördükleri zaman tümden kaçıyorlar.. Çünkü, askerlerin Kürdleri bastırmak için geldiklerini düşünürler. İran yöneticileri ve memurları hepsi kaçtıklarından dolayı, biz idaresiz kaldık.. Biz bu uygun koşulları Kürd güçlerini ve aşiretlerini birleştirmek için değerlendirdik. Bu arada biz Parti Jiyani Kurd( Jiyanewey Kurdistan-Kürdistan’ın Yeniden Doğuşunu-J.K) oluşturduk... J.K ilegal bir örgütlenme olarak, milliyetçi bir görüşe ve büyük Kürdistan devletini amaçlıyordu.. Kuşkusuz İran yöneticileri Kürd aşiretleri arasında düşmalık tohumunu ekme çabası içerisindeydiler.. Fakat, savaşın bitimine kadar bütün çabalar demokrasi yoluyla yürüyordu. Biz Komelay Jiyanewey Kurdistanı dağıtarak, onun yerine Kürdistan Demokrat Partisini oluşturduk.. Kürdistan Demokrat Partisinin kuruluşundan sonra, biz aşiretler arasındaki düşmanlıklara tümden son verdik, aşiret reislerinin iktidarı ele geçirme istemine son verdik.. Şubat 1945 tarihinde Kuzey Kürdistan Kongresi Haci Baba Şêx önderliği ve başkanlığında parlamentoyu seçti... 10 aralık 1945 tarihinde biz bayrağımızı Kürdistan Parlamentosunun binası üzerinde dalgalandırdık. Kürdler, tek bir Kürd kalana kadar kimse bu bayrağı indiremeyeceği yönünde yemin ettiler. Biz Kürdistan bayrağının dalgalandırıldığı günü Kürd ulusal bayramı ilan ettik.Biz bir halk olarak birleşerek daha da güçlenmişiz. Biz bütün haklarımızı elde etmek için mücadele atılmışız.. Şimdi bizim çok büyük kazanımlarımız vardır. Geçmişte Kürd diliyle okuma ve konuşma yolu tıkatılmıştı. Şimdi bizim “Kurdistan” gazetemiz var. Bir kaç gün önce, biz tüm çocuklar için parasız ve zorunlu ilk okul eğitimi kararını aldık.. Yoksul çocuklara elbise, kitap ve ayrıca okulda sabah kahvaltısı yönünde yardım ediliyor.. Mahabad’ta kadınların katıldığı Kültür Derneği vardır. İkinci ulusal bayramımız 25 Ekim günüdür. Kürdistan Demokat Partisinin kongresinin açılış günüdür. Kürd gençleri “Yekiti Lawani Demokrati Kurdistan” da birleşmişler, okullarda demokratik örgütlenmeler oluşturulmuş.. Bizim partimizin rolu alabildiğine büyüktür. Kürdler, özgürlüğü için yürütüğü mücadele de 2 milyon şehid verdi. Biz var olan aktüel ortamda kan dökmenin zamanı geçtiğini ve barışçıl yollarla geleceğimizi tayın edeceğimize inanıyoruz.. Devam edecek.. Çev: Aris Arda