Prof.Dr.Ümit Yazıcıoğlu
Şeyh Said'in naaşı GATA'da mı?
09 Ağustos 2009 Pazar 12:36
[email protected]
Yakın tarihimizde, Kürt meselesi üzerine araştırma yapmanın binbir türlü zorluğu ve engeli var. Zorluklardan biri resmi belge ve kayıtların araştırmacılara acık olmamasıdır. Şark İstiklal Mahkemeleri dosya ve tutanaklarının incelenmesi ancak TBMM Başkanlığının özel izni ile mümkün olabiliyor. Genelkurmay belgelerini incelemek ise benim ğibi bilimadamları için hemen hemen mümkün değil.
Merhum Şeyh Said olayı, bugün bütün dünyada üzerinde fikir yürütülen büyük bir hadisedir. Hadise´nin dinsel mi, yoksa ulusal bir ayaklanma mı olduğu bugün de tartışılmaktadır. Şurası bir gerçektir ki, 1925 hareketi, din ağırlıklı ulusal bir başkaldırıdır. Bu tespiti rahmetlinin son sözlerinden anlamak çok mümkün. “Kendimi milletimin yolunda feda ettiğime hiçbir şekilde pişman değilim. İlerde torunlarımızın bizden dolayı düşman önünde utanç duymamaları bizim için yeterlidir“, diyor.
Dolayısıyla bende bir Kürt düşünürü olarak, bir bilimadamı ve yazar olarak Şeyh Said Ayaklanması ve rahmetlinin cenazesinin nerede olduğuna dair yıllardır arşiv araştırmaları yapıyorum. Bu konuda bugün sizlere önemli bir açıklamada bulunmak istiyorum. Geçenlerde İsviçre Dışişleri Bakanlığı arşivinde araştırma yaparken 08 Ağustos 1925 tarihinde İsviçre büyükelçiliği askeri ateşesinin Türkiye'den, İsviçre Dışişleri Bakanlığı'na göndermiş olduğu bir telgrafı okuma olanağım oldu (bu telgraf tabidir ki şifreyle yazılmış, kısa bir not). Belgenin Fotokopisini çekme iznim yoktu, sadece okuyabildim ve not alabildim. İçeriğini, daha doğrusu metinden anladığımı tercüme ederek sizlerle paylaşmak istiyorum.
“chzcyc 4
tf 24 xxxxx 25 2100
ayaklanma nedeniyle Diyarbakır´da idam edilen, Kürtlerin nakşi liderlerinden Şeyh Said, Şeyh Abdullah ve Piranlı Melle Mahmut'un naaşları, infazdan iki gün sonra askerlerce mezarlarından gece çıkarılarak, incelenmek üzere Ankara'da bulunan Askeri Tıp Fakültesi morguna gizlice bir askeri araçla bugün getirildi.
0721 nnnn col 5. 1925 8 12.00 1030 233 7306 52 1155“
Yukarıdaki bu satırlar 8 Ağustos 1925 yılında İsviçre istihbaratçılarınca yazılmış bir telgraf.
Şimdi idarecilerimize sormak gerekiyor, şifre numaralarını aynen verdiğim bu telgrafın anlattığı gerçek mi? Şeyh Said ve üç arkadaşının naaşı halen Gülhane Askeri Tıp Akademisi´nin morgunda mı? Eğer naaşlar halen GATA morgunda ise, niçin aradan 84 yıl geçtiği halde, neden cenazelerimizi biz Kürtlere teslim etmiyorsunuz? Eğer naaşlar morgda değilse, GATA kayıtlarında Ağustos 1925'de bu meseleyle ilgili herhangi bir not veya kayıt var mı?
Diğer taraftan başka bir arşivde Şeyh Said ve arkadaşları hem şark istiklal mahkemesine ve hem de idama götürülürken, dakika dakika onların her hareketinin filme alındığı belirtiliyor. Böyle bir film var mı? Bu film o zamanın hükümeti tarafından incelendi mi? Genelkurmay arşivlerinde böyle bir film var mı? Eğer mümkünse arşivlerde bizlerinde inceleme yapmamıza olanak sağlanmalıdır. Eğer Şeyh Said'in ifadesi filme alındıysa, hadiseden 84 yıl gibi uzun bir süre geçtiği için, bizlerin bu flimleri incelemesi gerekir diye düşünüyorum.