بازبدە بۆ ناوەڕۆکی سەرەکی
Submitted by Aso Zagrosi. on 16 February 2009

Hüseyin Canpolat'ın Osmanlı devleti tarafından öldürülmesinden sonra, Ali Canpolat Osmanlılara karşı büyük bir direniş başlatarak bağımsızlığını ilan etti. Ali Canpolat'ın komutasındaki Êzidî, Dürzi ve müslüman Kurdler çok kısa bir zaman içinde Haleb, Kilis, Urfa, Adana, Şam ve Antakya gibi yerleşim birimlerindeki Osmanlı güçlerini darmadağan ettiler. Ali Canpolat önderliğindeki hareket sadece bölgede ve Osmanlı devletinin başkentinde etkisini göstermedi, aynı zamanda Avrupa'nın çeşitli başkentlerinde de büyük yankılar yaptı..

Toskana Duk'u Ferdinand 25 Ocak 1607 tarihli mektubu ile Ali Canpolat'a desteğini bildiriyor:

Ferdinand şöyle yazıyor:

“Haleb Valisine
25. Ocak 1607

Soylu Canpolat ailesinden gelen, Haleb, Şam, Tripoli ve tüm kutsal toprakların valisi soylu Ali Paşa hazretlerine,

Sizin Bab-i Ali zulmüne karşı soylu ve kararlı duruşunuz, size eşi görülmemiş bir ünvan ve tüm Hıristiyan dünyasında büyük bir kardeşlik duygusunu kazandırdı. Tüm Hıristiyan dünyası size içtenlikle şan ve zafer diliyor.

Her zaman hizmetinizdeyim.

Ferdinand..

Ali Canpolat sadece Toskana Duk'unden değil aynı zamanda Papa 5.Paul'danda Şubat 1607 tarihinde bir alıyor.
Mektup uzun olduğundan dolayı tümden aktarmayacağım. Papa 5. Paul'da uzun mektubunda Canpolat'ın Osmanlı devletine karşı isyanına ve zaferlerine övgüler yağdırıyor ve desteğini sunuyor.(Selim, age, s. 52)

Ali Canpolat, o dönemler Lübnan'da etkili bir pozisyonda bulanan Fahreddin( yukarıda sözünü ettiğim Dürzi Kürdlerin lideri) ittifak kurarak Şam'I koruma ile görevli Yeniçerilerin komutanı Kürd Hamza'ya saldırıyorlar. Ali Canplat ve Fahreddin Şam'ı işgal ettikten sonra 3 günlüğüne yağmaya bırakıyorlar.

Bu yağma olayını yaşıyan Şamlı şairlerinden biri olan Mahfuz El Damaşki bir şiirinde şöyle diyor:

“Kuduz develer gibi ordu Şam'a girdi,
Onlar halkın nefret ettiği vahşi Kürdler ve
tüm öğütleri ayaklar altına alan Dürzilerdi.
Onlar Şam'ı yağma ve talan ettiler, halka kötülük ettiler.
Şam cumada ayında yağma edildi zalimlerin sefilliği yaydığı bu tarihi unutmayınız“ diye(serbest çeviri yaptım-Aso)

Aynı süreçte Ali Canpolat'ın yeğeni Derweş Habib Canpolat'da Tripoli'yi ele geçiriyor. Derwiş, Sifa ailesini alanda uzaklaştırıyor. Daha sonra Sifa ailesi Ali Canpolat ve Fahreddin ile bir antlaşmaya varıyorlar. Bu antlaşmanın bir gereği olarak Ali Paşa Canpolat, Sifalı Yusuf Paşa'nın kızıyla evleniyor ve kız kardeşinide Yusuf Paşa'nın oğluna veriyor.

Ali Paşa Canpolat'ın Şam'ı ele geçirmesi Osmanlı devletine büyük bir darbeydi.

Toskana Duk'u bu arada Michelangelo Corai ve Hippolyti Lioncini adlı iki diplomatını Ali Paşa'ya gönderiyor.

Ayrıca Ali Canpolat ve Fahreddin İtalya'daki Medecis'lerle bir ticaret antlaşmasını imzalıyorlar. Bu antlaşmanın bazı gizli maddeleri Osmanlılara karşı askeri işbirliğini öngörüyordu.(Selimi, age, s. 53)

Ali Canpolat kendi adına para basıyor ve Cuma hutbesini kendi adına okutuyor.

Osmanlı devleti Kuyucu Murat Paşa önderliğinde bazı kaynaklara 300 bin, diğerlerine göre 400 bin kişilik orduyu Ali Canpolat'ın üzerine gönderiyor.

Ali Canpolat 80 bin Kürd'ün başında Osmanlı ordularıyla girdiği Oruçi savaşında yeniliyor. Bu arada Ali Canpolat'ın kalesini, yakınlarını ve hazinesini korumakla görevli olan Tolmax Osmanlılarla işbirliğine girerek Ali Canpolat'a ihanet ediyor. Kuyucu Murat Paşa Halebe girerek büyük bir katliam yapıyor. Ali Paşa'nın bir çok yakını öldürüyor ve Ali Paşa'nın annesini 30 piastres'e satıyor(Weieibi'den akt. Selim, age, s. 54)

Osmanlıların katliamından kurtulan Kürdlerin bir kesimi Lübnan'da hakimiyetini sürdüren Fahreddin'e sığınmaya başlıyorlar.

Ali Canpolat, amcası Haydar ve yeğenleri Mustafa ve Muhamed Anadolu'un dağlarına sığınıyorlar( Selim, age, s.54)

Belli bir dönem sonra Osmanlı Sultanı Ahmed Ali Canpolat'ı af ediyor. Sultan'ın sözüne inan Ali Canpolat teslim oluyor. Sultan, Ali Canpolat'ı Tamshwar Valisi olarak görevlendiriyor.. Daha sonra bu bölgede bir isyanın baş göstermesinden sonra Sultan verdiği sözleri unutarak 16 Mart 1630 Ali Canpolat'ı öldürtüyor.

Bu arada Canpolat'ı destekliyen Kürdler yoğun bir şekilde Lübnan yolunu tutmaya başladılar. Canpolatların Lübnan seferi de böyle başladı..

Devam edecek.

Şîroveyeke nû binivisêne

Plain text

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.