bir mevzu makul aciklamalara ragmen yeniden yeniden yeniden onunuze gelirse ne yaparsiniz
a) aldirmazsiniz
b) ciddiye alir her seferinde aciklamada bulunursunuz
c)kizar ve terslersiniz

simdi bugunku Colloquium da
(turkcesi nedir bunun diye seslisozluge baktim "konusma" ve "kolkyum" kelimeleri var, birincisi sacma, bu terimi aciklamaktan cok uzak, ikincisi de sadece terimin turkcede okunusunun yazmaktan ibaret)
mevzumuz
Turkce yazan kurdlerin bu turkceyi nasil yazmasinin akilica olacagi uzerine
haliyle bu konuya girinince isin kiskirtici yan yollarina da dalacagiz
mesele
bazi kurdlerdeki illa turkce kullanma hevesi- ingilizce terimler bakislarindaki garip kompleks
(hatta birisi bana neden hep "yabanci" kelime kullaniyorsun? diye sordu vakityle, yani ingizlce yada latince kelime-kelimeden cok kavramlar- ona "yabanci" geliyor, Turkce ise "yerli". bu elbette anlasilabilir bir durum, insan en iyi kullandigi dili dusmaninin dili bile olsa "yerli" hissedebilyormus demek ki,uzerinde dusunmeye deger bir durum)

simdi fazla dagitmadan kolkyum un ana mevzusuna gireyim

eger tartistiginiz iletisime girdiginiz mevzu gundelik siradan meseleler degilse
sanat, felsefe, politika, ekonomi veya bilim le alakli seyler ise
ister istemez bu mevzularin cekirdeginin olustugu dillerden kavramlar-kelimeler kullandiginiz dile girer.
simdi herkesin bildigi gercegi tekrar etmek mecburiyetinde kaldim:
ingilizce kestirilebilir bir gelecekde dahil olmak uzere
bir dunya dili olarak kalacak. yenisi kendini kabulettirene kadar bu boyle.
hal boyle olunca, bu dilin urettigi KAVRAMLAR
uzun uzadiya bir seyi aciklamak yerine
bir cirpida bir mevzuyu aciklamak icin kullanilmaya baslanir

bazilarini ilk kez duydugunuzda "bu neyin nesi" dediginiz seyler baskalari icin oturmus kavramlar olabilir.
herkesin bilgi alani birbirine benzemek durumunda degil.
daha fazla kuru aciklamalar yapmadan
bazi ornekler verecegim
mumkun mertebe farkli hayat alanlarindan secmeye calisacagim ornekleri

yukarida aceleyle bazi kelimeleri bold yaptim
(simdi "bold" yerine kalinlastirdim mi demem gerekiyor?, bold un turkce de karsiligi bu mu? buysa bu kelime benim bilodigim kadariyla "bold" kadar yayagin ve kabul edilmis degil-turker arasinda bile bu boyleyken bir kurdun TDK sensitivitesi nasil aciklanmali?)

bu bold kelimeler turkceye buyuk olasilikla ingilizce de (veyahut frasnizca dan) girmis kelimeler
oralara nerden girdiiklerini bu yazimiza konu yapmiyoruz.
bunlar
bilgi sinirlari dar olan kisler bile yukarida boldladigim bu ingilizce kelimeleri her gun defalarca kullanir.
bu kelimelerin de elbette turkce ye ilk girdigi anlarda
bunlara okuzun trene baktigi gibi bakanlar olmustur.

simdi kendi alanimdan orneklerle basliyayaim
termodinamik (oenmli bir disiplindir)
TDK ci turkler eminim buna da bulmuslardir uydurma bir turkce karsilik
"ISILharket" filan gibi bir uydurmaca
ne var bunda da diyebilirler
nihayetinde termodinamik kavrami da insan urunu bir uydurmadir
ancak bu isin kelimesini degil esansini kendisini olusturmus ekibin buna verdigi bir isimdir bu
ilk uydurma ve artik iyice kabul edilmis uydurma ile
luzumsuz bir kompleksin durtusuyle uretilmis uydurmanin islevi de yasama sansi da farkldir
uydurulan kelimeler eger yasama sansini yakalamis sa zaten herkes tarafinda kullanilir
ancak uydurulmasina ragmen kullanim alani bulmayan kelimelerden ibaret bir dilde israr etmek de ancak hoduklerin isidir
hele hele buna benzer-ingizlce kelimelere karsi manasiz aciklamalarla teoki duyan Kurdlerin ciiddi bir rehabilitasyona ihtiyac duyduklarini rahatlikla soylemek mumkun
(bu yazi akli basinda kislerle kolkyum yapma nin yani sira bu rehabilitasyon ihtiyaci icindeki kisilere de bu imani sunar)

ikinci kelime
fizik olsun, Physic den cevirme dir (TDK saplantili bazi fisikcilerin turkce kitaplarini okuyun bir suru fizik kavramini turkcelestirieyim deyip fizigi ablasilmaz kilmayi becermislerdir)
Bioloji
hakeza, tabbi yasambilim vs gibi birsseyler uydurdular amam biyolji kadar tutma sansi yok
artik boldlama yapmiyacagim vakit aliyor...

asit acid den gelme, azeriler gibi tursu diyebiliree ama
ama turk kimyacilarin azerbeycan da katildiklari kimya konferasnindan dalga gecerek bahsetmelerine tanik oldum
cehalet boyledir, azerilerin asite tursu (tirs; eksi) demeleriyle dalga geciyorlardi
oysa bazi bati dillerinde asit in kokeni eksi anlamina gelen "sur" yada "sure" dir saltpetersure gibi
sulfuruk asit mi diyeceksiniz turkce (oda farscadan desetkli) kukurttursusu demeniz gerekkebilir
ee gelde salatalik tursusu ile bunu ayir
sonra lab da kukurt tursusu , tuz tursusu nu icmeye kalkan da cikabilir ;-)
psikolji de boyle sosyoloji de vs vsbilimi birakip
bambaska bir alana atliyalim
corner korner
penalti penalty
goooolll, goal
futbol football
basketball eee uzatmaya gerek var mi?

bana ingizlce hususunda zirt pirt lakirdi eden kurdlerin
basketbol a sepettopu demeleri gerekir
(ben de onlara sepetkafali diyecegim bundan boyle -turkce bir kavram olusturduk)

baska
sex, seks cinsel birlesme mi diyelim?
sex daha genis bir sey

sanata gecelim
artizlik yapalim
roman siir bana pek turkce kelimeler gibi gelmiyor aama ingizce de degiller o halde gecelim
ama
muzik
ya
CD
nota
opera (cigirtmaca filan diyor olmasinlar)
konser
zurna hah bak bu turkce
zurna kafali da uygun bir tabir bizim habire ingizlce kavram kullanilmasina takmis kurdler icin
piyano, tuslu sesgirtack olmali ;-)
gitar
amam bizik hemsholar sazi ile zurna ile musik dunyalarini sinirli tutmak isteyebilirler onlar turkce

e baska ne kaldi?
siyaset alaninda politika da
lider
parlementer
demokrasi
fasizm
kapitalizm
sosyalizm
komun
burjuvazi-kentsoylu dediler biraz tutar gibi oldu ancak burjuvaziyu anlatiyor mi bu KENT ve soylu kelimeleri?
statu
parti
kongre
miting

uzatmayayaim

bir dile
ozellikle o dilde henuz olusmamis KAVRAMSAL kelimeleri
baska dillerden sokmak FONKSIYONEL bir caba dir
iyidir cok iyidir arkasinda durmak lazim

bir dile o dilde gayet guzel karsilgi olan kelime duruken yabanci kelime sokmak ise luzumsuz bir ozentidir
dalga gecilebilir, istenirse,
bu iki seyi birbirine karistirmamak lazim
karistirana uc kere uyarmak lazim
buna ragmen anlamayanlari da
zurna veya sepet kafali turunde turkce kelimeyle cagirmak lazim

kollkyum basladi
buyrun
bir nazire de siz soylleyin
varsa gonlunuzden gecen bir seyler

hurmetler
HeK