58.ci madde ve gelecek Irak Anayasası

Kurdistanî Niwê'den
Çev: Aso Zagrosi

Var olan tarihsel aşamada Irak Anayasa taslağının yazımı en ağır ve incelikler gerektiren görevlerden biridir. Çünkü, bugüne kadar tek particiliğin hakim olduğu siyasi iktidarlar tarafından geçici bir yasa olarak kaleme alınıyordu ve çikarlarina uygun düşen maddeler uygulanıyordu. Fakat, bugün farklı bir durum doğmuş, nicel ve nitel değişmeler meydana gelmiştir. Anayasa bir çok çevre ve tarafın katılımıyla kaleme alınacaktır. Anayasa'nın yazımından önce bazı sorunların ertelenmeden çözülmesi gerekmektedir. Tartışmalı olan bölgelerin, yeni özgürlesen bölgelerin durumunun normalleştirilmesi, 58.ci maddenin tatbik edilmesi bunlardan bir kaçıdır.

58.ci maddeye gelince, bu madde de bazı eksiklikler var ve bazı önemli hayati sorunları devamlı Anayasaya başlıyor. Fakat buna rağmen, bazı önemli adımlar vardır ki, daha şimdiden atılması gerekmektedir.

Zorla yerinden ve yurdundan edilen Awarelerin eski yerlerine dönmesi ve kendilerine tazminat ödenmesi,

Daha önce bölgeyi araplaştırmak amacıyla getirilip yerleştirilen Arapların, eski yerlerine geri dönmesi,

Eskide ulusal kimliklerin değiştirilmesini sağlıyan tüm uygulamaların sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırılması, yasal, bilimsel bir zeminde nüfus kütüklerin yeniden oluşumu,

Daha önce işlerinden ve görevlerinden atılan herkesin kendi eski işine geri dönmesini sağlamak,

Bunlar, Geçiş Dönemi Hükümetinin bu bölgelerde durumu normalleştirmek için ilk aşamada atması gereken adımlardır.

İkinci aşamada,Geçiş Dönemi Yönetiminin omuzuna yasal bir görev düşmektedir. Geçiş Dönemi Yönetimi, Başkanlık konseyiyle birlikte 58.ci maddenin 'B' bendine dayanarak, Irak Parlamentosuna Kerkük idari sınırlarında yapılan değişiklikleri ortadan kaldırmak amacıyla bir yasa tasarısını sunmalıdır. Irak Parlamentosu, özel bir yasa aracılığıyla, var olan sınırları eski doğal durumuna getirebilir. Bunun içinde Kürd grubu, özel bir yasa tasarısını hazırlamalıdır.

Üçüncü aşamada ise, bilimsel, tarafsız bir nüfus sayımı yapılmalı ve bir referandum aracılığıyla bölge halkının düşüncesi sorulmalıdır.

58.ci maddenin ve durumun normalleştirilmesini öngören adımların atılması için, Geçiş idare Yasasının bazı maddelerinin değişmesi gerekmektedir. Bunlardan biri Geçiş idare Yasssının 53.cü maddesinin 'B' bendidir. Bu pragarafa göre: "Irak'ın 18 Eyaletinin sınırları Geçiş Döneminde olduğu gibi kalır" deniliyor.

Awarelerin dönmesi, yeni özgürlesen bölgelerin durumunun normalleştirilmesi, idari sınırların eski durumuna getirilmesi bir kaç aşamada atılması gereken adımlardır. Bu adımlar, Anayasa'nın yazılmasından önce atılması gerekir.