Ajan, hain edebiyatı ve Muşîr Heme Suleyman Hemawendî olayı(2)

   Prof. Dr.  Kemal  Mazhar 1997 yılında   “Rengîn”  dergisinin  102  sayısında   yeniden     bu  olay  üzerine  duruyor ve  “Vicdan ve Tarih   yada   Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî’ye   adalet”    adı  altında    bir  makale   yayınlıyor.  Kemal  Mazhar  bu makalesinde      daha  önce   çeşitli  eserlerinde    Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî’ye  ilişkin  takındığı tavrı    gözden  geçiriyor ve  yanlışlık   yaptığını  söylüyor.  border=1>   Kemal Mazhar  bu  tavır değişikliğini    3   noktada  toparlıyor:  1)Mevcut  olan   İngilizlerin   tüm  gizli belgeleri açılmış   durumdadır.  Bende     bu belgelerin  içinde  Şêx  Mahmud’a    ilişkin   olanın   ezici  çoğunluğu  gördüm.  Bu  belgelerde    her şeyin  yeri, günü  ve  saatleri    dahi  not edilmiştir.     Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî’nin   ismi   geçen  yüzlerce  belge  gördüm  ve hiç  bir  belgede    kötü bir şeyi  görülmüyor.  Hatta    1930  yılların  başında   Kürdlerin   meşru  haklarını   talep  eden biridir  diye  yazıyor.   2)İngiliz  generalı   Frayzer,  Şêx  Mahmud’u  yenmek  için   ne  Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî’ye   ne de  başka  bir Kürd’e   ihtiyacı vardı.   Frayzer’ın  komutasındaki    İngiliz güçleri   ağır  silahlar,   toplarlarla   donatılmış  ve   hava  saldırılarının   eşliğinde   birinci dünya  savaşı  tecrübesinden geçen    binlerce   askeri  güçten   oluşuyordu.  Buna   karşı    Şêx  Mahmud’un  komutasındaki  Kürd güçleri   eğitim   görmemiş,  mavzer, burono  ve hançer  gibi   modası geçmiş  silahlara  sahip, fakat  Şêx  Mahmud’a  ve   Kürdlüğe   inanan   300  savaşçıdan   oluşuyordu.  Bu  savaşçıların   büyük  çoğunluğuda    Doğu  Kürdistan  Kürdlerinden,  yani   Mahmudxan  Dizli’nin  adamlarıydı.    Erzak  vb      temel  ihtiyaçlarına   gelince  kuru ekmeklerinden başka bir şeyleri  yoktu.     3)İngilizlerin  kendilerine  yol göstermesi için  ne  Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî’ye  nede  başka bir Kürd’e     ihtiyaçları vardı. İngilizler  kadar   Kürdistan’ın   çoğrafyası    hakkında   en detaylı  bilgilere  sahip  olan    kimse   yoktu.  İngilizler    16.yüzyıldan  itibaren   Kürdler ve Kürdistan  hakkında   bilgiler  toplamaya başlamışlardı.  Çatışmalar  başlamadan    önce  Şêx Mahmud’un  siyasi danışmanı (bizim  Kürdlerin  “Hakimi  Siyasi İngiliz” ) dedikleri   Major   Saone   birinci   dünya  savaşı  öncesi    Şîrazli  bir  tucar    kimliği  altında    3  ay  Suleymaniye ve çevresinde   kalıyor.  Hiç kimse    onun  İrani  kimliğinden  şuphelenmiyor.  O  dönem  İngilizlerin elinde   en detayına   kadar   yüzlerce   Kürdistan haritası   ve  arazi  krokileri vardı.   Krokileri  olmayan  arazi  kalmamıştı. Kürdistan’daki  tüm dağlar, ovalar, nehirler,  göller,     geçit yolları,  ormanların       detaylara  dair    krokileri vardı.      Kemal  Mazhar   bu harita ve krokilerinin  bazılarını   gördüğünü  ve  hayretler  içinde   kaldığını  yazıyor.  Şimdi  dahi  diyor  Kemal Mazhar “ne  Kemal Mazhar’ın  babası  ve  ne de    ünlü  Kürd  coğrafyacısı    Dr.   Fuad  Heme Xurşid’in  babası  böyle  detaylarına   kadar   harita ve krokileri  oluşturabilirler”    Mazhar  bu  3  gerekçeye  dayanak   1963 yılında    yaptığı  yanlış   tespiti  düzeltiyor.   Dr. Kemal  Mazhar  1963  yılında    hazırladığı  doktora  tezinde  ““Eğer  Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî’nin    ihaneti   olmamış  olsaydı,  İngilizler   hiç bir zaman   Kürdleri    yenemezlerdi”    belgesiz ve  hiç bir  kaynağa  dayandırılmayan, abartılı  bu    tespitin     diploma   çalışmalarını  yöneten  Profesörlerinin      dikkatlerinden    nasıl kaçtığını    anlamadığını    yazıyor.   Sonuç  olarak  Kemal Mazhar   yapmış  olduğu bu  yanlış  tespitin      yıllarca  kendisine  yük  olduğunu ve  makale  ile  bu  yükten    kurtulmak   istediğini   söylüyor.    Makalesinin   son bölümünde ise  Kemal Mazhar   “Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî’den,    ailesinden,  onurlu  Hemewend  aşiretinden ve  suwarilerinden  özür  diliyorum ve  beni bağışlamalarını  diliyorum.   Size     bugün iletmek  istediğim    tarih vicdanının  fermanıdır”   diyor.  Kemal  Mazhar’ın  bu   makalesinden sonra    general  Mehemed  Necmedin  Nexşibendi    İngiliz,  Irak  ve  Kürd   kaynaklarına  dayanarak   “Derbendî  Baziyan”   savaşını  yeni bir  değerlendirmeye  tabi tutan “Dîsanewe  Derbarey  Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî” adlı bir  makale yayınladı(Rengîn  dergisi,   sayı   105,  1997)  General  Mehemed  Necmedin  Nexşibendi’de     Kemal  Mazhar ile   aynı  sonuca    varıyor ve  onun tezini  destekliyor.  Yine  aynı  derginin    107  sayısında   meşhur  Kürd  coğrafya  tarihçilerinden  Dr.   Fuad   Heme Xorşid  “Cografyayî Serbazî  û    Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî”  adı altında  bir  makale yayınlıyor.  border=1>   Dr.   Fuad   Heme Xorşid    İngilizlerin   bölgeye  ilişkin  ellerinde  bulunan  verileri  değerlendirerek  “Frayzer’in  ordusunun     bölge  insanlarının  yardımına  ihtiyacı  olmadığı”     sonucuna  varıyor.  Daha  sonra   Azad   Hemewendi,  Muhamed  Salih Abdulkerim,  Yusuf  Emin ,  Ahmedi  Mela  Kerim  ve Sertib  Hemewendî    “Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî”   olayı  üzerine  durdular.    Bu   yazarların  bir  çoğu  farklı  yönleriyle  “Muşîr  Heme Suleyman  Hemawendî”  meselesini  irdeliyor ve  Mazhar’ın   80  yıl sonra   ortaya  koyduğu  tutumu   destekliyorlar.   Şêx Mahmud  ile    Muşîr  Heme Suleyman  arasında  ne geçti?  Niye  yolları  ayrıldı?       Muşir   Heme  Suleyman’ın  yaşamında bazı kesitler...    Hemewendler  üzerine bir kaç  söz...       Devam  edecek  Aso   Zagrosi