Irak'ın Geleceği ve Amerikan seçimleri

 Amerika’da yapılan seçimleri Demokrat Parti kazandı.... Demokratlar bu seçimler neticesinde hem Temsilciler Meclisinde ve hem de Senato’da çoĝunluĝu saĝladılar...Tüm bu seçim boyunca en çok üzerine tartışılan ve adeta bir referanduma çevrilen Irak meselesiydi.. Demokratlar, seçim perspektiflerini Cumhuriyetçilerin Irak’taki başarısızlıklar üzerine bina etmişlerdi ve bu konuda yoĝun bir şekilde halk desteĝini aldılar... Ama tüm seçim boyunca Demokratlar iktidara geldikleri zaman Irak’ta ne yapacakları konusunda net bir program sunmadılar...Onlar, hep „Amerikan askerlerinin kademeli olarak geriye çekilmelerinden“ sözettiler, ama bunu nasıl başaracakları konusunda açık ve derli toplu bir anlayış ortaya koyamadılar..Bu belirsizliĝin bir çok nedeni vardı.. Ama bunların içinde en önemlisi, Amerika’nın devlet politikasıdır... Seçimler esnasında siyasal partiler bir çok şeyi söyleyebilirler.... Ama iktidara geldikleri zaman, „devletin yüksek çıkarları“ denilen partiler üstü bir mekanizma otomatik olarak devreye girer..Irak’taki iç savaş Demokratlara seçimleri kazandırdı...Çünkü, George W. Bush yönetiminin halka verdiĝi mesajlar ve tespit ettiĝı hedefler bu 3 yıl içinde gerçekleşmedi.. Irak’taki durum gün geçtikçe daha da kötüleşmeye başladı... Irak’taki iç savaş gittikçe kronik bir durum aldı...Irak savaşındaki „başarısızlık“ George Bush’a seçim kaybettirdi, Temsilciler Meclisi ve Senato çoĝunluĝu Demokratlara geçti.George Bush iki yıl daha iktidarda olacak. Bu süreç içinde demokrat çoĝunlukla birlikte çalışmak zorunda kalacak... Kısacası George Bush eskisi gibi özgür hareket etmeyecek ve demokratlarla a la America diyebileceĝimiz fransızların dediĝi bir cohabitationa gidecek..Zaten seçim sonuçları açıklandıktan hemen sonra, George Bush yaptıĝı açıklama „önerilere açık olduĝunu“ ve demokratlarla birlikte çalışma yönünde mesajlar verdi.Irak savaşında yaşanan açmazlıklar ve bunu takip eden Amerikan seçimlerinde Cumhuriyetçilerin aldıĝı yenilgi Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’in koltuĝuna mal oldu...Irak Amerikan Büyük Elçisi Zalmay Halilzad’da Irak’ta yaşanan başarısızlıktan sonra geri çaĝrıldı....Yani kısacası Irak savaşında görünen kilit sorumlular görevlerini bırakmak yada bıraktırmak zorunda kaldılar..Acaba gerçekten Irak’ta yaşanan kişilerin mi yoksa bir yürütülen politikanın başarısızlıĝıydı ? Kişiler, yaşanan olayları etkileyip ileri veya geri götürebilirler. En başarılı ve kapsamlı kişiler yanlış poltikalar neticesinde yenilgi alabilirlar... Bunun terside doĝrudur. Kapasitesiz insanlarda doĝru, zaman ve şartlara uygun bir politika neticesinde başarılı olabiler... Kürdlerin güzel bir deyişi var.. Jêhatî yada Lêhatî... gibi...Ama, Irak’ta yaşanan başarısızlık Amerika’nın Irak’ta uygulamaya çalıştıĝı politikadan kaynaklanıyor..Amerika, Irak devletine karşı savaşa girmekle ve Saddam kanlı rejimini yıkmakla Irak halklarını özgürlüştirdi... Amerika’nın niyeti ne olursa olsun bu durum bir realitedir..Kürdler, Saddam‘ın kanlı rejiminin soykırımından kurtuldu... 1991‘den beri var olan de facto devletlerini güçlendirmeye ve kendi yollarına devam etmeye çalışıyorlar. Şiiler, asırlara yayılan ve Saddam döneminde en üst boyutlara varan kıyımlardan kurtuldu ve kendi bölgelerinde de fakto bir Şii devletini kurdular.Sünniler ise asırlardan beri sahip oldukları iktidarlarını kaybettiklerinden dolayi Amerikalılarla bir savaşa girdiler... Irak’ta yaşanan savaş, sadece Iraklılarla sınırlı deĝildir... Amerika’nın bölgede deklere ettiĝi amaçlarından rahatsız olan, Irak’tan sonra sıranın kendilerine geleceĝini düşünen ve statükocu tüm güçler ve devletler şu veya bu oranda savaşın içindeler.Kısacası geçen yüzyılın başlarında Britanya kendi emperyal çıkarları doĝrultusunda Sünnilerin hakim olduĝu ve suni olarak zorla ve birbirleriyle uyuşmayan Kürdleri, Sünnileri ve Şiileri kasayan bir devlet kurmuştu.. Bu politika neticesinde milyonlara varan insan kıyımlardan geçirildi... Amerika, Irak devletini yıkarken pandora kutusunuda açtı... Eski Irak’ın 3 birleşkeni olan Kürdler, Şii ve Sünni Araplar özgür bir şekilde yol ayrımına geldiler... Ama, faklı bir biçimde de olsa Amerika bu 3 yapıyı zorla bir arada tutmaya çalıştı, işi gerçek akışına bırakmak istemedi.. Netice de 600 binden fazla insan yaşamını kaybetti. Amerika, pandora kurtusunda çıkan kötülüĝü yeniden kutuya koymaya çalışıyor... Amerika’nın esas handikapı burada yatmaktadır, başarısızlıĝın kaynaĝı burada kaynaklanıyor.Şimdi gelinen yerde ve mevcut durumda seçim kazandıran ve kaybettiren Irak’ta Amerika ne yapacak?George W Bush seçimler öncesinde Irak’ta „taktiksel deĝişikliklere gidebileceklerini“ söylemişti.. Ama, bu deĝişiklıĝin ne ve nasıl olacaĝına dair bir şey söylemiş deĝildi..Demokratlarda „politika deĝişikliklerinden“ söz etmişlerdi, ama içini doldurmamışlardı.Şimdi, Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin Irak’a ilişkin ortak bir politika tespit etmeleri gerekir.Görünen odur ki, seçimler öncesi Cumhuriyetçilerden James Baker ve Demokratlardan Lee Hamilton başkanlıĝı yaptıkları, Ramsfeld’in yerine Savunma Bakanlıĝa atanacak CIA’nin eski direktörü Robert Gates’in üyesi olduĝu „Irak Study Group“unun hazırladıĝı ve önümüzdeki süreçte açıklanacak rapor bu birlikteliĝin ortak zemini olacaktır.Amerika, bir süper güç olarak Ortaduĝu’ya ilişkin politikasını partiler üstü bazı temel unsurlar üzerine bina etmiş ve devlet politikası haline getirmiştir..Israil devletinin varlıĝı ve güvenliĝı, petrol ve enerji kaynaklarının güvenliĝi ve kontrolu, dünyadaki rolunu sürdürebilmek için stratejik alanların denetimi ve 11 Eylul sonrası bir tehdit unsuru olarak ortaya çıkan islamcı köktendincilere karşı savaş vb...vb.. diye sıralanabilinir.Irak’ın içinde bulunduĝu durumdan itibaren Amerika kendi ordularını toptan geri çekebilirmi?Hayir...Böyle bir girişim Amerika’nın bölgeye ilişkin öncelliklerini tehlikeye düşüreceĝi ve hatta ortadan kaldıracaĝı gibi, bu işi yapan siyasal kadrolarınında siyasal yaşamına nokta koyar.Bugün geri çekilmek zorunda kalan Roland Ramsfeld iki yıl sonra yapılacak seçimlerde ulusal kahraman olarak geri döner.Amerika’da çok ciddi bir şekilde Irak’ta çok gevşek, federal bölgelerin kendi güvenliĝini saĝladıĝı ve petrol gelirlerinin adil paylaşıldıĝı ve merkezi hükümetin yetkileri sınırlı bir federal veya konfederal yapı tartışılıyor. Demokratlardan senator Jeo Biden ve Gelb’in ortak raporu, Thomas Fridman, Peter Galbraith ve daha bir çok politikacı, diplomat bu yönde eĝilimlerini ortaya koydular..Sorun Amerika’nın bölgedeki hayati çıkarlarını korumak ve Amerikan askerlerini kademeli olarak geri çekme olayıdır.Basına sızdıĝı kadarıyla James Baker’ın başında olduĝu komisyon raporunda „gevşek federasyon“ veya „güçlü federal yapılar“ ve „zayıf merkez“ olayı vardır.Amerika’nın Irak’a ilişkin yeni politikanın nasıl şekilleneceĝi önümüzdeki kısa dönemde ilk ibarelerini göreceĝiz.Herkesin ciddi bir şekilde varlıĝını ve yokluĝunu tartışmaya açtıĝı Irak’ın durumuna ilişkin Kürdleri de zorlu görevler bekliyor.Bilindiĝi gibi, Saddam’ın kanlı rejimi 2003 yılının nisan ayında yerle bir oldu... Saddam rejimi, Kürdistanı Kürdlerden arındırmak amacıyla hayatın bir çok alanında Kürdlere karşı soykırım uyguladı ve etnik arındırma yaptı... Baas rejiminin bu kanlı politikalarından en çok zarar gören Kerkük ve diĝer işgal altındaki Kürdistan bölgeleri oldu.. Saddam’ın yıkılmasından sonra oluşturulan Geçici Idari Yasanın 58.maddesi bu bölgelerin durumunu normalleştirmesini öngörüyordu... Bu yasadan sonra iktidara gelen Allawi ve Caferi’den hiç biri bu yasa maddesini uygulamak tek bir adım atmadı.. Daha sonra referandumla kabul edilen Daimi Anayasa’ya bu madde 140.madde olarak geçti... El Maliki başbakan oldu... Anayasa’nın söz konusu maddesini uygulamak için öngörülen Komisyonun harekete geçirilmesi gerekirdi.. Bir çok Arap çevresi Komisyonun başında bulunan IKP Genel Sekreterine itiraz ettiler ve Adelet Bakanı’nın başkanlıĝında bir Komisyon konusunda anlaşmaya varıldı.. Ama aylarca hiç bir adım atılmadı.. Hatta Maliki yönetimi keyfi bir şekilde davranarak, hiç kimseye danışmadan kendi özel temsilcisini ve bir Türkmeni ek olarak komisyona gönderdi.. Hükümetin Anayasa’nın sözkonusu maddesini tatbik edilmesi için aktarması gereken 200 milyon doların kullanılması için bloke etmesi gerekirken 20 yada 30 milyon bloke etmesi Kürdlerin saflarında büyük rahatsızlıklara neden oldu.. Bu durumu görüşmek için Kürdistan Parlamentosu toplanmak zorunda kaldı.Irak Daimi Anayasa’sında yer alan Petrollerin işlemesine ilişkin Bölgelere yetki veren maddeyi „Yeşil Zona“ kendisini hapseden ve ülkedeki gelişmeler üzerine kontrolunu kaybeden Maliki yönetimi kabul etmiyor.Böyle bir ortamda Kürdler kendi geleceklerini arıyor.Irak’ta iç savaşın vardıĝı boyut, Amerika seçimleri yeni bir durum ortaya çıkarmıştır..Bundan dolayi 10 Kasım günü YNK ve KDP politbüroları Güney Kürdistan’ın Selahadin kentinde toplandılar..Toplantıda bir çok kararın yanı sıra bizim konumuzla ilişkisi olan iki önemli karar alındı.. Birincisi, KDP, YNK ve Kürdistan Hükümeti yetkililerinden oluşan delegasyonlar oluşturulacak ve bu heyetlerAmerika, Avrupa ve bölge devletlerini ziyaret edecek.. Bu delegasyonlar, ziyaret edecekleri ülkelerde Kürdistan’nın durumunu, Kürd halkının haklarını ve dünyada yaşanan gelişmeleri anlatacaklar.Ikinci önemli husus Kürdistan Anayasasının parlamentonun önüne getirilmesinin ilkbahara kadar ertelenmesi olayidir..Bilindiĝi gibi aylarca önce Kürdistan Kültür Bakanı sayın Felakedin Kakayi’nin bu meseyi konu alan makalesini çevirmiş ve Newroz Com’da yayınlamıştık.. Sayın Kakayi özet olarak herkesin Irak’ın daĝılmasından sözettiĝi bir ortamda Kürdistan Anayasa’sını Parlamento’ya getirilip kabul edilmesi doĝru deĝildir, diyordu... Biz böylelikler kendi elimizi ve kolumuzu baĝlamış oluruz... Beklemek ve gelişmelere bakmak gerekir. Belki Federasyondan daha ileri konfederasyon veya baĝımsızlık gündeme gelebilir. Biz o zaman kendi Anayasamızı yaparız diyordu.Sonuç olarak Irak’daki daĝılma süreci gün geçtikçe derinleşiyor... Bu durumun varacaĝı duraĝın üzerindeki bulutlar 2007 yılında biraz daha aralanır veya kalkar...11.11.06