Kürt ve Şiilerden son dakika çabaları

Dün gerçekleşen görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı

Irak 'ta, Şii ittifak ile Kürtler arasında, yeni meclisin açılışından önce hükümet kurma çalışmalarında uzlaşı sağlanamamasınin ardından son dakika çabaları sürüyor.

Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani ile geçici yönetimin Başbakan Yardımcısı Berham Salih ve DIŞışleri Bakani Hoşyar Zebari görüşmeler için bugün Başdat 'a geçiyor.

Talabani, Süleymaniye 'de gazetecilere yaptığı açıklamada, hükümetteki görev dağılımıyla değil, bölgenin ve Irak 'ın çıkarlarıyla daha fazla ilgilendiklerini söyledi.

Celal Talabani, iyi bir süreçte olduklarıni belirterek, insan hakları ve kadın haklarına saygılı, federalizm ilkesi temelinde bir Irak devletini kurmaları gerektiği konusunda Birleşik Irak lttifakı ile ortak anlayışa sahip olduklarıni açıkladı.

Birleşik Irak lttifakı 'ndan Ali El Debag da yeni meclisin açılacağı çarşamba gününden önce yeni hükümetin kurulması konusunda taraflar arasında nihai bir anlaşmaya varılacağından iyimser olduğunu söyledi.

El Debag, ' 'Bir anlaşmaya varılamazsa Ulusal Meclis 'in ilk oturumu her halükarda yapılacak '' dedi. Kürtler ile Şii ittifak arasında meclis açılmadan önce yeni hükümeti kurma çalışmalarınin çöktüğü, meclisin açılışından sonra devam edeceği açıklanmıştı.

Şii-Kürt ittifakında çatlak

Irak seçimlerinin galibi Birleşik Irak lttifakı ile Kürtler arasında yeni yönetimi belirlemek amacıyla dün yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı.

Şiilerin oluşturduğu Birleşik Arap lttifakı 'nin önde gelen üyelerinden Ahmet Çelebi 'nin, Kürt-Şii ittifakınin sağlanması için kuzeye yaptığı seyahatten eli boş döndüğü belirtildi. Çelebi 'nin sözcüsü, ''görüşmeler çöktü. Anlaşma yok ' ' açıklamasında bulundu.

Görüşmeler devam edecek

Geçici yönetimin Kürt Devlet Başkan Yardımcısı ise, anlaşmazlık noktalarınin çok olduğunu, ancak görüşmelerin meclisin toplanmasınin ardından yani çarşamba gününden sonra devam edeceğini belirtti.

Kürt ittifakı, devlet başkanlığı ve önemli bakanlıkların da kendilerine verilmesinin yanısıra, peşmerge gücünün dağıtılmamasını, petrol gelirlerinden aldıkları payın yüzde 25 'e çıkarılmasını ve Kerkük 'ün Kürt özerk bölgesine katılmasını talep ediyor.

Hükümet kurmak için gereken üçte iki çoğunluğa sahip olan bu iki grubun anlaşmaya varamamasının, Irak 'ı siyasi bir belirsizliğin içine sokabileceği, güvenliğin sağlanması ve ülkenin yeniden inşası çalışmalarının daha da ertelenmesine yol açabileceği yorumları yapılıyor.

Irak’ta hükümet Kerkük’e takıldı

Irak’ta seçimlerin ardından hükümet kurma çalışmalarını yürüten Şii ve Kürt yetkililerin yönetim ve ekonomik konularda büyük ölçüde anlaştığı, ancak Kerkük’le ilgili ihtilafın sürdüğü belirtildi.

Hükümet çalışmalarını değerlendiren Irak Kürdistan Yurtseverler Birlışi (IKYB) temsilcisi Berham Salih, hükümet görüşmelerinde büyük ölçüde anlaşmaya varıldığını; ancak Kerkük’ün nihai statüsü ile ilgili çalışmaların sürdürüldüşünü söyledi. Şii yetkililerin zengin petrol yataklarına sahip Kerkük’ün statüsünün anayasanın hazırlanmasından sonra netleştirilmesi teklifini kabul etmediklerini ifade eden Salih, anayasadan önce kentte bir referandum yapılmasında ısrar ettiklerini vurguladı. IKYB yetkilisi, ‘Kerkük’te taviz vermeyeceğiz.’ dedi.

Bir haber ajansının Şii yöneticilerden Ahmet Çelebi’ye dayandırdığı, “Şiilerle Kürtler arasındaki hükümet görüşmeleri çöktü” haberi de dün Irak’ı karıştırdı. Habere göre, Kürt ittifakının taleplerinin karşılanamayacak kadar çok olduğu, bu yüzden hükümet kurmanın imkansız hale geldiği belirtiliyor. Ancak söz konusu iddia hemen yalanlandı.

Çelebi’nin yardımcısı Haydar El-Musevi, Kerkük konusunda sıkıntı yaşandığını; ancak görüşmelerin devam ettiğini bildirdi.

Geçtiğimiz hafta içinde Kerkük’ün statüsünün Irak Geçici Yönetim Yasası’nda yer alan 58. maddeye göre belirleneceği ifade edilmışti. Buna göre, kentteki durumun oluşturulacak yönetim tarafından normalleştirilmesi öngörülürken, Kerkük’ün hangi federasyona başlanacağı hususu yıl sonunda yapılacak seçimlerden sonra oluşacak parlamentoya bırakılıyor.

Irak geçici yönetiminde başbakan yardımcılığı görevini yürüten Salih, Şii yetkililerle peşmergelerin durumu, yönetim konuları ve gümrük gelirlerindeki paylar meseleleri üzerinde anlaşıldığını söyledi. Peşmerge güçlerinin dağıtılmayacağını belirten Salih, bu güçlerin Kürt bölgelerinde güvenliği sağlamakla yükümlü olacağını ifade etti.

Berham Salih, ‘ihtiyaç duyulması durumunda bu güçlerin ulusal muhafız birliklerinin kıyafetlerini giyerek merkezî orduya katılacağını’ söyledi. IKYB lideri Celal Talabani 'nin devlet başkanı olması konusunda da anlaşıldığını ifade eden Salih, yeni hükümette dışışleri ve savunma bakanlıklarının Kürtlere verileceğini açıkladı. Kürtlerin kontrolünde kalacak gümrük kapılarının gelirleri konusunda da anlaştıklarını ifade eden Kürt lider, gelirlerin yüzde 60 'ının merkezî yönetime verileceğini kaydetti.

Şii ittifakının geçici anayasanın tümüne harfiyen uyulması görüşünde olmadığını söyleyen Caferi, geçici anayasada olumlu maddelerin yanında olumsuz maddelerin de bulunduğuna dikkat çekti. Caferi, Kerkük sorununa değinirken, bu kentin demografik yapısının Erbil ve Dohuk’tan farklı olduğunu, çoğulcu bir demografik yapısı bulunduğunu vurguladı.

SORUN KERKÜK’ÜN YÖNETIMı

ıbrahim Caferi ayrıca Kerkük sorununa kalıcı çözümün anayasa çerçevesinde bulunması gerektiğini de kaydetti. Gazete bu sözleri, Caferi’nin diplomatik ifadelerle Kerkük’ün yönetiminin Kürtlere geçmesini reddetmesi olarak yorumladı önceki gün Kürt liderler ve Birleşik Irak ıttifakı arasındaki hükümet pazarlıklarının başarısızlıkla sonuçlandığı açıklanmıştı. Anlaşmazlığın, üst düzey bakanlıkların dağılımı ve otonom Kürt bölgesinin genişletilmesiyle ilgili görüş ayrılıklarından kaynaklandığı belirtilmişti.

Pazarlıklar sürdüğü için yetkililer de temkinli. NTV’ye konuşan KDP DIŞ ilışkiler sorumlusu Safin Dizai, ortak noktalarının görüş ayrılıklarından daha fazla olduğunu söyledi.

Dizai, anlaşmaya varılamamasının Kerkük ve diğer Kürt talepleri konusunda yazılı bir taahüt istediğinden kaynaklandığı yönündeki iddiaları yalandı ve Kürtlerin iddiaların aksine seçimlere katılamayan Sünnilerin dahi temsil edildiği genış katılımlı bir hükümet istediğini söyledi.

Gzeteye bilgi veren Iraklı kaynaklar, Allavi’nin, devlet başkanı yardımcısı olma ihtimalinin bulunduğunu bildirdi.

Gazete bazı bakanlıkların paylaşımının de belli olduğunu yazdı. Buna göre, Birleşik Irak lttifakı içişleri bakanlığıni alırken, Kürtlerin dışışlerinin yanisıra savunma bakanlığınin da isteyebileceği ifade ediliyor. Petrol ve maliye bakanlıklarınin ise Birleşik Irak lttifakıyla Allavi’nin listesi arasında paylaşılabileceği bildiriliyor.

Bazı bakanlıkların da seçimleri boykot eden Sünnilere verilmesi planlaniyor.

ajanslardan derleyen
F.D