Belgelerle Şêx Said Hareketi, Bolşevikler ve Kemalistlerin suç ortaklığı(6)

   Sovyetler Birliĝi Erzurum Konsolosunun rapor taslaĝıYoldaş Pavlovski 15 Ekim 1922  Kürd Meselesi(Kürd Hareketinin Tarihi) Halid Bey adlı bir önderinin söylediklerine göre Mustafa Kemal’in Türk devletini kurduĝu dönemde Kürd hareketi „Kurdistana Azad“ şiyarı adı altında faaliyetlerine şöyle başladı:  1918 yılında Anadolu’da devrimci hareket başladıĝı zaman Kürd aydınlarının bir kesimi Otonom bir Kürdistan şartıyla bu harekete katıldılar. Erzurum’da yapılan gizli bir toplantıda Kürd önderleri Türkiye’ye devrimci dayanışmada bulunacakları, eĝer devlet Kürdlerin baĝımsızlık hakkını tanımasa Kürdistan’ın tüm bölgelerinde ayaklanmayi başlatacakları kararını alıyorlar. Bu aldıkları kararları yerine getirme görevinide Kürdlerin önderlerinden biri olan Simko’ye verilmişti. O dönem Türkiye ve Rus devrimlerinin etkisiyle de Kürdlerin bir kesimi deĝişime ve kuşkuya kapıldılar.. Kongre’nin aldıĝı Türk devrimcileriyle birlikte adım atma kararın aksine, Simko Ingilizlerin zulüm ve diktatörlükten kurtulmak için önerdikleri „Baĝımsız Kürdistana“ ilişkin yardımı kabul ediyor.. Ardından bir kaç defa Türk yetkililerle görüşmeler ve ingilizlerin gerçek rollerine ilişkin açıklamalardan sonra Kürdler Iran’da Simko’nun önderliĝinde iki görev çin ayaklandılar. Birincisi; Fars rejiminden kurtulmak.Ikincisi ise Türklere verdiĝi söze baĝlı olarak Ingilizler tarafından silahlandırılan Asurileri daĝıtmaktı.. Ikinci görevi yerine gertirmeye çalışan Simko Iran askerleri tarafından aĝır yenilgiye uĝratıldı ve Türkiye topraklarına geçti. Burada Simko yeni kurulan devlete inanmamak gerektiĝi kanaatına vardı. Çünkü, Türk askeri birliklerinin genel komutanı Uysal Bey ( Van vilayeti ve diĝer bölgeleri kapsıyordu) verdiĝi sözlerin tam tersine Simko yakalayip Farslara teslim etmek istiyordu. Büyük bir çatışmadan sonra Simko’yu tutuklama girişimleri boşa çıktı... Simko Türklerden 50 askeri öldürerek Suleymaniye’ye geçti ve orada yeniden Ingilizlerin hakimiyeti altına girdi. Bu Halid Bey’in anlattıĝı kısa bir tarihçeydi. Halid Bey Simko’nun bu ikili oynamasını Kürdlerin içinde bulunduĝu durumdan kaynaklandıĝını, Simko’nun Kürd önderleri tarafıdan sevildiĝini, hürmet gördüĝünü vs..vs.. söylüyor. Fakat, kendisi küçük bir şahsiyettir. Eĝer Simko ölsede „Baĝımsız Kürdistan“ ideali hep kalacaktır. Şimdi, Erzurum’da programlarında Kürdistan’a otonomiyi öngören Türk sosyalistleriyle ilişkileri olan bir Kürd Komitesi oluşturulmuştur. Bu Komitenin Başkanı Halid Beydir. Halid Bey Cibranli aşiretinin reisidir. Kendisi Hüseyin Paşa’nın ailesinden gelmektedir. Halid Bey’in lakabı „Apo“dur, kendisine „Apê Xalid“ diyorlar.. Sosyal açıdan Kürdler arasında kendisine karşı büyük bir saygı var. Halid Bey ve onu destekleyen Kürdlerin tavrı Türk ve Yunan savaşından sonra Türk devletinin yürüteceĝi siyasete baĝlıdır. Görüşmemizin sonunda Halid Bey: Çok zengin olduĝunu, Avrupa’da yaşıyabilir ve bu para ile hiç bir eksikliĝi olmaz.. Fakat halkının kaderi ki özgürleşmesi ve ilerlemesi gerekir.. Bundan dolayi burada kalmaya çalıştıĝını, kurtuluşun saatine dahada yakınlaşmak için iş başında olması ve faaliyetleri örgütlemesi gerikir..... diye sözünü noktaladı.. Kars’tan Yoldaş Aralov’un Raporu23 Mart 1923 1923 yılında bir araştırma için Kürdistan’a gittim.. Petrol bulmak amacıyla Erzurum ve Van’a gittim.. Madras’ta Halid Bey, Şêrvan Şah ve Selim Bey ile görüştüm ve Patnos’ta Hüseyin Bey misafir oldum.. Diyorlardı ki êĝerbirinci dünya savaşı sırasında Türklerin yenilgisi sırasında ve 1921 yılında Türk-Yunan savaşı sırasında Yunanlar bütün Batı Anadoluyu denetim altına almış ve Ankara’ya dayanmıştı Kürdler birlik olsaydılar kendi baĝımsız devletlerini kurabilirlerdi. Fakat bugün bu iş dış yardım olmadan olamaz. Çünkü, Kürdler arasında düşmanlık ve çelişkiler çoktur. Bu sefer ki Kürd ayaklanmasına eĝer dış güçler yardım ve destek vermeseler yenilgiye uĝrar. Şimdi Türkler Yunanları yendiler ve Kürdistan’a yönelebilirler. Gerçi bugünkü Türkiye yönetimi uygun olmayan bir ortamdır, ekonomik ve askeri bunalım bünyesine sarmış durumdadır. Eĝer Kürdler isyan edip baĝımsızlıklarını elde etseler, Anadolu’nun yarısı Türklerin elinde çıkar.. Sonradan da Türkiye’nin geriye kalan kesimleri parçalanmaya devam eder... Fakat, Türkler tüm çabalarını seferber ederek Kürdistan’ın baĝımsızlıĝını engelemeye çalışıyorlar. Aldıĝımız haberlere göre bu ilkbaharda Türkler Kürdleri bastırmak için 100.000 askeri Diyarbekir ve Beyazid’e gönderiyorlar.. Devam edecekÇev: Aris Arda