PİRANLI

KÜRT DENİLİNCE

Kürt ulusunun olusumu Kuzey Kürdistan'da pek tartısılmadı. Son yıllarda bu konuda hatırı sayılır bir tartısmanın olduğunu söylemek gerekiyor.
Kuzey ve Güney Kürdistan halkı arasında 1918 den 1991'e kadar bilinen yasaklar nedeniyle cok zayıf iliskilerle sınırlı kaldılar. Ama günümüzde çok yönlü bir gelismenin etkisiyle Kürdistanlıların kendi aralarındaki sorunları aşma yönünde ki çabalar önemli bilgi ve tecrübeleri içinde taşımaktadır.
En başta Soran ve Kurmanci arasındaki farklılıkların ele alınması öğretici olmaktadır.
Güneyde Sorancanın resmi dil olarak kabul edilmesi oldukça vahim bir gelişmedir.
Kuzey Kürdistanlı örgütler önceki yıllarda çoğunlukla halkın konuştuğu Kurmanciden hareketle eğer bir kurtuluş gerçekleşirse resmi dil olacağı hemen tüm örgütlerce benimsenmişti.
Fakat sonraki yıllarda birçokları resmi dil anlayısından vazgeçtiler.
Kuzeyde konuşulan Zazaca hayatın tüm alanlarında eşit bir şekilde ele alınmalıdır. Ayrnı şekilde Şıhbizini, Arapça,Ermenice, Asur/Keldani ve Türkçe içinde geçerlidir. Bu sorunda azlık- çokluk önemli olmamalıdır.
Zazaca ve Şıhbizini Kurmanciye kıyasla yok olacak diller arasında sayılmaktadır. Bunu gücümüz yettiğince nasıl engelleyebiliriz. Elbette ki üzerlerindeki baskının kalkmasıyla, eğitim dili olmasıyla ve kendi aramızda ve çocuklarımızla konuşmakla,yazmakla.
Kürt sözcüğü kendi komşuları olan Arap,İran,Ermeni ve Rumlarca büyük olasalıkla aralarındaki aşiret ve dil farklılıklarına rağmen söylenilmiştir.
Ama böyle olmakla birlikte halk kendini Kurmanç, Şıhbizini, Soran, Dımıli vs şeklinde de adlandırmıştır. Adlandırma aşireti şeklinde de kabul görmüştür. Aşireti içinde de aile ismi söylenegelmiştir.
Zaza,Kurmanç, Şıhbizini, Soran,Hewraman vs. nin her biri kendi başına bir dilse o zaman Kürtçe denilen bir dilde yoktur sonucu çıkmaktadır..
Herbirini ayrı bir dil olarak öne sürenler Kurmanci eşittir Kürtçe demektedirler ki gerçeği yansıtmayan tam bir çarpıtma veya bilinçsizce bir yorumdur.Kurmanci Kürtçeyse Soran ve ötekiler nedir?
Zaza elbette ki Kurmancinin bir lehçesi değildir. Tersi içinde aynı durum sözkonusudur. Soran, Hewraman da birbirlerinin lehçesi değillerdir.
Kürtçe İrani dil gurubu içinde olduğundan Kurmanci, Zazaca, Soran vs
aynı şekilde Farsça'nın lehçeleri değillerdir.
Farslar merkezi devlet olarak örgütlendikten sonra 20 den fazla konuşulan dili merkezileştirmeye götürdüler ve önemli oranda da başardılar. Ama günümüzde aynı metodu izlemek hiçte çağdaşca değildir. Kendi doğal gelişimine bırakmak gerekmektedir.
İranlılar Afgan, Belüci, Kürt,Tacik halklarına neden Fars demediler. Çünkü bu sayılan toplulukların ulusal gelişimleri farklı oldu. Bu farklılık konuşma dillerinin birbirlerine yakınlığı ve uzaklığı bir örnek olarak Zazaca ile Kurmançça arasındaki yakınlık ve uzaklığa göre benzerlik taşımasına rağmen bu toplulukları Fars kabul etmediler.
Kürt dili denilince tüm bu farklılıklar gözönünde bulundurularak söylenilegelmiştir. Aynı şekilde Belicü ve diğerleri içinde geçerlidir. Nasılki Belicülere Kürt denilemiyeceği gibi. Bu anlamda Kürt dilindeki farklılıkların tümü Kürtçedir. Aksi taktirde Kürt veya Kürtçe yoktur.
Hiçbir şekilde Kurmanci yanlız başına Kürtçe olarak kabul edilemez. Böyle değerlendirmeler Zazaca veya diğerlerini tamamen ayrı olarak görmek için yapılmakta olan zorlamalardır.
Kurmanci Zazacanın bir lehçesimidir? Bunu veya tersini ispatlamak mümkün olmadığı gibi doğruda değildir.

Kürt dili bunların tümüdür. Her toplumun uluslaşması kendine özgüdür ama Kürtlerle Belicü ve Farslılar arasında büyük benzerlikler vardır.
Belüciler üç ülke arasında bölünmüşlerdir. Ve aralarında farklılıklar vardır. Tıpkı Kürtler gibi.
Zazacayı Kürtçeden ayırıp farklı bir tarih yazmak, yazanına bağlıdır.
Türkler asimilasyonun bir parçası olarak Zazacayı Kürtçeden ayırmaktalar.
Kürt uluslaşması sürecinde Zazaların ayrı bir halk oldukları yönünde bir açıklamaya rastlanılmamıştır.
Kürtleri işgalci gören bir yaklaşımın gerçekle bağdaşan yanı yoktur. Dost ve düşmanı karıştırmaktadır.