Dünyanın En Büyük Bale Sanatçılarindan Maurice Bêjart Öldü

  Maurice Bêjart   Kürd´muydu? Bugün Doğan Hızlan’ın “Gececi arkadaşlarımdan rica ediyorum” makalesini okuduğumda ilginç bir haberle karşılaştım.. Hürriyet gazetesinin sanat servisini hazırlayanlar akşam baskısına, “Balenin en büyüğü öldü” anabaşlığı altında “eserleri arasında İstanbul’da sergilenen ‘Mevlana Gösterisi’ de bulunan çağdaş balenin en büyüklerinden, Fransız koreograf Maurice Bêjart, İsviçre’de bir hastanede 80 yaşında öldü” diye bir haber geçiriyorlar... Ama, Hürriyet gazetesinin gece baskısını hazırlayanlar Maurice Bêjart’ın ölümüne ilişkin bu haberi çıkararak yerine “Prenses Diana’nın Prens Charles birlikte olduğu dönemde 5 sevgilisi olmuş” diye bir haberi koyuyorlar..... Acaba Hürriyet gazetesinin kültür – sanat sayfasını hazırlayanlar Maurice Bêjart’ın “Kürdlüğüne ilişkin” bir koku mu aldılar bu haberi hasır altı ettiler? Yoksa Kültür ve sanat hakkındaki cehaletlerinden mi bu haberi çıkardılar? Sonuç olarak pek önemli değil.... Türkiye’de Kürdlere karşı savaş borazanlığını yapan Hürriyet gazetesinden Kültür ve sanat hakkında bir şeylerde beklemek pek mantıklı değil... 22 Kasımdan beri tüm dünya medyası Maurice Bêjart’ın ölümü üzerine haberler geçiyor, sanat ve kültür eleştirmenleri onun yaşamı ve eserleri hakkında makaleler yayınlıyor, Radio ve televizyonlarda Maurice Bêjart ile geçmişte yapılan söyleşiler yayınlanıyor ve yaşamı hakkında değerlendirmeler yapılıyor. Tüm dünya kültür-sanat ve özellikle bale sevenleri 50 yıldan beri bale dünyasına damgasını vuran en büyük koreograf Maurice Bêjart’ın arkasından gözyaşı döküyorlar... Dans ve Bale dünyasının yaşıyan en büyük hocasının yaşama veda etmesi ister istemez büyük yankılara neden oldu... Fransa, Belçika ve İsviçre gibi Avrupa ülkeleri Maurice Bêjart’ı aralarında paylaşamıyorlar...  Maurice Bêjart Kimdir?Kürdlerin Bêjart ile ne ilişkisi var?  Maurice Bêjart, 1 Ocak 1927 yılında Fransa’nın Marsilya şehrinde Maurice Jean Berger olarak dünyaya gözlerini açtı... M. Bêjart’ın babası felsefeci Gaston Berger idi, anasını 7 yaşındayken kaybediyor... O, küçük yaşlarda dans kurslarına başlıyor, “Torero” olmak istiyor... Bêjart Serge Lifar’dan etkilenerek tümden dansa angaje oluyor ve 14 yaşlarında Paris Opera’sına giriş yapıp, Lioubov Egorova’dan kurslar alıyor, Janine Charrat ve Jvette Chauvire gibi dansözlerin yanında yetişiyor... 1948’den itibarende Roland Petit ile birlikte.. 1953’te “Yıldızlar Balesini” kuruyor ve basının dikkatini çekiyor.. O 1959 yılında grubunu bir tiyatro’ya yerleştirmek için Fransız devletinden ekonomik yardım istiyor, fakat bu istemine olumlu cevap verilmiyor.. Maurice Bêjart, Fransa’yı terkederek Belçika’ya geçiyor ve orada tam 27 yaşıyor.. O dönem “Theatre Royal de la Monnaie”nin başında bulunan Maurice Huisman’ın istemi üzerine Bêjart Brüksel’de en meşhur koreografı olan “Bahar Ayini”ni oluşturuyor.. Daha sonra Bêjart 1960’da “20. Yüzyıl Bale”sini kuruyor... Maurice Bêjart o dönem bir ünlü dansöz ve dansörlerden oluşan ekibiyle dünya turunu yaptı ve her tarafta büyük hayranlıklar yaratabildi.. Dünya’nın belli başlı ülkleri yanı sıra 1971 yılında İran’a da gitti, orada “Gulistan” adlı piyesini taktim etti... Maurice Bêjart 1987 yılında Leningrad turnesinde olduğu dönem “Theatre Royal de la Monnaie” nin direktörü olan Gerhard Mortier ile çelişkiye düşüyor ve Belçika’ya geri dönmüyor... İsviçre’ye yeni yerleşen “Philip Morris Vakfı” kendisine İsviçre’ye yerleşmeyi teklif ediyor.. Bêjart, Belçika’da kurduğu “20 Yüzyıl Bale”sini dağıtarak, İsviçre’nin Lozan kentinde “Lozan Bêjart Bale”sini kuruyor.. Maurice Bêjart 50 yıllık sanat yaşamı boyunca yüzlerce ürün verdi... O hayata olduğu süre içinde onun yaşamına ve eserlerine ilişkin onlarca eser yazıldı... Bêjart, Boris Vian’dan Dali’ye Godard, Felini ve Versace kadar bir çok insanla yakın ilişki içinde oldu.. O, çağdaş muzikten, varoluşçuluğa, İtalyan Operasından Alman literatürüne, Wagner’den Popgrubu Queen’e Calllas’tan Piaf’a kadar çok geniş bir yelpazeye ilgi duydu ve ilişki kurdu... Kısacası Bêjart çok yönlü bir sanat insanıydı.... Maurice Bêjart’ın Kürdlük Kimliği: Yukarıda da vurguladığım gibi Maurice Bêjart’ın asıl ismi Maurice Jean Berger dir... Bêjart’ın büyük annesi İran Kürdistan’ın Bijar Kürdlerindendir... Bundan dolayı o Berger yerine kendisine Bêjart soyismini seçiyor... Maurice Bêjart Kürd meselesine karşı çok hassas insanlardan biriydi... O, “Paris Kürd Enstitüsünün” onur kurucu üyelerındendi... Kürd dili ve kültürünün korunması ve geliştirmesi için çaba veren insanlardan biriydi..... Maurice Bêjart, “Türkiye’de Kürd Kültürünün Korunması için” yapılan uluslararası imza kampanyasına imzasını koyanlardan biriydi... Ayrıca o,1991’de Güney Kürdistan’da başgösteren “Büyük Göç” esnasında Kürdlerle dayanışmayı yürütenlerden biriydi.... Sonuç olarak, bugün Fransızlar Bêjart’ı “en büyük Fransız koreografı”; İsviçreliler “en büyük İsviçreli” ve Belçikalılar “en Belçikalı” ve “Flamanları ve Wallonları” birleştiren sanatçı olarak değerlendiriyorlar.. Fransa, Belçika ve İsviçre basını Bêjart’ın hangi ülkenin vatandaşı olduğu tartıştığı bu ortamda Kürdlerin de kısmende olsa seslerini yükseltmeleri gerekir.... “Gulistan”ın ve “Zerdüşt böyle dans ediyordu” eserlerinin sahibi, Kürdlerin mistik dinsel bir sektinin ruhani lideri Ustad Elahi tarafından ikna edilip ve din değiştiren Maurice Bêjart’a herkesten önce Kürdlerin sahip çıkması gerekir... Maurice Bêjart’ın dansdaki bu başarısı belki de “Govend” ve “Helperke”leri yaşamın vaz geçilmez temel unsuru haline getiren Kürdlerinde bir payı vardır.. Ninesi Kürd olunca... Kürd milleti “Dünya Balenin en büyüğü olan Bêjart adlı evladını yitirdi” desek yanlış olmaz.... Toprağı bol olsun.... O da bir çok Kürd gibi hiç kimsenin vatandaşlığına ısınmadı....