vakit darligi diye HeK kendini geriye cekince
piyasa bana kaldi, benim de vaktim dar velakin
kurd toplumununda zaten ziyadesi ile fazla olan tevatur, efsane, mesnetsiz dusunce ve dinsel motife
icine bilim ve sagdan soldan bati kulturu kirintisi sokulmus yeni tavatur eklenince
vakit sikintisi filan takmiyorum
acele den yaziyorum
kurdler arasinda rasyonel dusuncenin
en azindan bir damari olusmak zorunda
bu pesine esrik bir sapkinlikla dustugumuz
her yana cekilebilen OZGURLUK denilen seyin
en makul tarifi eger mumkunse
gene bu rasyonel dusuncenin kok salmasi ile mumkun
akli, bir yana koyup
bilgiden bahsedip bilginin ana sarti SORUSTURUP isin aslina en yakin halini
kavramaya ugrasmadan BOLD fikirler olusturmak
bunu bir DIN e iman etmis mumin gibi etrafa sacmak
insana ne ozgurluk sunar
ne uzun yasam
ne mutluluk
ne ahlak
vesselam

bu girisgahi bugun biraz once
rojevaya goza atarken gozume carpan
asgiya linkini aktardigim yazi uzerine aceleyle yaziyorum.
yazara da okuyana daha faza dusunmeleri ve fikirerini guclendirmek icin kullandiklari
bilimsel deneylerin sonuclarini
mumkunse asil kaynaktan
o mumkun degilse asil kaynagin bilimse meta analisini yapan bir baska bilimsel kaynaktan aktarmalarini oneririm
buna vaktiniz yoksa
o mevzularda bu kadar kendinden emin sonuclar cikartip
saga sola yanlis bilgileri sacmayin
yanlis bilginin yasama sansi
dogru bilgiden cok daha fazladir
(niye boyle uzun konu baska zaman girerim/sadece Turkiya ya bakin
yanlis bilgi cenneti-ve biz de yanlis bilgilerin tipik kurbanlariyiz)
yazisinin laitmotifi ahlak olanlarin bunu yapma zorunlugu olmali
bilimde ahlak var mi yok , gerek mi degil mi ayri bir mevzu ama
bilimde olmasi gereken bilginin dibine inme cabasidir
aksi halde yapilan bilimin disina savrulur.
yazida sozu edilen" maymun-para " deneyi
maymun deneyi sembolizmin etkilerini arastirma deneyidir
paranin kotuluklerini gosterme deneyi degil

yayainladigi dergi
Journal of Genetic Psychology
calismanin basligi da soyle:
“Notes on Symbolic Behavior in a Cebus Monkey.”
meshur bir deneydir
deneyi meshur eden asil deneyi yapanlardan cok
Frank A Beach adli psikobiolojicidir

onun makaleyi mesleki formatinin otesinde siradan okuyucuya aktaran yazisina goz atmak
calismanin sonuclarinin kurdlere aktarildigi bigi olmayabilecegine dair onemli bir kusuyu desteklemeye yeter

"It might have been anticipated that the introduction of money into chimpanzee society was bound to make trouble sooner or later. Perhaps it is too much to say that the profit motive could wreck ape economy. And as far as the scientific report goes, there is no absolute proof that the Yale Colony succumbed to an irreversible process of moral decay as a result of these experiments."

bunlari nicin yaziyorum?
siz oturup yillarinizi vererek bir calisma yapiyorsunuz
niyetiniz sembolik davranislari anlamak, sembollerin gucunu irdelemek iken
(kurdlerin de bunu anlamasi cok iyi olur
goman dagina PKK bayragi dikmek ile TC bayragi dikme yarisinin surdugu bu gunlerde)
birilerinin bu calismanin soncularini detayini bilmeden
bilmeye caba gostermeden
ustun koru malumat ile kendi ajanmdasina malzeme etmesine
bozulur musunuzn
bozulmaz misiniz?
ahlak bu tur trafigi duzenleyen sey degilse nedir?

bu isin bir yani
oteki yani daha uzun hikaye
mulkiyet edinmenin sevmsiz yanlari uzerine tonlarca eser var
burya girersek cikmak zor
velakin
ates etrafinda anlatilan masla tinilari
bogrtlenle beslenen bir kusak filan
biraz fazla vahset romantizmi olmamis mi?
sirf eglencelik olsun da millet kendi kendine tartissin diye ortaya
bir kac sey atayim dedim

ates basinda masal dinleyerek yasanan bir yasamda
basit bir bakteri enfeksiyonu ile cocuklarimi erken yasta kaybetmek istemem
kurdistan pastoral yasaminda beni en etkileyen olay
herksene ziyaret ettigim teyzelerimin koylerinde
karsima dizilen ve zincirleme bicimde
oksuruk krizine tutulan birbirinden guzel cocuklardi
80 oncesi donemde
bu koylere kapitalist ekonomiye atfedilen urunlerin girdigi de soylenemez
sonunda bogmaca ve bezneri hastaliklarin koku dogal kompetisiondur
bogmacadan kutur kutur oksuren bu cocuklarin omru
benim cektigim siyah beyaz fotograflar kadar olamiyordu
bir ertesi sene ayni koye vardiginmda
bana o oksuruk tufanina ragmen neseyle poz veren bir suru cocugun
olmus oldugu bilgisini alip duruyordum.
bu basit bir asi ile halledilen bir hastaliktir
ben de hic gormedigim agabeyimi beytusebap yamaclarinda bu basitlikte bir hastaliga biraktim
mezarini bile bilen yoktur
butun kurdistan cocuklari gibi unutulmaya birakilmis
en basit hastaliklara karsi en ufak bir care yok
masal tinisi ates etrafi
iyi bir dag tatilinde hosh seyler
iyi bir yasam modeli degil
bana gore degil
isteyen istedigi kadar deneyebilir elbette
toplumsal model haline getirip
ekolojik toplum gibi zirvalarla genleri tavlamaya kalkmadiktan sonra mesele yok
yaani uc kere denedikten sonra caydirtacak bir faliyettir , bundan kusku yok

simdi
gencleri kolay avlayacak bu yeni din
dagarciginda dogru duzgun bilgi olmadan bilimden bahsetmekten de geri durmayacak bir hale gelmis
sozunu ettigim aktardigim yazi degil
bu genel trend
cevreciler arasinda hurafe yayginligi tedirginlik yaratacak duzeyde
bu yazida da var bu tur kulaktan doyma hurafeler
oysa bu duyarliga insanlarin ihtiyaci var
yani insanlarin yaratigi bazi tahribatlari duzeltmek icin
en azindan tahribati sinirladirabilmek icin
cevrecilerin, dogal yasamin dengelerini savunanalarin varligina guclenmesine ihtiyac var
KONTROL
herseyi herkesi kollektif bicimde akil ve bilgi ile kontrol onemli cunku
bu isi yuklenecek kusaklari
boyle abur cubur uzerine dusunulmeden edinilen kulaktan dolma malumatla donandirisak
siyasetciyi, karar vericileri, bilim imkanlarini kulanan ve icinde oteki sektirler kadar
sarlatani bol olabilen bilimi kim kontrol edecek?
bu sebeple
mesnetsiz bilgilere dayanan
fazlasiyla romantik
fazlaisyla karamsar (gerceklere dayanmayan malumatla sisirilmis karamsarlik)
yeni bir dine ihtiyac yok
her yazilani sagini solunu iyice tartismaya ihtiyac var
cocuklar yaz tatilinde gene ates basinda otursun
eski masallarin tinisi (artik her neyse bu, benim annem den dinledigim eski masallarda hep padisahlar olumler canavarlar vardi, dogrusu harry poter okumadim ama onda da var boyle seyler galiba, yani illa eski olmak zorunda degil dinlenilecek seyler ) filan olsun
ancak cantada ilk yardim mazemesi
kafada ilk yardim bilgisi
yakinlarda da ulasilabilecek en azindan saglik ocagi veya hastahane olsun
aksi halde
30 unda olmek
tipki afganistan da (dogaya en yakin mekan ortalama omurun hala 40 civarinda olmasi gibi
bu savaslardan onceki ortalama)
tam da boyle bir yasam biciminde kacinilmaz olur.

gerekli duyarliliklari yeni bir din haline getirmek
yapilabilecek en kotu seylerden biridir
akilin yontemi,
daha fazla gercege yakinlasabilmek amaciyla hep sorgulanan bir bilgi,
sorsuturma, hep sorma kulturu lazim bize
hem atesin basinda
hem metro da
hem manhatan da
hem semizdinan da
her yerde lazim olan ....

hurmetler

rojeva daki yazinin linki:

http://www.rojevakurdistan.com/index.php/kueltuer-sanat/6608-tiraf-etme…-