Selamlar Sn. Murat Firat, Elimden geldigince cevaplar vereyim ama oncelikle bir kac noktaya deginmek istiyorum. ABD disinda sanki dunyaya 'Mesih' gelmis gibi, inanilmaz bir hava var. Bunun nedenini anlamakta oldukca zorlaniyorum. Galiba insanlar ’ezilen siyah kesimden' geldigi icin Obama'dan cok farkli beklentiler icine girdiler. Bildigim bir sey varsa, bu kadar cok beklenti ayni derecede cok siddetli hayal kirikligini da yaratacagidir. Bu kisa nottan sonra simdi sorulariniza kendimce cevap vereyim. 1. Simdi genel olarak zaten Amerikan hukumetlerine ve onlarin dunyadaki etkilerine baktiginizda dunyanin demokrat baskan adayi zamaninda ’rahatladigini' cumhuriyetci baskan adayi zamaninda da ’gerildigini' goruruz. O yuzden Bush'un 8 yillik gerilme politikasindan sonra tum dunyada bir rahatlama gorulecegi kesin. Tabii ki demokratlar da ayni sekilde ABD cikarlarina gore davranirlar sadece onlarin yontemi daha farklidir. Bu yuzden Obaam donemiyle yine tipik bir demokrat parti donemine giriyoruz. Obama'nin dunya siyasetine sunacagi ilk sey, Bush'un ABD dis politikasina soktugu 'premptive war" kavraminin kalkmasi anlamina gelir. Bunun yerine ABD tipki Clinton doneminde oldugu gibi diger ulkelerle diyalogla, arada bir gidip havadan vurmakla idare edecektir yine. Yani isgaller yok artik, olursa da ya BM ya da NATO gucu altinda, diger dunya ulkeleriyle ortak olur. 2. Obama'nin basa gelmesinin arkasinda bir ’gizli el' veya komplo teorisi ariyorsaniz sahsen ben oyle derin devlet tarzi seylerin demokrasinin tum kurumlariyla yerlesmedigi, islemedigi bizim cografya ulkelerinde olduguna inanirim. Demokrasinin tum kurum ve kuruluslariyla isledigi ABD gibi ulkelerde tum islem o kadar seffaf, o kadar herkese acik sekilde gerceklesir ki arkasinda komplo olsa herkes rahatlikla ulasabilir kaynagina. Ama hic kuskusuz ki Obama'ya cok yardim edildi, cevresinde kendisine cok yardimci olan zengin, fakir ve cok akilli insanlar var. Amerikan itibarinin Bush doneminde cok zedelendigini dusunen bir cok etkili kisi (bunlar derin devlet falan degil, hepsi Amerikan politikasinda etkli insanlar) bu durumu duzeltecek kisi olarak Obama'yi sectiler orasi kesin. Bundan 3 yil Obama demokrat partinin acilis kurultayinda yaptigi konusma ile siyaset pazarina sunulmustu ve o zamandan sonra da yildizi hep parladi. Zaten o konusmanin hemen ardindan da medyada bir Obama firtinasi esmisti burada. Tarihde, super gucun basina ilk siyasi baskanin gelmesi ancak ve ancak bu sekilde bir ekonomik krizden hemen sonra gerceklesebilirdi orasi kesin. Amerikan halki oy verirken disaridaki absurd ruh halini tasimadigi icin ancak ve ancak ayda yaklasik 1 milyon insanin evini kaybetti krizden sonra, demokrat baskanin adayi olarak, ve krizin sorumlusu olarak tuttugu 8 yillik bir cumhuriyetci iktidarindan sonra basa getirirdi boyle birini. Yani kosullar ve zamanlama mukemmeldi Obama icin. Butun bunlara Obama'nin kendi karizmasi, zekasi, cabalari eklenince evet Obama'nin baskan olmasi son derece normal. Yani birakin Obama'yi, demokrat partinin basinda kim olsa secilirdi emin olun. Zaten oy veren Amerikan halkinin %80'i ekonominin secimlerini belirleyen en onemli faktor oldugunu soylemis. Demokratlar daha sosyal devlet anlayisina inanan bir partidir, isini kaybedecegini dusunen veya kaybeden Amerikali bu donemde sosyal devlet olsun istiyor basinda dogal olarak. 3. Obama beklentilere cevap verebilir mi? Eger sorunuz ABD disindakilerin beklentileri ise, Bill Clinton ne yaptiysa -ki en basarili, dunyada en cok sevilen demokrat baskani oldugu icin soyluyorum- o da en fazla onu yapacaktir. Onun siyah olmasi ona ayriyeten fazladan sorumluluk yuklemiyor ki, ABD disindakiler kendi kendilerine gelin guvey olarak o beklentilere giriyorlar. Obama'nin bile bu beklentilerden haberi oldugu sanmiyorum. Obama Amerikan cikarlarini koruyacak tipik bir ABD baskani olacak. Sadece izledigi yol Bush'dan farkli olacak o kadar. Onu birakin yanindaki baskan adayi Joe Biden'in gorusleriyle cumhuriyetcilere en yakin demokrat oldugunu dusundugunuzde onun -olursa eger- Obama'nin radikal yanlarini dengelemek icin secildigini dusunmeniz gerekir. Yani herseyin ’birileri' tarafindan ayarlandigini dusunmek istiyorsaniz eger, Biden'I da ters gidebilecek durumlar icin ’sigorta' olarak secildigini dusunun. Biden Bosna Hersek, Kosova savaslarinin tam anlamiyla mimaridir ve basindan beri de Irak ve Afganistan savasina destek vermistir. Ama dunya Obama'nin yonteminden memnun kalacaktir Bush'un tavirlarindan sonra. Daha yumusak bulacak en azindan. 4. Bu cevaba bagli olarak 5 ve 6. Sorularin cevaplarinida burada verecegim. Bana gore en buyuk degisim Irak'da olacak ve dolayisiyla Kurdleri etkileyecek. Obama cekilme taraftari, cekilme soyleminden hic taviz vermedi su ana kadar. Yalniz zaman konusunda biraz esnedi. Bunu soylemlerinden farketmek mumkun. Artik illa da 16 ay icinde cekilecegiz demiyor, ’kademeli' cekilecegiz diyor. Bunu da sahsen Biden etkisi olarak goruyorum, Biden eger Irak'da siyasi uzlasma saglanamazsa 2013'de cekilmeyi savunuyordu kendisi baskan adayi olarak yarisirken (son degisti dogal olarak onun gorusleri de). Ikinci isaret ise, henuz dedikodu mahiyetinde olsa da bugunku Savunma Bakani Robert Gates'I aynen kabinesine alacagi soylemleri. Robert Gates'in Irak konusunda Bush'la farkli dusundugu ve bir ’cekilme takvimine' inandigi biliniyor. Yani sonucta cekilecekler de – o konuda farkli ses yok- ne zaman ve nasil cekilecekleri onemli Kurdler acisindan. Sonucta hepsinin dedigi sey Irak savasinin yillik 150 milyar dolara mal oldugu. Bu ekonomik krizde bu paraya ihtiyaclari var. Zaman acisindan olaya bakarsam Obama'nin Irak hukumeti 2011 dedikten sonra ’yok yok 2010 olsun- diyecegini sanmiyorum. Hukumet kurulduktan ve kabine aciklandiktan sonra daha iyi bir fikrimiz olacak ama sahsen en azindan 2011'e kadar –bu tarih Irak merkezi hukumeti ile Bush arasinda uzlasilmis tarih- Amerikan askerinin Irak'dan cekilecegini sanmiyorum. Bunda en son general Petraus'un “Irak'daki kazanimlar cok kirilgan ani cekilis halinde hepsi coker' demesi ve bu soylemin demokrat olsun cumhruiyetci olsun herkes tarafindan kabul edilmesinin etkisi de buyuk. Yani Obama bunun sorumlulugunu almamak icin Irak merkezi hukumetinin onayladigi bir takvimden oncesini onermeyecektir diye dusunuyorum. Nasil cekilecekler, ya da geride ne birakacaklar? Iste o milyon dolarlik soru ve cevabi da cok ilgilendiriyor tabii Kurdleri. Galiba bu soruya cevap vermeden once kabine uyelerini bilmek gerek. Ama Joe Biden'I biliyoruz. Onun gorusleri cercevesinde olasi bir senaryo cizmek mumkun. Biden Irak'in gevsek federasyon yapisi icinde mumkun olacagini savunuyordu. Simdiden konusmak zor ama Biden planinin yeniden gundeme gelmesi soz konusu olabilir. Ama bu planin kesinlikle askeri uslerle takviye edilmesi lazim ki iste o noktada buyuk sorun var. Benim bildigim kadariyla ne Joe Biden ne de Obama Irak'da askeri usden yana. Onlar hep Irak'a saldiri sirasinda Kuveyt ve Turkiye'deki askerleri kullanacaklarini soylediler. Saldiri Iran'dan gelirse bu plan isler de, saldiri Turkiye'den gelirse acikcasi bu plan islemez. Iste bu noktada Kurdlerin haklarin savunacak guclu kisilere ihtiyac var, o yuzden kabineyi beklemek lazim. 5. Dogrusu OPEC'in bu kriz sonunda hala petrolu kendi paralariyla satma fikrini savunduklari veya savunacaklari konusunda ciddi suphelerim var. Butun para birimlerinin deolar karsisinda deger kaybettigi ve kaybedecegi tartisilirken, 1 dolar = 1 euro olacak goruslerinin ciddi ciddi konusuldugu bir donemde bu fikri savunmak aptalliktan baska bir sey olmaz. Bu ekonomik krizden dolarin cok daha guclu cikacagi asikarken neden boyle bir sey yapip da intihar etsinler anlamadim. Diger Arap ulkeleri ozellikle Suudi Arabistan cumhuriyetcilerle cok iyi gecinirler. Obama eger tipik demokrat parti baskani gibi olursa –Clinton- gibi yine aralarinda pek fazla sorun olmaz. Su anda zaten demokratlarin bagimsiz Kurdistan taraftari olduklarini dusunmedigim icin bu konuda da sorun yasayacaklarini dusunmuyorum. Boyle radikal degisikligin olmasi icin, Irak'daki kosullarin bunu dayatmasi lazim ABD'ye. Benim kisisel goruslerim boyle. Sevgiyle kalin, Hanife