Submitted by Rojgar Merdoxi on 16 January 2009

Kürd ve Kürdistan tarihine ilişkin yapılan araştırmalar esnasında çok ilgi çekici ve bir o kadar da hüzünlü bazı gerçeklikler ortaya çıkıyor.
Kürdlerin tarihine dair yapılan araştırmalar esnasında açık bir şekilde görülüyor ki Kürdler bugün Kürdistan dediğimiz bölgenin çok ötesinde büyük bir alan üzerinde hüküm sürmüşlerdir.. Mısırdan Kafkasya ya Kuzistan'dan Fırat boylarına kadar çok geniş bir çoğrafyada varlık sürdürmüşlerdir.
1800'lerin başında dahi Kürdlerin bazı bölgelerde çok ciddi ağırlıkları vardı.(örnğin Kafkasya'da) Haçlı seferleri ve Eyubiler üzerine yapılan araştırmalarda Kürdler asırlar boyu Ortadoğu'da hem siyasal ve hemde sayısal olarak çok ciddi bir etkinliğe sahipti.. Şam, Kahire, Kudüs, Lübnan, Halep vb. alanlarda Kürdlerin ciddi ve hatta bir çok dönem belirleyici bir pozisyonları oldu.
Tarihsel süreç içinde bu Kürdler büyük oranda yok oldu.. Bu Kürdlerden bazılarının Kürdistan'a geri döndüğü bilinmektedir.. Ama o bölgelerde bulanan Kürdlerin esası süreç içinde Araplaştılar.. Newroz.Com'da arasıra bu Kürdlere dair çeşitli araştırma yazıları çıkmaktadır.. Örneğin “Arap Şairlerin Prensi: Ahmed Şewqî“, “ Selahadin Eyubi“, “ Amedli Muhamed Ali Paşa“ , “Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın Kürdlüğü“ vs vs..
Ortadoğu'da yayılmış 100 binlerce Kürd'ün akibetini araştırmak, ortaya çıkarmak bugünkü Kürdlerin mücadelesinin üzerinde nasıl bir etkide bulunacağını şimdiden tespit etmek çok zor.
Yahudiler, Babil Kralı tarafından sürgün edilen ve kayıp olan aşiretlerini hâlâ arıyorlar.. Bu hikayenin 3000 yıldan fazla bir geçmişi var.. Yahudilerle kıyaslanınca Kürdlerin ki çok daha yakın geçmişe dayanıyor.. Bir çok şey kayıt altına alınmış bir sürece tekabul ediyor.. Aslında Kürd tarih araştırmacıları için eşi ve benzeri olmayan bir araştırma ve inceleme zeminidir..
Kürdler böyle şeylere fazla kafa yormazlar yada böyle şeyleri küçümserler..!! Yabancı bir dizi tarih araştırmacıları “Eyubiler dönemi Halep“, “Eyubiler Dönemi Şam“, “Eyubiler Dönemi Kahire“ vb adlar altında sürece dair çok akademik ve kapsamlı çalışmalar yapıyorlar.. Bu eserler okunduğu zaman Kürd varlığı ciddi bir şekilde görülüyor..
Kaldı ki bu tip araştırmaların Kürd davasına hiç bir zararı olmaz. Tam tersine Kürd davasının ilerlemesinde katkıda da bulunabilir.. Örneğin “Benazir Buto“ ve “ Maurice Bişar“ gibi dünyaca tanınan şahsiyetlerin Kürdlüklerini itiraf etmeleri Kürd dünyasında olumlu yankılara neden olmuştu.. Ayrıca, Kuzey Kürdistan'da “ninelerinin“ yada “büyük büyük, büyük ninelerinin Ermeniliği sonradan keşfeden“ bir çok Kürd'ün Ermeni davasına angaje olmaları bu bazda göz önüne alınması gereken bir husustur..

Esas konumuza gelirsek, Kürdlerin Lübnan yerleşme süreci Eyubiler dönemine kadar dayanıyor.. Muhamed Ali El Siwerikî'nin Lübnanlı Kürdlere ilişkin yaptığı araştırmasında bugün araplaşmış bir dizi Kürd ailesini ortaya çıkarıyor.. Bu ailelerden Meheni, Îmadî, Canpolat, Merehbi, Ebud, Sifa, Eqar, Eyubi, Şehal, Xidir Ağa,Fazil, Sihubyun,Merhib vs.. sayabiliriz. Bu Kürd asılı aileler Lübnan'da Durzi, Şii, Sünni, Maruni gibi bir çok dinsel ve mezhepsel yapılar içinde bölünmüş durumdalar.. Sayın El Siwereki, bir dizi Arap kaynaklarına dayanarak bu ailelerin Kürd asılı olduğunu akademik bir şekilde ortaya koymaktadır.(Geniş bilgi için Muhamed Ali El Siwerikî, Kurdên Lubnanê, Kovara Metin, rupel: 156-169)
Bu ailelerin bir çoğu sayın Welid Canpolat'ın kendi ailesinden hareketle söylediği “ Kürd asılı, kültürel olarak Araplaşan“ bir konumdalar..
Bugün Lübnan'da kendilerini Kürd olarak gören 150 bin cıvarında insan var.. Bunlar esas olarak Sünni Kürdlerden oluşuyorlar. Bu Kürdler Kuzey Kürdistan'da Türk devletletinin giriştiği kıyımlar neticesinden 1925 yılından itibaren alana giden Kürdlerden ve Güney Batı Kürdistan'dan araplaştırma politikalarının kurbanlarından oluşuyor. Bu Kürdler bir çok siyasal ve kültürel kurum arasında dağılmış durumdalar. Lübnan'da azınlık olarak tanınmıyorlar.. Lübnan parlamentosunda temsil hakları yok ve Sünni kesim üzerine hesap ediliyorlar..

Geçenlerde ilginç bir açıklama ile karşılaştım. Güney Kürdistan'da çıkan “Rudaw Gazetesi“ Lübnan Kürdlerinden ve “Komela Xêrxwazên Kurd li Lubnanê“nin başkanı sayın Bahadin Hasan bir söyleşi yapmıştı..
Bu söyleşide sayın Bahadin Hasan “Lübnan'ın 50 ünlü ailesi Kürd asılıdır. Canpolat, Eyubi, Sino ve Heriri gibi..... Fakat Lübnan toplumu içinde erimişler“ diyor.

Sayın Bahadin Hasan söyleşisinin devamında “Refiq Heriri'nin kendisi aslen Kürd olduklarını ve Kürdlere karşı gerektiği gibi görevini yapmadığını itiraf etmişti“ diyor..

Bilindiği Refiq Heriri Lübnan Başbakanı'ydı ve Suriye devletinin örgütlediği bir terör eylemine kurban olmuştu. BM'nin oluşturduğu bir soruşturma komisyonu hâlâ sayın Refiq Heriri'nin ölüm nedenini araştırmaktadır..
Bilindiği gibi Lübnan Kürdlerinin büyük bir kesimi Güney-Batı Kürdistan Kürdleri gibi vatandaşlık haklarından yoksundurlar..
Refiq Heriri “Hıristiyanların muhalefetine rağmen 21 Haziran 1994 tarihinde 10 ile 18 bin Kürdü Lübnan vatandaşlığına geçişlerini“ yasalaştırabildi.( La Communauté Kurde au Liban: Avenir et Present, L.J Miho et F. Kawtharami, Etudes Kurde Nr.7)

Aslında Kürd asılı Lübnanlıların sorunu sadece sadece Herirililerin yada Canpolatların aileleriylede sınırlı değildir. Yukarıda bir çok aileden sözetmeye çalıştım..

Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu zaman sürgüne gönderilen “150'likler“ diye bilenen bir grup var. Bu grubun için bir çok Kürd aydını yada Kürd asılı şahsiyetler var..Bunlardan
Halil Rami Bedirxan, Mustafa Paşa Yamulki, Yarbay Fedah Bey, Mevlanazade Rifat, Kürd Hamdi Paşa, Fanizadelerden Mesud, Zeynelabidin ve Ali, Halide Edip Adivar(annesi Bedirxanilerden) vs.. (M. Bayrak, Anti-Toroslardan bir 150'lik: Fanizade Ali İlmi adlı makalesine bakınız)

İlginç olan bu şahsiyetlerden Cebelibereket(Osmaniye)in eski Mutasarrıfı Mesud Fani 1933 yılında Paris'te doktorasını Kürdler üzerine yapıyor.. Bu çalışma Paris'te “ La Nation Kurde et son Evolution Sociale“ adı altında yayınlandı.. Kitabın yazarı daha sonra Türkiye'ye dönerek Atatürk üzerine kitap ve yazılar yazdı..(konumuz olmadığından dolayı geçiyorum) Bu kitabın büyük bir kesiminin kötü bir tercumesi Prof.Dr. Azmi Süslü tarafından “Kürdler ve Sosyal Gelişmeleri“ adı altında Türkçeye çevrildi..

Mesud Fani sözkonusu olan eserinde “Suriye'nin sahil dağlarında oturan alevilerin Kürdlerle aynı boydan geldiğini“ Ernest Chantre'nin Aperçu sur les caracteres et ethniques de Anshariehs et Kurdes, B. de S. D' Anthropologie de Lyon sayfa 1881-1882 adlı esere dayandırıyor.. Ayrıca Mesud Fani “ Batı Lübnan Marunileri, Nesturiler, Hermen ve Cebeli Horan Dürzileri, Kürd unsurlarının çevre halklarlarıyla karışmasından başka bir şey değildirler“ diyerek bu tezini P.Denker'in “Les Races et Les Peuples de la Terre “ adlı çalışmasına dayandırıyor(age, sayfa 9)

Oraya çıkan bulanıkta olsa bir tablo var.. Bölgede yüzbinlerce Kürd asimilasyona uğrayarak süreç içinde Araplaştılar.. Bazı önemli Kürd ailelerinin secereleri tutulduğundan dolayı(Canpolatlar gibi) Kürd asılı olduklarını biliyoruz.. Lübnan'da Dürzilerin başını çeken Canpolatlar, Sünnilerin başını çeken Heririler ve Marunilerin Kürd asılı olması çok ilginç bir etnik kompozisyonu ortaya çıkarıyor..

Sonuç olarak bu makale ile bazı bilgileri gelecek kuşak araştırmacıları için Kürd arşivine bırakıyorum.. Onlara işlerinde kolaylık olsun diye.. Nasıl sonuçlar çıkaracaklarına kendileri karar verirler..

Silav û Rêz

Rojgar Merdoxi

Benazir Butto, Turgut Ozal, Welid Canpola, Bulent Ecevit, Kamuran Inan, Haydar Aliyev, Refiq Heriri, Mehmud Ebbas, Necmettin Erbakan, (...) Bunlar bilinenler... ve henuz daha ortaya cikmamis bilinmeyen bir yigin kisi, Moskovadan, Kafkasyadan ta Misira, Hindistandan ta Bagdat, Lubnan ve Avrupaya kadar....

Elvis presley Raquel Welch Mariliyn Monroe (sari saci boyadir!) Aldo Moro Nuginyah Brabdiska (afrikali bir politikaci burkina faso dan o da insan o da meshur!-fazla esmerligi afrika sicagindandir) Fidel Kastro (mus lu bir seker kamisi iscisinin cocugu oldugu soylenir) Che Guvera (hanife nin kuzeni) George W Bush Jr (kurdlugu sebebi ile iraq a saldirdi aslinda) Benjamin Franklin (asil adi bunyamindir agri eleskirt kokenli) daha cok var kurdistan daki ic gol kuruyunca goc edip dunyaya dagilmislar iste... bu kadan cok liderimiz var ama halen bir devletimiz yok hayret edilecekk bir durum haliyle. HeK ben de kurdum ama ES ye gore degilim galiba ama unlu olmayanin kurdlugunden suphe edilmeli

eksik yada tam,yada ADININ GELECEK KUSAKLARA birakilmasini incelemesini,arastirilmasini istenen,kendine ait olmayan bir arastiramin yazisini buraya aktaran Rojgar Merdoxi elestirmek anlamsiz olmuyormu.siz simdiden keninizie bir sonuc cikarmak istiyor gibisiniz,ironik,komedi ifadenizde sonuc kisminda olan drami bende belirtmek isterim.halen bir devletimiz yok hayret.

benim yazim KS nin listesine tepki ayrica RM cok ozenli bir callisma yapmis olabilir. hatta bu calisma surecinde cok ilginc yeni biligilere de ulasmis olabilir. ancak yaptigi calismanin ana hedefi veya ana konusu veya an problematigi ( XYZ kurd muydu?) bana gore garip bir hedef. gene de tekrar ediyorum cok garip sacma hatta cogu kisiye luzumsuz gorunen bir hedefe yonelik sistematik cabadan bir ssuru beklenmedik veya yari beklenen fayda cikar. bir suru yanlis algilama da cikacagi gibi. mesele KS nin listesi veya su kurdu bu kurdu kilizderililer kurdu(!-bunu elbtette ironik gonderme amaciylla yazdim) bununla ilgili daha once tartismitik genne sil bastan yapacagiz galiba. neyi bir tasi dagin tepesine cikartip sonra tasin dagin dibine yuvarlanmasi uzerine gene bu tasi zirveye cikarmaya mahkum grek efsane kisisinin adi? durup duruken bunu neden hatirladiysam? burasi gorusserin harmanlandigi bir allan ise bu listelere benim de listem hep olacak. hurmetler HeK

Soruyu boyle sulandiracaginizi tahmin etmiyordum dogrusu! Kurdistan tahayyul edilemeyecek kadar buyuktur tabii Ortadoguda ve Yakin Doguyu, tarih, dil ve kulturuyle etkileyebilmistir. Zaten bundan dolayidir ki falan taninmis sahsin koku kurt olarak ortaya cikiyor veya filan meftun devlet adami kurt asilliydi seklinde bilgiler zaman zaman gundemde konusuluyor degilmi. Yoksa butun dunyayi kurt yapma anlaminda soylenmedi. Size tek katildigim nokta -ki bu yazimda zaten kendilinden anlasilmaktaydi- kurtlerin cok buyuk bir ulke ve NUFUS sahibi olmalarina ragmen hala modern devletini kuramadiklari gercegidir. Bu noktayi zaten degerli bilimadami Ismail Besikci cok anlasilir bir aciklikla izah etmistir: KURTLERIN BEYNI VE ISKELETI PARCALANMISTIR. Son 100 yildir iskeletmiz ve son 50 yildir da BEYNIMIZ PARCALANMIS ve dunyanin hertarafina savrulmustur. Dunyanin dort bir yanina savrulmus kurt beyinlerine parmak basmak, iste bu yeniden beynini toparlama, iskeletini dogrultma cabalarimiz icin olmalidir ve oyledir de. Degilmi? Kurdo Serhedi

slm lar KS soyle bir soruyla bitirmissin yazini: "Dunyanin dort bir yanina savrulmus kurt beyinlerine parmak basmak, iste bu yeniden beynini toparlama, iskeletini dogrultma cabalarimiz icin olmalidir ve oyledir de. Degilmi? " kurdlerin beynini tirnagini gozunu herseyini toparlamak elbette lazim. haklsin, oyledir oyle olmalidir. ancak bir daha senin su listene bakalim: Benazir Butto, demissin- bu kadin hirsli hatta ikdidar icin kardesini oldurtecek kadar hirsli yaman bir kadindir. ben bugune kadar bir iki kurdle muhabeti esnasinda "annem de kurdu" lakirdisi disinda kurdler icin her hangi bir seyi yaptigini gormedim. illa yapmasi gerektigini de soylemiyorum. cunku kadincagiz pratik veteorik olarak pakistanli. konumu itibari ile kurdler uzerine birseyler yapmis olsa eminim bizim 10 binimizden cok daha fazla ses getirirdi. ancak boyle bir girisimi yok benim bildigim kadariyla ve niyeti de yoktu. en nihayetinde oldu gitti-kurdlere iki kahve sohbetinde "annem de kurd" demekten baska bir ssey birakmadan. Turgut Ozal, bu adam soyleyip soyleyebildigi en ust lafinda benim de ailemde kurdler var, kanima kurd kani karismis gibi yuvarlak bir lakirdi otesinde. kurdistan da binlercce kurdun olumune neden olan "ozel timin" kuran bir basbakandir adiyla saniyla kendi ifadesi ile Turk tur, pragmatik tabiatli oldugu icin yasasaydi eminim kurd meselesinde diger turklerden daha esnek davaranabilirdi-ama halamin biyiklari olsa amcamm olurdu ile is yurumuyor. yasamadi da, kendi ifadesi ile yasantiisi ve secimleri ile turktur, kurdlerin en izdirapli yillarinda kurd olmayi birak-trk olarak onumuze "ozel timi" ve bir suru sortiyi koymus adamdan bizim ne gibi faydamis olabilir? bir turk olarak olur-bir kurd degildir Welid Canpola, bu babasinin siyasi mirasyedisi cambaz adami en son turkiye ye bekka daki pkk yi haletme amaciyla yardim dilegi ile ziyaretini hatirliyuorum. duruzu dur, ben ciddi yayinlari ve demeclerinde hic bir zaman kurdum dedigini duymadim. orta dogu yalakaliginda bir adet dir kurdu gorurler kurd nineleri aklina duser. veya kopruden gecerken got gote deymis duzeyinde kurdluklerini yalaklik amaciyla one cikardiklari olabilir. onun disinda koken itibari ile de kurd olmus olsa bile islevsel ve kendi ifadeleri ile duruzu ve hatta araplara yakin duran birdir. ozel bir yetenek de sayilmaz. icine kapali bir komunitenin yeteneklri yzunden degil atadan dededen miras alinan bir yetki ile unludur hepsi o. kurd olsa kac yazar deyip gececegim Bulent Ecevit, bu turklugu turgut unkinden de fersah fersah bayrak yapan zinir bozucu yaratik yedi ceddi kurd olsa ne olacak ki bazilari da onun cingene kokenli oldugunu soyler. oyle ya da boyle kendi kendini feci sekilde turk ve milyetci turk olarak sunmus ve boyle yasamis bu bicimde olmus. hayatinda bir tek gun benim de babam suyum buyuk kurddu demeyen adami niye listeye sokmussun? Kamuran Inan, bu gevrek turk yalakasina kraldan kralci pezevenge fazla yorum yapmiyacagim siyasi pezevenktir. ruhunu turklere satmak icin atmadigi takla kalmadi bir disisleri bakanligi kapacakti-onu da kaptirmadilar bu bicimd egeberip gidecek pespaye bir yaratiktir. icinden ciktigi ahaliye bes kurusluk faydayi birak buyuk zararlar vermis pis bir yalakadir. bunu kurd beyini diye gormen bile senin icin utanilacak bir durum olmasi gerek, ne beyindir ne de kurd. ruhunu peskes ceken siyasi bir pezevenktir. Haydar Aliyev, bu pis heriifi bir kez azeri tv sinde gordum. utanmadan bakanlar kurul toplantisini oldugu gibi yayinliyorlardi. o toplantida koca yasli basli bakanlari nasil agza alinmayacak kelimeler ve tavirlarla azarliyor hakaretler ediyordu ki ben bile sasirdim (ben bile derken turkiye den itibaren maalesef dogu toplumlarindaki rezaletleri nedenleri ile bilip sasirmayacak bir kisi sansirdim-bunun edepsizligi tv de naklen yayinlanacak katmerlilikte idi. kurd oldugunu ne o nede yamuk kafali oglu soylemis mi? soylemis se bile bize ne faydalari oldu? cayir cayir kurd mevzusunun hepimizi yaktigi son 30 yilda bu yaratiklarin tek bir gun bu olayi guclerine uygun bicimde bir platforma getirdigi vaki mi? kurd olsa lar ne olacak bu halleri ile kepaze yaratiklardir. Refiq Heriri, bu adamcagiz da arap veya lubnanlilik icin ugramis biri oldu gitti. iyimidir kotur mudur bilmem. ben kurdum filan dedigini duymadim. atasi dedesi kurd olabilir. kendisi boyle hisetmedigi surece ve kurdluk bu kadar gundemde iken de yasadi surece bunu yapmadiysa adam kurd degil demektir benim icin. olsa da cok onemli bir katkisi olacagini da sanmam. eh iste... Mehmud Ebbas, ehh senelerin filsitinlisini kurd yaptiniz ya helal olsun. Necmettin Erbakan, bu da hipotezinizin cicegi gibi olmus. kurd bile olsa bizden uzak durmasinda kirk hayir vardir ki adamin suratina bakarsaniz adam ben orta asya kokenliyim diye bagiran bir morfolojiye sahip. hadi diyecegim koken onemli degil kendini ne hissettigin onemli-diyeceksiniz ama bildigim kadariyla adam kendini turk ve musluman ve turk filan hissediyor. e neresinden yakistiracagiz ona kurdlugu? tavla oynarken yek du se dedigini duymus olmaktan mi? turk dil gunes ivir zivir yasalari ile dalga gecerken baktik kurdler de nerde unlu bir siyasetci var ona bir yerinden kurdluk yakistiriyor. arkadasim ustune alinma yapan ilk kisi de tek kisi de sen degilsin. yaklasik bir yil once burya alintisi ile yazdim kendini harward da hica diye tanitan okutman mehrad izadi de kenan evren kurddur diye yazmisti kitabinda. adam ingilizce kitap yazmis harvard da da gercekten okutmanlik filan yaomis tabii ciddiye aldilar ve bu tur ucuk tezlerle dolu kitabi kurd meselesine yuk olarak fatura olarak geri donuyor. hal boyle olunca durum bu derecede sulandirma otesinde olunca ben sizin bu sulu mevzuya layik olan bicimde dalga gecen bir yazi yazmak zorundayim. bana kizmayin ve su soruyu sorun: biz bu listedeki adamlari ne edecegiz? niye onlarin kurd olmasina ihtiyac duyuyoruz. sahip olmak istediginiz beyin filan ariyorsaniz uzaga degil yani basiniza bakin coluk cocugunuza yegenlere komus cocuklarina burdan gelecek yeni beyinler bizim gelecegimize isik tutsun necmetin erbakani ne edecegiz biz kurdler icin tek rekat namz kilmaz o hinzir herif! hurmetler ederim ve meseleyi kisisel olarak uzerine almamani rica ederim bu sana ozgu bir durum degil malesef kurdlerde bir hayli yaygin bir durum. niye yaygin? bu da baska bir tartisma konusu olabilir hurmetler HeK

K.S arkadaş bir dizi isim sıralamış. Aslında sorun bu insanların bugün Kürdler için ne yapıp yapmadığı değil.. Bir çoklarının konumları ortadır. Herkes kendisine göre bir değerlendirmeye gidebilir. Birilerimiz bu şahisyetlerden birini şu veya bu nedenden destekler yada karşı çıkar bunun bu tip araştırmalarla ilişkis yok. Butto'u alalım: Bir Kürd, Butto'nun aniden ortaya çıkarak " annem Kürd asılıdır" demesinden Kürdler için olumlu bir paye çıkarabilir! Yada Butto'nun Talabani ve Barzani ile birlikte Sosyalist Enternasyonal'ın toplantısnda Baykal'ın konuşmasını dinlemeden salonu terkmesini olumlu karşılayabilir ve Kürd davası için olumlu sonuçlar çıkarabilir. Yada bir Kürd seninde paylaştığın "demissin- bu kadin hirsli hatta ikdidar icin kardesini oldurtecek kadar hirsli yaman bir kadindir." şeklinde düşünebilir. Kürdlerin saflarında bu tip tartışma ve pozisyon alma doğaldır.. Başka toplumlardada aynı benzer şeyler oluyor. Kürd tarihi için önemli olan husus bu söylenen "Annem Kürd asılıdır" cumlesinden sonra Kürd araştırmacılarının girişimidir.. Örneğin Rohatın bu makalesi:Jineke kurd Begum Nusret Butto Rohat Alakom Benazir Butto wek “Xwişka Rohilatê“ hatiye nas kirin.[1] Lê belê dayîka wê çawa li vir jî xuya dibe wek “Keça Kurdan“ derbasî dîrokê bûye. Di sala 2005an de hin rojname, kovar û malperên kurdî dîyar kirin ko dayîka serokvezîra berê ya Pakistanê Benazir Butoyê kurd e. Vê nûçeya piçûk herwisa di medyayên zimanên dî de jî cîh girt.Ji bilî van çend gotinan tu zaniyarî û agahdarî zêde belav nebûn. Navê dayîka wê çi ye, bi kêmanî qet nebe mirov dikaribû sûretekî wê peyda bikira. Çi dibe bila bibe ev nûçe, nûçeyeke giring bû. Angorî vê nûçeya jorîn nûnerê partîyeke kurd li Romayê di civîneke Sosyalîst Internasyonalê de rastî Benazir Buttoyê hatiye û Benazir Buttoyê jê re gotiye ko dayîka wê bi koka xwe kurd e û di serekweziriya wê de rola dayîka wê û rola çanda kurdî mezin bûye.[2] Ev nivîs di sala 2005an de belav bû. Divê em li vir dîyar bikin ko kurdbûna dayîka Benazir Butoyê berê jî dihate zanîn, lê belê haya kesî ji vê yekê tune bû an jî zêde belav nebibû. Nivîskarê kurd, Yaþar Kaya di nivîseke xwe ya bi 22/5 2001 tarîxî de dibêje ko angorî agahdariyên hevalekî wî, dayîka Benazir Butoyê kurd e.[3] Dema em çavkaniyên di derbara vê yekê de raçav dikin em dibînin ko kurdbûna dayîka Benazir Butoyê bala lêkolerên din jî kiþandiye. Kesekî bi navê Ahmed Abdalla ko bi saziya etnîkî ya Pakistanê ve mijûl bûye wek mîsal hê di salên 1973an de dîyar kiriye ko Begum Nusret Butto bi koka xwe kurda Kermanþahê ye û ji eþîra Selaheddînê Eyûbî tê ko temamiya misilmanan pê serbilind dibin. Nivîskar vê yekê ji bo Pakistanê þansekî mezin dihesibîne: “A special personality who deserves mention in this context is the First Lady of Pakistan, Begum Nusrat Bhutto, wife of President Zulfikar Ali Bhutto. She is a Kurd from Kirmanshah in Iran and belongs to the tribe which produced the illustrious Muslim general and monarch Sultan Salahuddin Ayubi. Pakistan is indeed fortunate to have its first lady from the kith and kin of a soldier of whom the entire Muslim world is proud...“[4] Sala 2002an di civîneke Sosyalîst Internationalê de li bajarê Kazablankayê (li Fasê) çend kurd û Benazir Butto tên bal hev û bi hev ra sohbetê dikin. Yek ji van kesan jî Brûsk Reþvan e ko niha li Kanadayê dimîne. Angorî îfadeyên Brûsk Reþwan, Benazir Buttoyê li wir jî kûrdbûna xwe dîyar kiriye û serbilindiya xwe nîþan daye. Gelek spas ji Brûsk Reþvan re bona ko wî ev agahdarî û sûret bi leza “brûskê!“ gihande me. Benazir Butto di bîranînên xwe de di derbarê malbata xwe û dayîka xwe de hin agahiyên kurt dide û her wisa jî çend sûretên dayîka xwe weþandiye.[5] Lê belê Benazir di van bîranînên xwe de tenê dibêje ko dayîka wê ji Îranê ye. Ew, di derbarê kalik û pîrikên xwe yên ji aliyê dayîkê de zêdetir zaniyariyan pêþkêþ nake. Angorî nûçeyên rojnameyan (Daily Times 5/11 2004) þêwirmenda Begum Nusret Buttoyê, Fakhar Zaman di derbarê jîyana Begum Nusret Buttoyê de pirtûkek amade kiriye: “Personality and Politics of Begum Bhutto“. Lê belê ev pirtûk li pirtûkxaneyên mezin de nayê dîtin û navê wê di katalogan de jî derbas nabe. Wisa tê xuya kirin hê çap nebûye yan jî nehatiye pirtûkxaneyan Ewropayê. Mimkûn e di vê xebatê de zêdetir agahî di derbarê jîyana wê de hebin. Lêkolînên di derbarê Begum Nusret Buttoyê de divê her berdewam bikin. Ev nivîs û çend xetên me tenê ji hin notên bîyografîk pêk tên. Me xwest tenê li vir bala xwendevanan bikþînin ser vê babeta ko wek bi sedan babetên mayî ko bi salan her wisa di taldekî de pêçayî û veþartî mane. Navê dayîka Benazir Buttoyê, Nusret Butto ye. Ji bo nezaketê jê re her Begum Nusret Butto hatiye gotin. Peyva “begum“ wek xanzade û xanim hatiye bi kar anîn. Ew, keça kurdekî Kermanþahê bûye, kal û bavên wê ji Kurdistana Îranê ne. Bavê Nusret Xanimê bi bazirganiyê ve mijûl bûye. Begum Nusret Butto berî zewaca xwe, di salên 1947–48-an de alîkariya penaberên ko ji Îranê dihatin Pakîstanê kiriye û bi saziya The Women's National Guard re hevkarî kiriye. Keçeke sosyal û pêþketî bûye. Begum Nusret Butto jina duwem a Zulfîkar Alî Butto ye. Ew di sala 1951an de dizewicin. Serekwezîra berê a Pakistanê, Benazir Butto ji vê zewacê hatiye dinê. Keçeke wan dîsa çêdibe, navê wê jî Senem datînin. Zewacên wan salan gelek caran dihatin tertîp kirin, ne bi dilê keçan bû. Lê belê xwiþka Benazirê, Senem yek ji wan bû ko mêrê xwe bi xwe hilbijart. Du brayên Benazir û Senemê hene: Mîr Murteza û Þah Nawaz. Lê belê paþê herdu jî tên kuþtin. Þah Newaz di sala 1984an de li Parîsê û Mîr Murteza jî di sala 1996an ji aliyê polîs de li Karaçiyê tê kuþtin. Bavê Begum Nusret Xanimê keçên xwe þandine kolejê, ew di nav serbestî û azadîke mezin de jîyane. Begum Nusret Xanimê di navbera salên 1974-1977 de seroka Xaça Sor a Pakistanê bûye. Nusret Xanim dema mêrê wê li jîyanê bû hertim bi mêrê xwe re tevayî welat welat digeriya, taca rola jina yekem a Pakistanê hertim bilind kiriye. Benazir Butto di bîranînên xwe de di derbarê dayîka xwe de wiha dibêje: “Dayîka min û xwiþkên wê bi rûvekirî diçûne Karaçiyê û erebeyên xwe bi xwe dajotin“.[6] Benazîr Butto di bîranînên xwe de dîyar dike ko dayîka wê yek ji wan kesan e ko jê gelek tiþt fêr bûye. Di van salan de wisa tê xuyan hin endamên malbata Begun Nusret Xanimê li Karaçiyê diman. Benazir Butto di bîranînên xwe de navê keçeke xwiþka dayîka xwe dide, navê wê Fexriye bûye. Di wan rojên teng û dijwar de Fexriye timê li bal wan bûye, ew bi tenê nehîþtine. Wisa tê xuyan ko di van salan de li Pakistanê komeke kurdan hebûye ko ji kurdên Îranê pêk hatiye. Begum Nusret Xanim di roja 23/3 1929an de hatiye dinê û niha li Dubaiyê dimîne. Angorî nûçeyên dawî ji ber nexweþiyê tenduristiya wê zêde nebaþ e. Pakistana ko hertim wek “welatê pakan“ hatiye nasîn, lê belê hin caran ketiye destên nepakan. Çawa tê zanîn Zulfîkar Alî Butto (1928-1979) di sala 1977an de piþtî darbeyeke leþkerî ji karê xwe yê serekweziriyê tê bi dûr xistin û li þûna wî General Zia ul-Haq tê ser textî. Zulfîkar Alî Butto du salan þûnda di sala 1979an de hate darda kirin. Partiya Gel a Pakistanê di van salên dijwar de mirov dikare bêje bi saya Nusret Xanimê li ser piya ma. Ew bûbû sembol ji bo hemû Pakistanê. Hertim cesaret daye zarokên xwe û gelê Pakistanê. Nusret Xanim piþtî ko mêrê wê hate girtin, rojên gelek dijwar û xirab derbas kir. Lêdan, îþkence û eziyetekî mezin dît. Carekê Begum Nusret Butto bi qafê xwe tê birîndar kirin, doxtor mecbûr mane ko donzdeh kêl (dirûn) lêxin. Bi salan ew û keça xwe di malê de hatin girtin û di bin çavan de mane. Piþtî dardakirina mêrê wê, ew paþê diçe Londonê li bal keçên xwe Benazir û Senemê dimîne (1984-1988). Li wir cîhê mêrê xwe girt, angorî hêza xwe serokatiya muxalefeta Pakistanê kir. Paþê ev kara dewrî keça xwe, Benazirê kir. Benazir Butto di 21-ê hezîrana sala 1953ê de li Karaçiyê hate dinê. Wek dayîka xwe hertim rûvekerî wek jineke nûjen jîyana xwe berdewam kir. Dayîka wê hertim jê re bûye rêber û nimûne. Paþê êdî malbata Buttoyan keçên xwe þandine dibistanê. Di wan deman de ev yeka dikaribû wek skandalên mezin bihata hesibandin. Benazir Butto li Amerîka û Îngîltereyê maye, li Harvard û Oxfortê xwendiye. Ew dibêje ko çar salên ko ew li Amerîkayê maye, ji bo wê salên here giring in û ew di nav van çar salan de fêr bûye ko demokrasî çi ye.[7] Wê, felsefe, sîyaset û ekonomî xwendiye. Benazir di malê de wek zaroka here mezin bûye. Dema dê û bavê wê diçûne seferan, berpirsiyarîke mezin diket ser milên Benazirê. Ew gelek caran di malê de bi navê Pinkie dihate nasîn. Benazir di bîranînên xwe de dibêje ko ew di nav malbata Buttoyan de jina yekem e ko diçû dervayî welat ji bo xwendinê. Her wisa jî di malbatê de jina pêþîn bû ko rûyê xwe vekiriye. Nifþeke nû û xwendî di nav malbata Buttoyan de pêk dihat. Benazir Butto di navbera salên 1984-1986an de li sirgûnê ma. Di sala 1986an de biryara xwe girt ko vegere Pakistanê, pêþengiya gel bike. Di sala 1987an de jî mêr dike. Piþtî mirina Ziya ul-Haq di hilbijartinan de wek serekwezîra Pakistanê hate hilbijartin. Çawa tê zanîn Ziya ul-Haq di qezayeke balafirê de mir (1988). Benazir Butto yek ji wan jinan bû ko li welatekî misilman dibû serekwezîr. Serekweziriya wê, rûmet û prestîja jinên Rohilatê bilind kir. Dema serekwezîrîyê 1988–1990 û 1993–1996an de, ew bi navê “Xwiþka Rohilatê“ û Keça Rohilatê hate nasîn. Dayîka wê, Begum Nusret Xanim jî, di kabîneta sala 1989an de bûye wezîr. Benazîr Butto di sala 1993an de careke din hate hilbijartin. Lê belê hêzên li hemberî wê hertim dijwarî û astengî li pêþberî wê derxistine. Kurdbûna Begum Nusret Buttoyê ji gelek aliyan ve giring e. Bona ko ew, jina Zulfîkar Ali Butto û dayîka Benazir Buttoyê ye, loma jî ew gelekî hatiye nasîn. Di nivîskariya dîroka jinên kurd de serpêhatiya kurdbûna Begum Nusret Butto firsend û îmkaneke mezin dide lêkoleran. Him dayîk û him jî ev keç wek sembolên azadiyê, pêþketin û tekoþînê hatine nasîn. Bi zelalbûna vê babetê berî her tiþtî zanyarî û agahdariyên me ên di derbarê tevgera jinên kurd de zêdetir û rengîntir dibe. Du jinên ko bi curet (cesaret) û modernbûna xwe derbasî dîrokê bûne û nav dane çawa tê xuyan bi koka xwe kurd in. Ev nûçe her wisa jî di dîroka pêwendiyên kurdî û pakistanî de rûpelekî nû pêk tîne. Dema mirov hemû van babetan tîne bal hev, wê demê mirov baþ têdighê ko keþîfkirina kurdbûna Begum Nusret Buttoyê çiqas giring e. ----- [1] Benazir Bhutto, Östern Dotter, Forum,1988. [2] Ali Özþerik, Irak için Üçlü Federsayon istendi, Özgür Politika 20/7 2003. [3] Yaşar Kaya, Pazarlik, Özgür Politika 22/5 2001. [4] Adnan Syed, Ethnicity and Provincialism in Pakistan (www.geocities.com/pak_history/ethnicity.html) [5] Benazir Bhutto, Östern Dotter, Forum,1988. [6] Benazir Bhutto, Österns Dotter, rûp.43 [7] Benazir Bhutto, Österns Dotter, rûp.60. ----------------------------------- Nivîskar: ROHAT ALAKOM

Ecevit'i alalım!! Kürdlere karşı tutumu açıktı. İmkanları olsaydı Kürdleri haritadan silerdi.. Ama, burada önemli olan Ecevit bir söyleşisinde "bizim köyün hepsi Kürd" idi.. Acaba buraya yerleştirilen Kürdler nereden sürgün edilip bu alanlara atıldılar. Ecevit'in söylemiyle 1800'li yıllardan beri oralardalar.. Bu tip veriler Kürd tarihi için şart. Kürd sürgünleri üzerine araştırma yapmak istiyen bir araştırmacı için bulunmaz bir kaynak.. Bu tip şeyler Ecevit ve onun karşısında yer alan Kürdlerin argumentlerinin ötesinde bir yerde duruyor.. Örneğin bugünlerde Ergenekon hikayesinden dolayı ismini çok duyduğumuz, Bedretin Dalan " Hemawend Kürdlerinden gelmektedir".. Hemawendler üzerine araştırma yapanlar.. Libyaya, Balkanlara, Kahire'ye İstanbul'a Tahran'a uğrarken birde Dalanlara uğrayabilir.. Bu tarih yazımı, eğer sadece "Yurtsever Kürdlerin tarihi" olsa Kürdler güme gitmiştir.. Hiç bir şey yazmaya gerek yok.. Yani söylemek istediğim bu tip araştırmalar yurtsever/hain yada araplaşmış/türkleşmiş/farslaşmış/afganlaşmış/ermenileşmiş Kürd ile Kürd kalan Kürdün çok ötesinde bir amaca sahiptir.. Canpolatları alalım.. Umut ederimki Aso onlar hakkında topladığı belgeleri yayınlar. Sorun Velid Canpolat'tan ötedir.. Aso'nun "7.yydan günümüze Canpolatlar" ilgili notlarına baktığım zaman sorun Kürdlerin tarihidir.. Kürd isyanları, Kürd mimarisi, Antep, Kilis, Halep ve Lübnan Kürdleriyle ilgili araştırma yapmak isteyen araştırmacılar Canpolatlardan vazgeçmeleri imkansız.. Çünkü bizim tarihimiz.. Canpolatların yaşadıkları kıyımlar, sürgünler bizim tarihimiz. Rusya Canpolatları.. Balkan Canpolatları İstanbul Canpolatları Lübnan Canpolatları Hepsi araştırılmalı.. Bunlar Kürdlerin yaşadıkları kıyımların sonuçları.. Beğenmek yada beğenmemek işin başka bir boyutu.. Ama, bu bizim tarihimiz.. Silav Kajin

merhaba Kajin bu zincirin ilk mesajina degil ikinci mesaja ironik npt dustum. ardindan KS arkadasin itorazina da bir baska not dustum. o notun baslamgici aynen soyle: " benim yazim KS nin listesine tepki ayrica RM cok ozenli bir callisma yapmis olabilir. hatta bu calisma surecinde cok ilginc yeni biligilere de ulasmis olabilir. ancak yaptigi calismanin ana hedefi veya ana konusu veya an problematigi ( XYZ kurd muydu?) bana gore garip bir hedef. gene de tekrar ediyorum cok garip sacma hatta cogu kisiye luzumsuz gorunen bir hedefe yonelik sistematik cabadan bir ssuru beklenmedik veya yari beklenen fayda cikar." yani amac kurd tarihini incelemek ve kisileri de TRACER olarak kullanmak ise mesel yok. tarihte arkeolojide hatta geoloji ve oceanografide gecmisi ancak proxi veya tracer lar ile anlayabilirz. tarihte bu isi arkasinda belge bulunabilen onemli sahsiyetleri izlemekle o kislerin ardindaki daha onemli tarihi vakilar hakkinda bilgi toplanabilir. bir ssuru sey ogrennilebilir. burya itiraz yok. benim itirazim kurdlerde bu is daha cok baska bir mecraya kaymis gibi kaymis mi kaymamis mi? bana gore bal gibi kaymis mehrad izadi gibi bilimsel metodlardan haberdaar biri bile sahis izimlerini siralayip bunlar kurd asillidir deyip ardindan bu isin asil onemli hikayesi uzerine hic bir sey soylemeyip hic bir bulguyu desmeyince bu tezin "kurdler cok unlu basarli kisler yetsitirebilmistir" luzumsuz hipotezi icin yapildigi izlenimi cikiyor. rohat alakom un calismalarinda sahilsari tracer olarak kullanma egiliminden cok sahislarin kurdlugu one cikiyor bana gore. burya itirazim var. yoksa bir nohut tanesinden evrimin siririni da bulabilirsin. nohut ta takilip kalmazsan tabi bizide bence biraz nohutta takilip kalmak var. bu baglamda bir kurd kadini bir pakistanli ile evlenince ortaya cikan kizdan kurd tarihinie de oyle fazla bir isik tutulmaza. bu dunyada milyonlarca cros evlilik olmakta- vs vs. ecevit eger hakikatnen ciddiye alincak bicimde kurdluge bulasmis ise(dedesini ezar tasi filan) bu hikayeden ancak kurdlerin asimilasyonu uzerine ilginc seyler ogrenme imkani dogar veya asmilasyonun psikoljisi-sosyal sonuclari vs. ancak ben bu tur yorumlara raslamadim. buttonun da soyalist enternasyonalden sozunu ettigin protestoyu yamissa gayuet guzel. ancak bu ´bir sehir efsansei de olabilir. hulsa eger senin acikladigin durtu ile yapiliyorsa bu calismalar calsimanin sunumu (meselaa basligi) sahis adindan baska yerlere fokusu yonlendirmeli. kurd toplumunu yeterince taniyorum-icinden ciktim. kisi kultu yuksek olmasa abdoyu peygamber yaparmiydi bu millet. bu da o temayulle baglantili. her halukarda iyi bir tartisma oldu. sagol HeK

lafi illa tersinden anlamalara karsi diye bir baslik atmissin. Bende sana: lafi illa ukala bir bilgiclik taslamala sulandiracak misin hala diye soruyorum? Asagidaki sözler dönemin TC cunhurbaskani Turgut Ozal'in yuzune, TC ve Azerbeycan ust duzey devlet yetkilileri ortak basin toplantisinda, bundan 18 yil once Haydar Aliyev tarafindan sarfedilmisti: [b]- Azerbaycan in tek istedigi buradan defolmanizdir! Kardeslik adi altinda buraya kadar tek gelis nedeniniz, kelimenin anlamiyla bizi soyup sogana cevirmektir. Biz böyle hayin bir kardeslik istemiyoruz!![/b]

Bu saydigimiz kisilik(siz)ler, elbetteki kurtlukten cok uzak, su veya bu nedenle, ama asil neden olan Kurdistan ulkesinin parcalanmislik ve somurge statukosunun bir sonucu aslindan uzaklasmis sahsiyetlerdir. Ama cogunun hemfikir oldugumuz basda kurtlukle bir ilintileri mevcut. Bosuna kurtler asimilasyona, baskalasima ugramistir denilmiyor elbette. Eger sozkonusu kisilik(siz)leri ciddi bir sekilde BASINDAN BERI ele alip boyle tahlil etseydiniz (ki yaptiginiz tahliller genellile sahih) o zaman daha verimli bir tavir sergilemis olurdunuz kanaatindeyim. Size Hindistan ve Pakistanda ve hatta Sudan' da bile kurt topluluklari vardir desek ne dersiniz acaba? Hek beyefendi.. burada bilgiclik taslamaktansa,(ayip) bildigin kadariyla etrafini aydinlat baska ihsan istemez.. K.S.

Değerlendirmelerinizi okudum. Kürdlerdeki esas akımı temsil ediyorsunuz. Burada fazla yadırganacak bir durum yok. Yüzyıldan beri Selahadin Eyubi'yi reddeden bir akımın temsilcisiyiz. Dünya alem Selahadin'in Kürdlüğünden dem vurur. Bizimkiler "o Kürdler için ne yaptıki? O Araplar için çalıştı" diyerek reddettiler.. Sorun Araplaşmış "Refiq Heriri" olunca redetmek daha kolay.. Zaten bu gereçeği düşünerek sayın Merdoxi "Sonuç olarak bu makale ile bazı bilgileri gelecek kuşak araştırmacıları için Kürd arşivine bırakıyorum.. Onlara işlerinde kolaylık olsun diye.. Nasıl sonuçlar çıkaracaklarına kendileri karar verirler.. " diye yazıyor. Sanki gelecek reaksiyonları biliyordu.. Kolay gelsin. Kajin

selahadin sahip cikilip uzerine bugunku dunyaya uygun cilali ambalajlar yapmamiz gereken bir mevzudur (mesela bizimde neydi su basra korfezindeki arap emirliginin adi? hah dubai kentinin seyhi gibi kendi icinde tutarli-parasini bu dunyinin bir bolumunu etkileyebilecek bicimde kullanmayi bilen seyhinin vizyonu gibi vizyon sahibi bir lider olsaydi-cok degil bir kac milyon dolar ile kurdlugu one cikrtilacak bir sellahdin filimi yaptirir, filimin icine de selahadin in bati dunyasindaki bugun milyarlarca dolar PR harcamasi yapip da ulasamayacagimiz muthis olumlu imajini filime muasit-olgun bir bicimde serpistirtir ve holywood dan super produksyon ile bu dunyaya tam da bugunlerde bati dunyasinin fellik fellik pesinde oldugu islam duyasi hiristiyan dunyasi ve judaismi baristiracak bir mesajla (ama banal bicimde degil) bu fiilimi vizyona sokardi. boylece hem kurd PR i hem de tam da orhan pamuga nobel kazandirma ihtiyac pazarina uygun zamanda uygun bir mal arzedilmis olurdu. ben kurd tarihcileri veya romancilari rasinda selahadin ile ilgilene biize mesela avrupada sallahadin uzerine yazili tum yapitlari tanitanina (adamin adina vergi bile koymuslar-etkisini varin siz dusunun) var mi? yok hariiri kurdmuymus velit canbolat uckagitcisi kurdmuymus yok filsitin baslani abbas kurd olabilir mi diyelim ki kurdler ee bizim kendi kapasitemizden kuskumuz mu var? hee giyelim su sihirli statu ikdidar guc zenginlik imkan cizmesini hariri maririyi ivir zivir birakacak eleman var bu ulusun icinde dolayisyla selahhadin mevzusuna sahip cikmama (yok efendim kurdler icin bir sey yapmamista filan fistik hikayesi tarihi ogunun kosullarinda degerlendirme gerektigini unutanlarin yorumu olarak) bugun hariri muhamed ali ye sahip cikamnin anlamsizligina isaret etmekle karistirilmammali. biri (selahhadin) tereklerin uzerindeki en iyi, en sulu elmadir- sadece bize iyi degiil dunyaya zor gelen esneklikte, kalitede bir liderdir ve kurdlugu tartismasiz kanitlarla sabit bir liderdir-zamanin yipratici etkisine karsii koyacak kalitesi vardir otekiler ise tarihin pattes torbasindaki irili ufakli patatesler. olsa da olur olmasa da. birine sahip cikmanin azami faydalari varken otekilerinin kurd oldugunu idda etmenin komik yanlarii bize elestiri veya zarar olarak donebilir bu da benim yorumum hizla yazdim eksik ve yanlislarimi doldururken hayal guucunuzu kullanma imkani dogar.

Yeni Yorum yaz

About text formats

Düz metin

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.