Ana içeriğe atla
Submitted by Anonymous (doğrulanmadı) on 15 October 2008

yezidi dininde olanlar kurdce konusur.
bunu bilyoruz
peki lala yezidiler kurd mudur?
bana gore kurddurler
romatik kurd milyetcilerine gore de kurdun hasssi.
bazi yezidiler muhtemelen kedilerini pek kurd saymiyor.
dar kafali musluman kurdlerin kendi inanclarinda olmayan bu azinlik din mensuplarina
epey sikinti yaratmis oldugunu tahmin etmek icin sosyal bilimci olmak gerekmez.
biraz asagida diyar adli arkadas yazisinda kurdler ve yeziler diye ayirmisti.

simdi bugunki New York Times da yazilan makaleye gore de bazi yezidiler kurdlere karsi pek halishane dusunceler icinde degiller.
makaleyi yazan ve ona bagdat tan destek olan kislerin yakistirmasi veya tahrifati da olabilir. ancak galiba bazi yezidiler musluman kurdleri kurd olarak kendilerini de farkli bir entite olarak goruyor.

buyrun meraklisi yaziyi okusun:

By CAMPBELL ROBERTSON
Published: October 13, 2008
QAHTANIYA, Iraq — When an American platoon rolled into this dusty town in the country's northwest corner, a few miles from the Syrian border, the soldiers were greeted by dozens of people holding out pink and yellow Post-it notes. The notes appeared so quickly it seemed that people must have been carrying them at all times, just in case. On each was a name, written carefully in the Roman alphabet, and each came with a question: Can you tell me where this person is?

The New York Times
Many Arabs are afraid to enter Qahtaniya, even for water.
On the evening of Aug. 14, 2007, four truck bombs exploded here and in the nearby towns of Jazeera and Azair, killing 313 people and wounding 704, local officials said. Nearly 400 houses were destroyed in the attack, the largest coordinated bombing of the Iraq war. The explosions were so huge that dozens of those closest to the bombs vanished without a trace, leaving their relatives to wonder, more than a year later, where they could have gone.

“We just want to know if they're alive or dead,“ said Ismail Zandin Jindo, 70, who was holding out two wrinkled birth certificates.

The people here are Yazidis, adherents of an ancient religion with roots in Zoroastrianism. Iraqi and American officials pinned responsibility for the bombings on Sunni Arab extremists, who consider the Yazidis devil worshipers.

The next year was one of rebuilding, and the center of the village still seems to be an enormous construction project. But since the violence, tensions have only worsened.

Immediately after the attacks, Kurdish security forces moved into Qahtaniya and other Yazidi villages, having already made a fortress of Sinjar, a city a few miles north. They surrounded the towns with earthen berms, set up checkpoints and created what was in effect a wall between the Yazidi areas and the Arab villages to the south, towns that have become crippled by drought and dominated by Sunni insurgents.

While Qahtaniya lies far outside the boundaries of Iraqi Kurdistan, the semiautonomous Kurdish region, the Kurds have a long history in the area, which had a significant Kurdish population until 1975, the year of a failed Kurdish uprising.

Just as Saddam Hussein would do decades later in the fractious city of Kirkuk, the Baathist government retaliated with a policy of ethnic and sectarian relocation, moving Yazidis into towns around Sinjar and Arabs into towns farther south, near the rich wheat and barley fields on the desert's edge. Many Kurds in Sinjar were forced out, leaving the area mostly devoid of Kurdish influence for the next three decades.

The Kurds returned to the Sinjar area in 2003, almost simultaneously with the American invasion of Iraq. Since then, they have made Sinjar a striking example of Kurdish military and economic efficiency. BMWs are not uncommon sights. They have also taken harsh measures against the Arabs — not without reason, they say.

“We could throw all the Arabs out of the city,“ said Karim Sinjari, the Kurdish government's minister for internal affairs, whose own family was forced out in 1976 after he took part in the Kurdish uprising. “But the Americans told us we have to wait.“

Kurdish officials say that without the tight security, the residents of small towns like Qahtaniya would be left vulnerable to massacres. They also say that the Yazidis are true Kurds and that if they were allowed to vote in a constitutionally mandated referendum, they would choose to be administered by the Kurdistan Regional Government.

Most Yazidis would agree, but only in public.

Hamed Ido Hammo, a village elder in Qahtaniya, was one of the few willing to speak out openly against the Kurds. Surrounded by approving listeners in his quiet courtyard on a hot afternoon, Mr. Hammo said the Kurdish security presence was nothing less than a power grab, an opinion not hard to find in conversations around the town. In a sign of the profound distrust that exists between Kurds and some Yazidis, Mr. Hammo even said the bombings had been provoked by Kurdish troops.

“Now they have an excuse to rule the area and say it's not safe,“ he said. “They say the bad people are Arabs so they can take over.“

Local Yazidis complain that the Kurds pay tribal leaders for their loyalty (an accusation denied by the Kurds) and that the Kurds arrest anyone who opposes their presence. As proof, they point to several people who were detained after talking to a team from the United Nations about the situation in Sinjar.

But even if Yazidis would like to, it is impossible to return to the situation before 2003.

The Arab villages to the south, towns like Baaj, where a hulking granary that once supported the town now sits idle, have suffered severely in the last five years. Reeling from the drought, the towns were overrun in 2004 and 2005 by insurgents who used them as bases for attacks on Mosul, Tal Afar and other cities in the region. A strict form of Islam was enforced and extortion was rampant.

Since then, American and Iraqi forces have tried to clean out the insurgents and rebuild the towns but “terrorists still exist,“ said Abdulraheem Jassim Muhammad, the mayor of Baaj, the largest of the villages. “Even in the police.“

Hopes of revitalizing the economy have not been helped by the presence of the Kurdish security forces, local residents and American military officials say. Since the Kurds' arrival, Arabs have been afraid to go to Yazidi towns like Qahtaniya, even to draw water from their wells, and it has become nearly impossible for Arabs to buy real estate or find jobs in Sinjar.

With tensions between Yazidis and Sunni Arabs growing, even Yazidis who bristle under the Kurdish presence say they would vote to join the Kurdish region in a referendum, if only for the security.

There is a further problem, though. The Sinjar area is separated from Kurdistan by a vast stretch of land occupied by Arab tribes that maintain friendly relationships with the Kurds but have no intention of joining Kurdistan.

The near impossibility of attaching the Sinjar area to Iraqi Kurdistan has prompted some local Yazidis — as well as some American military officials — to suspect that the Kurds are using these areas as leverage, a bargaining chip for political negotiations over the status of Kirkuk. Kurdish officials deny that this is the case, insisting that a popular referendum is the only way to redress Mr. Hussein's demographic manipulation.

All of which leaves the largely peaceful Yazidis of Qahtaniya in the all-too-familiar position for Iraqi minorities of existing between two antagonistic forces. As the 2007 bombings made horrifyingly clear, that can be an extremely dangerous place to be.

“We have nobody to ask for help,“ Mr. Hammo said, “except God and the American Army.“

Atheer Kakan contributed reporting from Baghdad.

Selam HeK, Diyar Aydın'ın yazısından ben senin çıkardığın anlamı çıkarmadım. Yazının bütünlüğü içinde kürtlerle ezdilerin ayrı tutulduğu yok, dahası ezdi kürdü şeklinde tekrar edilen ifadeler var. Son cümlede kullandığı 'kürtler ve ezdiler için' deyimini, Feleknaz Uca'nın ne kürtlük için ne de dini azınlık olan ezdilerin dini sorunları için çalışmadığı şeklinde anlamak daha doğru olacaktır. Yazının diğer kısımlarında ezdilerin kürtlüğüne yapılan vurgular yeterince açık. Yazının ruhu seni doğrulamıyor. Hal böyle olunca Diyar Aydın'ın dikkatsizlik sonucu kullanmış olduğu bir deyimi seçerek senin çıkardığın anlamı çıkarmak haksızlık olur. Diyar Aydın'ın mükerrer hatası "ezdi kürtleri" demesinde. Ezdi kürdü yoktur. Kürt ezdisi vardır. Ezdilerin kürt olmayanı da yokturki ezdi kürdü olsun. Bünyesinde farklı din ve mezhepler barındıran kürtlerin ezd inancına mensup kesimi vardır, dolayısıyla kürt ezdileri isimlendirmesi doğru olanıdır. Kürtlerin ezdi dininne mensup olanlarını işaret etmek için ezdi kürtler denebilir ama ezdi kürtler'i dendiğinde anlam değişir, yanlış olan budur. Öte yanda önemli bir konuya değinmişsin. Duyarlılığını paylaşmamak mümkün değil. Ezdilerin kürt olmadığı düşüncesi en yoğun haliyle Ermenistan üniversitelerinde pişiriliyor. Pişirilmekle kalınmıyor, Ermenistan'ın devlet politikası olarak kürtlere tehditle hatta zorla dayatılıyor. Zazaların kürt olmadığı teorisi de önce Türkiye'de denenmişti. Türkiye'de pek rağbet görmeyen bu zırva günümüzde Ermenistan'da resmi tez olarak özellikle üniversite bünyesinde oldukça hararetli bir şekilde işleniyor. MHP düşüncesini bilirsin. Yıllarca kürtlerin türklüğünden dem vurdu. Ermenistan inkarcılığı da türk ve fars inkarcılığıyla özdeş hatta daha katmerlisi. Yıllar öncesinden başlayarak her sözü geçtiğinde Ermenistan'ın bu zırva faraziyelerine dikkat çekerek duyarlılık oluşmasına özen gösterdim. Pek ilgilenen çıkmadı. Bizimkiler Ermeni Soykırımı demeyi daha çok seviyor olmalılar. Ermenilerin 1990'lı yıllara yaydıkları etnik temizlikler, Ermenistan kürtlerinin yarısından çoğunun yerlerinden edilmeleri, ilaveten inkar, baskı, asimilasyon uygulamaları insani facialar babından olsa bile kürtler arasında gereken ilgiyi görmedi. Kürtlerde böyledir. Yumurta kıça dayanmadıkça kimsenin tınası yoktur. Herkes kendi at gözlüğünden kürtlük tellalı ama kürtlük mezatta hiç kimsenin içtenlikle bu benim milletimdir diye sarıldığı yok. Önce kürtlerde bu şuur yok. Marksizm illetinin üstüne bir de yarıokumuş siyasi abilerin vazettiği ideoloji bile sayılmayacak safsatalar kürtlerin düşünme yetisini, bununla birlikte bilincini dumura uğratmış durumda. Milleti bırak insana sayılmamız başarı olur. Senin dikkatini çekmiş. Kendine iyi bak. Selamlar.

Peşewa Qadı Muhammed Mahabad Halk Cumhurıyetı başkanıydı ve dindar bir Kürddü. Elıne alıp gösterdiği kitap; 'Kürd folkloru' adlı kitap ve kitabın yazarları da Ermenistanlı EZDI kürdlerğnden Hecıye Cındı ve Emıne Evdaldır. Burada kastım gerek Qadı Muhammed olsun gerekse diğer iki aydın kürd olsun inançları ayrı olmasına rağmen, umutları ve düsünceleri Kürdistanidir. Değim yerindeyse milliyetçiliktir. O kadar milliyetçiliktirki QADI islamın kutsal kitabı olan Kuran ı bir kenara iterek, Kürd folkloru adlı milli kitabı Kuran ın da önüne geçirerek takdım eder. Kitabın yazarlarını yezidi bilmesine rağmen. Demek kı Kürdler Kürdistani düşüncede bu gün için sınfta kalmıştır din ve dindarlıkta. Onun içindir ki kımı dindarlarımız Ala Renginı bıle bez parcası olarak degerlendirmekte ona bır kutsıyet vermemektedır. Belki kıtabı da aynılastırrark kendınden uzaklştıça uzaklaşacak başkalarının kölesi olmayı kader bilecektir. EZDİ kardeşlerimizde de zaman zaman hatalar olmakla birlikte bu siyasi bazda ve islamın kendilerine yaklaşımında tepkisel olarak kendini dışa vurur. Etki tepki bağlamında bu yadsınmıyor. Ezidxanlılık kavramının alt temeli budur. Ama milli duruşta kürd ve kürdistanlılık bilinçle bağalantılı geliştiğinden onların aydınları ki yukarıda da belirtiğimiz gibi Kürd dili tarihi ve folklounu en iyi işleyenler Ezdi kardeşlerimizdir. Ordxane Celil,Erebe Semo,Emine Evdal...sayisica Yazar\dusunur\...Hepsi de Ezdiydi. Kürdler 30 lu yıllardan bu yana Eriwan radyosunun hizmetini unutmaz. Ben şahsen Eriwanla büyüdüm. Kerem Zeyadı dinleyerek ve oranın dengbejlerini dinleyerek şekillendim. Yani deyis yerindeyse 50 lerde bizde niniydi Kürd ve Kürdistanlılık. Yani 84 dünkü çocuktur. Onunla kendini bulanlar çok ayıp ediyor.Bu anlayış Qadi Muhammedin de inkarı olduğundan gafın dikalasıdır. Neyse uzayacak ama ben kısa tutayım. Her rengiyle Kürdler kardeştir. Ezdisi,Alevisi,Mecusisi, islamcısı ateisti bu ülkenin renkleridir.

Merhaba Bra, Dini azınlıklarla ilgili olarak azınlık mensuplarının beklentilerini bizzat kendilerinden öğrenmek, gereklerine uymak daha doğru olanıdır. Alevilerle ezdilerin konumu bu noktada benzerlikler gösteriyor. Bir alevi olman dolayısıyla dini azınlıkların beklentilerini çoğunluk inancına mensup olanlardan daha derinlikli anlayabildiğine inanıyorum. İslamın yaklaşımının tepkiye neden olduğu doğrudur ve kaçınılmazdır. Ezdi ve alevi inancına, bu inançların mensuplarına islamın gözüyle yaklaşmak arabın ve farsın gözüyle yaklaşmaktır ama kürdün olması gereken yaklaşımı değildir. İdeal birliğin yada kardeşliğin temeli dini farklılıkları hoşgörüyle karşılamanın dışında her inanca mensup olanın inancını kıskançlıkla korumasının önce bir hak olduğunu kabul etmemizde kendini bulur. Hoşgörü kadar haklar meselesi de önümüzde duruyor. Hassasiyet gösterilmemesi her zaman için haklı tepkiye ve ayrışmaya neden olur. Kürtler tarihleri boyunca zaman-zaman sömürgeciliğin askeri olmakla kalmadılar. Selahaddin ve Şeyh İdris örneğinde olduğu gibi islamın kılıcını da kuşandılar. Öcalan'ın yaptığı da sömürgeciliğin silahını kuşanmak anlamında benzer bir iştir. Kürtlerin siyasi duruşu tersine evrilmedikçe bu sorunlar hep önümüze gelecek. Çözüm haklara saygılı olmakta yatıyor. Selam ve sevgiler.

Diar Aydinin sikayeti sirf multeciliklerinin reddi minvalinde konu feleknas olsa bidaha oy verilmez cezalandirilmis olur kompozisyonda bastan sona ben Yezidilerin dini inanc geregi ayri olan Kurd'ler degilde bir baska nation gibi Yezidiligin ayri tutulmasi ve alman devletinin sirf feleknasi dinliyerek pek cok Kurd yezidisine terk vermesi ifadesini abartidan ziyade Diyar Aydinin aglamakli ifadesi olarak okudum kaldiki Gerilla mucadeleye basladiginda siginilan avrupa ulkelerinde yezidiler Kurdluklerinden dolayi degil ekseriyeti aksine verilen bu mucadelede zarar gorme endiseleriyle kopup geldikleri bicimindeydi oysa Kurd'luk yezidilikle birlikte dogru bir ifade ile sunulup ilgili ulkelerin bakisi Kurd Yezidisinin sorununun, diger Kurd islamcisindan kaynakli olmadigi bunun bir Kimlik sorunu oldugu seklinde olsaydi farkli bir kamuoyu bakisi yakalanabilinirdi HeK, Kenan Fani, Berwarto'ya katkilari icin tesekkurler

onemsizzden onemliye dogru gidecegim 1-berwarto ya elestrisi icin tesekkurler ancak ben hala ikna olmus degilim. ezdi yezdi yazdi butun bunlar bir olguya verilen farkli adlar. kimin neyi nicin kabul ettiginin (veya kullanilan dilin, terimin vs) ideolojik yukleri olabilir ve bu bazi zamanlar cok da onemli bir ic mesaja sahip olur. ancak bizim tartistigimiz bu mevzuda ezdi lere yezidi yazdi vs denmesinin bence dogruluk degerinden cok kullanilan terimin eksik bilgiden oturu yanlis anlasilmalara yol acma itimali var. (berwatro yezdi terimi ile yezit arasinda paralelik kurulmasina isaret ederek terim secimimizi buna gore yapmamizi istiyor. Ezdi lerin kendileri kendilerini nasil adlandirdigini da meraak etmekteyim(ancak bu da en dogru isimlendirme demek degil-ornek van baskala hakkari de uluslasma sancisi icindeki kurdlerin onemli bir nufusu kendilerini tanimlarken ez kurmancim derler. bu tarifi baz alirsak bu kislerin kurdluk tanimina isimlendirme bazinda uzak oldugu dusunulebilir. oysa bu nihayetinde alisilagelmis bir ifadedir ve dil aliskanligidir-bunun otesinde seyler cikartilir mi emin degilim. onlar kendilerini oyle tanimliyor diye dunya alem bu kesime KURD demekten vazgecmez. cunku Kurd lukle tariflenen seyin icinde yer alirlar. kavimlere uluslara isimleri cogunlukla disaridan verilir.bu cogu zaman tutar ve kabul gorur. nadir vakialarda disaridan verilen adlarin eski kotu donemleri cagristirmaasindan dolayi -diskriminatif-bulundugu olabilir laopnlarin kendilerine lapon denmesinden hoslanmayip sami olarak adlandirilma istegi gibi, veya dupeduz siyah anlamina gelen negro nun kuzey amerikada irkci bir terim olarak algilanmasi gibi). uzattim biliyorum ancak kurdler bazeen isimlendirmelere gereksiz yere fazla takmaktalar (bir kurd atasozunu burda zikretmenin zamani: degirmeni su goturmus, millet cik cikanin pesinde!) ingizlizce de ezdi ler yezidi olarak gecmekte-dunya alem onlari bu isim altinda taniyor ve elbette yezit ile karistirmiyor.karistiran zate karistirmaaya devam edecek. bu tur hasasiyetleri genelikle kompleksli kavimler abartir (ornek turkey terimi turkiye yi ingilizce tanimlayan terimdir-turkler bu isimin ayni zamand hindi anlamina gelmesinden oturu cok alinip habire dunya ya turkiye ismini kabulettirmeye cabaladilar-elbette tutmadi-gerekce berbatti -hindi kendi halinde epey de faydasi olan bir hayvandir-turkiye den cok daha faydali bir yaratik nihayetinde. ayrica kendileri de hindistan ve hindi demekten gocunmazlar-baskalarinin da kendileri gibi luzumsuz seylere duyarli olabilecegi hic akillarina gelmez vs vs vs) simdi ortada bir HATA dan cok bir secim veya secenekler var. ben hala yezidi demekte cok buyuk bir sakinca gormuyorum. vaktiyle erbil hewler isimleri uzerinde de epey bir firtina kopmustu. ikisini de benimseyen kafayi bu tur ivir zivira takmaz. ben bir sure once nicin Wan da Van degil diye sormustum. mesela hilvan silvan tatvan (e)r(i)van sevan filan diye giderken birden Wan oluveriyor. kurdler bu kentin ilk ismini koyan kavim mi? veya soyle soraayim soruyu bu kentin ismi (van olarak) ilk kez hangi dilde-hangi sesle ifade edilmis? W mi V mi? eger ermeni dilinde konulmus bir isim ise (gocunmadan gercekleri kabul etmeyi ogrenelim turklere benzemeyelim) nicin Van sesiyle degilde kurmanci den gelen Wan sesi ile cagiriyoruz ve bunu tek dogru kabul etmekteyiz? bu sorular ortaya sorulmustur ve muhtemelen tek dogru cevabi oldugunu sananlar yanilmaktadir. simdi dil isimlendirme ve hata kavramlarindan asil meselemize ezidi lerin kendilerini ne hissetmesi "gerektigine" gecelim. dikkatinizi cektiyse "gerektigi" lafi tirnak icinde. arladaslar bir kavimi bir grubu bir insani metazori bicimde bir seye duhul ettirmek denenmis ve ancak kanli irinli uzun suren baskiyla bir nebze becerilmis cogunlukla geri tepmis bir yoldur. oz evladinizi bile cekirdek ailenin bir uyesi olmaya zorla baskiyla kosullar serbest yasama uygunken ikna edemeyebilirsiniz. aidied ifadesi en mukemmel haliyle bir harmoni bir paylasim bir ortak payda yaratilmissa kendiliginden olusur. yezidilere bugune kadar zir cahil ve kendini muslumanligin yapayanlis algilanmis formlari ile tanimlayan kurd cemaatin insafina birakmissaniz ve tarih bu bicimde gundelik yasama iz birakmis ise ezdi ler elbette kendilerinin etrafina bir dini inancla ordukleri kozayla bu kozanin sinirlaari icinde bir kimlikle tanimlayacaklar. burda din giderek bir etnisiteye(gundelik yasami da belirleyen kulture) donusecek. kendine hosh olmayan hislerle bakan digerine (ayni dili kullansalar bile) bir mesafe koyma araci olacak. bu acidan ezdiler kendilerini kurdlugun disina atiyorsa onlari suclama hakkimiz yoktur. ayni etnisiteyi (kurdluk) paylasan bir cemaat farkli nedenlerle (burda dini inanc) birbirinden ayrilabilir (guney slavlari bir baska ornek) gerci ezdi kurdler ile musluman kurdler arasindaki tarihi bicimlenme guney slavlardaki gibi kurumlasma duzeyine cikmamis. ancak din etrafinda orgutlenmeyi de hafife almamak gerekir. bu acidan ezdilere kendilerini ne hissetmeleri gerekktigini vaazetmek niyetinde degilim. tam tersi kendilerini yalan yanlis da olsa ne hisediyorlarsa o sekilde hisetmeye devam etme haklarini ama siz fakatsiz teslim etmek gerekir. ote yandan bu hissiyata uyduruk gerekceler (mesela yalan yanlis bilimsel kulplar) bulmaya kalkanlara da kurmanci konusan ezdi ler ile kurmanic konusan muslumanlarin etnik acidan ayni kokenden olduguna dair solid dokumleri onlerine koymak gerekir. ikincisi akademik bir cabadir birincisi ise yasamin serbest alanidir ikisini birbirine karistirmamak gerekir. ayni sikintilari ayni tarihi bicimlenmeyi tadan bu alt-gruplar eninde sonunda bir birine yakinlasir. cokda yakinlasmasi gerekmez iyi de olmaz. bir toplum icindeki diversite o toplumun hem zenginligi hem de tolerans sevyesinin yuksekliginin isaretidir.bunu beceren toplumlarda ezidi ile musluman ayni ortak payda uzerinden kendilerini isimlendiriir-gonullu sevincli istekli bicimde. anahtar mesaj budur KF ye de kurdlerin yumurta kiclarina geldiginde bazi meseleleri hatirlamasi tesbiti icin tesekkurler tam isabetli bir tesbit. sadece bu hususta degil bir suru baska hususta da bu boyle. hurmetler HeK

Sayin Diyar Aydin in Sayin Uca hakkindaki yazisi ve yanit hakkinda tartismaya girmeyecegim.Cünkü saglam bilgi sahibi degilim.Fakat disardan gördügüm kadari ile Sayin Uca gercekten bir kürttür.Ezdiligin resmi dinlerden biri olmasini yine Sayin Barzani den isteyen biridir.Ki bunuda okudum sadece, yani orda degildim.Lakin asagida birisi Uca Saddama canli kalkan olmaya gitti demesinide okuyunca nasil böyle bir habere denk gelmemisim diye hayiflandim dogrusu ! Yoksa "berde ! biné te erde ! " deyimimi burda sözkunusu bilemeyicegim .... Hem o görüsmede Sayin Barzani de bu konuyu hatirlatanilirdi. Neyse , benim asil deginmek istedigim konu bu degildi.Müslüman Kürd önderleri hakkinda savrulan yalanlara itiraz etmekti. Melle Mistefa Barzani denince , hemen o Melle degildi hatta nerdeyse müslüman bile degildi diyecek kadar ileri gidenlerin yaninda adamin biride "efendim sovyetlerde iken Sakiro Xido nun anlatimina göre onlara ugrayip icki bile iciyormus dedi.Allah yüzümüze bakti Sakiro Xido sag idi ve hemen yanitladi. Yalandir dedi ve akabinde Sovyetlerde rahmetli Barzani ile hic karsilasmadigini ekledi.Yani bu yalan pissss ! diye söndü ve yazar Naci Kutlay da bir özür dileme büyüklügünüde göstermedi. Melle Mistefa Melle degildi diyenlere ise en büyük yanit yine Sayin Mesud Barzani nin kitabindan geliyor.Nasil oluyor önder Barzani hem Melle degil ve hemde nerdeyse her olayda bir ayet okuduktan sonra olayi degerlemdirme yapabiliyor ? Benim gördügüm kadari ile rahmetli Barzani nerdeyse Qur´an hafizi düzeyinde rahatlikla ayetler okuyabiliyor.Ha mellelik yapmamis diyenler olabilir Evet o Mellelik yapmadi ama ondan daha acil ve farz olan bir seyi yani vatan mücahidligini yapti.Cünkü vatan ve namus ugruna savasmak farzlarin en basta gelenidir ve cihadtir.Kisacasi buda mesnetsiz bir iftira olmadan öteye gitmiyor. Bunun gibi örnekler coktur.Kisa geciyorum; Nuri Dersimi nin Qur´an okudugu ve hatta babasi Melle Brahim in yine Seyid Riza ailesinde ders verdigi anilarinda gecer. Seyh Mehdi yi cok iyi gören ve sohbetlerini dinlyen babam hala sagdir ve kendisi ni yakinen taniyordu.Fakat iddia sahiplerinin ise onu görmedigi ve görse bile cocuk yasta olduklari ise acik bir gercekliktir.Onun ateist oldugunu iddia eden lerin ise isbirlikci olan Seyhler oldugunu bilmek icin kahin olmaya gerek yoktur.Cünkü onlarin cikari geregi eger biri Kürdüm deseydi Maazallah dinden cikmis olurdu. Anlasilan bunlar yetmedi bu sefer Sehid Qadi Muhammede de ayni sekilde iftira atiliyor.Yani yazili ve vasiyeti ortada olan böylesi dindar biri sehidin bir Folklor kitabini kaldirip bu Kürdlerin Qur´an dir demesi hangi mantiga sigar ? Hemde o zaman dindarligin daha derin oldugu bir dönemde ! Iddia sahibi elinde bir sey yoktur ama bizim elimizde ise dag gibi vasiyeti yani belge vardir.Gerci Qadi Muhammed sehid oldu ve bizim yalanimiza itiraz edemez diye düsünüyor olabilirler ama dedigim gibi iste dag gibi Vasiyet ortada !!! Kisacasi , Qur´an ve islami sevmeyebilirsiniz.Bu sizin tercihinizdir.Lakin Müslüman Kürd önderlerini Lütfen rahat birakin ! Kürd sitelerindeki bu tarz yüzünden Rizgari forum ile baslayan okumama ve yazmama protestuma ( Üc yil oluyor nerdeyse ) K-Post ile devam edip, Nasname ilede bu ramazan ayinda devam etmek zorunda birakildim.Yani üc site su an bende ölümüne kadar okunmama cezasina carptirilmistir.Cünkü yazdiklari fikir özgürülügü olurken yanitlarim sözde kriterlere ters geliyormus ! Yine ne yazikki ramazan ayinda adeta dalga gecercesine kadin ciplakligi ve seks öygürlügü üzerine elini klavyeye vuran yazip durdu.Ramazan ayinda müslüman Kürdlere bundan daha güzel jest olabilirmiydi ? Ve ramazan bitti ancak bir tek Diyar Aydin kardesimiz bayramimizi kutlama incelgini göstermistir.Ne yazikki onunda mesajini cok gec okudum.Bu vesile ile bende simdi kendisine tesekkür ediyor ve bende yine onun gecmis bayramini kutluyorum. Tekrar konuya dönüyorum , artik rica minnet etmekten gina geldigim icin bundan sonra rica minnet yerine gerekirse bu forumuda okumama yemini ederim dedikten sonra bu meselede benim icin bitmis olur diye düsünüyorum.Umarim is o kerteye gelmez ! Forum protestoma katarken anasayfayi kastetmiyorum.Cünkü Sayin Aris Arda nin su an tercümesini kestigi belgeler benim icin gercekten cok degerlidir. Umarim Kürd milletinin inanc degerlerine biraz saygiyi denersiniz ! Iyi günler

fazla alinganlik iyi bir isaret degil. musluman kurd liderlere yukaridaki yazida ozel bir elestiri yok. ya ne var? soyle bir paragraf var: "yezidilere bugune kadar zir cahil ve kendini muslumanligin yapayanlis algilanmis formlari ile tanimlayan kurd cemaatin insafina birakmissaniz ve tarih bu bicimde gundelik yasama iz birakmis ise ezdi ler elbette kendilerinin etrafina bir dini inancla ordukleri kozayla bu kozanin sinirlaari icinde bir kimlikle tanimlayacaklar." -muslumanligi yapayanlis algilamis- lafi bir inanca direk elestiri degil onun yanlis algilanip saga sola kendi inancini dayatmayi marifet sanan hoyrat ve cahil cogunluga isaret ediliyor. bu bir deger yaRGISI HALINDE DE YAZILMADI-zaten deger yargisi da degil. dupeduz bir olgudur. gavur-kafir-seytana tapan tabirleri ile yezidileri tanimlayan kimdir? ben soyliyeyim benim annem boyle biridir hem alevileri hem yezidileri insanlik disi bir inaca kapilmis zavallilar yola getirilmesi gereken kafirler olarak gorur. ben annemi cok severim hosh yanlari coktur. ancak bu yani boktandir ve bu yani tarif edilmei tanimlanmali bir olgu olarak onumuze konmali. kurd toplumu benim annem benzeri on binlerce ferdden olusmakta. islam konusunda yetkin biri olan babamin onlarca yil suren muslumanligin toleransli yanlarini anneme aktarmasi da para etmemistir.islam konusunda inancli ama zir cahil olan annem toplum icinde daha yaygin islam algiløayisi ile kendi inanci disindakilere surekli daha az tolerans gostermistir. toplumda muslumanlik (veya diger dinlerin toleransli yanlari) tolerans ornegi olarak ne yazik ki kurumlasamamistir. bunlar ciplak gercekler olarak onumuzde. her inanc sahibi kildan tuyden boyle alinirsa agzimizi acamayiz. yezidiler de alevi kurdlerde daha rahat nefes alabildikleri cerceveleri secerler- mesele budur bu mudur? bal gibi de budur HeK

Sayin Hek Lafim sana degildi.Hele Ezdi veya Alevi ise hic degildi.Genel olarak firsat bu firsat deyip müslümanlara ( ki sadece okuyanlar kürd müslümanlari oldugu icin Kürd müslümalarina ) hakaret etmekte yarisanlaraydi son ikazim. Ne yazikki ikazim sonuc vermedi.Alinganlik ile hic alakasi yoktur.Sadece dinime yapilan hakaretleri okuma diye bir zorunlulugumun olmadigini herkesin bilmesini isterim. Ayrica anneni örnek vermeni ise anlamadim.Zavalli kadin ben siyasi bir kürdümmü diyordu? Hayir ! siradan bir vatandas idi.Bende calismalar sirasinda sayisizca alevi evine gittim.Hani sarkik biyiklarim ve devrimci kimlik falan fistik derken birde o dönem din alakam ile olmadigi icin benim sunni anadan ve babadan oldugumu tahmin etmedikleri icin cok rahat ve icinden gecenleri söylüyorlardi. Bari senin annen okul görmemis (öyle saniyorum ) bir kadin idi.Bunlarin cogu ise okumus ve hatta aydin geciniyordu.Söylenenler ise senin annenin söyledikleri yaninda cok masum kalirdi.Fakat Kürd ve Kürdistan icin kizacagima hep iknayi deniyordum.Ama sonunda ikna etmek yerine sunni Kürtleri kastederek " Sen bilmez- sin onlar ne yezitoglu yezittirler ! " cümlesini bile duyardim.Bu nedenle cok degerli ve sevdigim Dersimli arkadas ( 97 de sehid düstü ) bayagi daralir ve küplere binerdi.Genellikle onu sakinlestirmekte bana düserdi. Mehemedé Paloyé

selam Paloyè annem sunilerden ornek di alevi zirvalarini da iyi tanirim-benzeri isleri ustune ustluk magdur olmanin ardina siginip yaparlar. benim yazdiklarim sunni alevi yezidi veya sosyalist positicist her kesimden bagnazliga karsidir. kurdler arasinda cogunluk sunnilerde bu sebeple onun toplumsal sonuclari otekilere fark atacak kadar fazla. insanlarin inaclarina bulasmak hic dogru bir yontem degildir. ancak bunu yalancilik gizlicilik yaparak yapmak da ahlaki olarak dogru degildir. ben fikirlerin bizim bu ortamlarda acik tartisilmasi taraftaryim. yasamin icinde pratik alanda insanlarin dini inanclarina karsi dikkat etmek ve onlarin ozgurluklerine mudahale etmemek lazim.ikisini karistirmaamak lazim diye yaziyorum. hurmetler HeK

siz hic Arap Yezidi gordunuz mu? siz hic Fars Yezidi gordunuz mu? siz hic Turk Yezidi gordunuz mu? siz hic Suryani Yezidi gordunuz mu? siz hic Keldani Yezidi gordunuz mu? siz hic Yahudi Yezidi gordunuz mu? siz hic Ermeni Yezidi gordunuz mu? siz hic Gurcu Yezidi gordunuz mu? siz hic Peshtu Yezidi gordunuz mu? siz hic Arap Yezidi gordunuz mu? Peki siz hic Kurd Yezidi gordunuz mu? Evet Peki siz hic Kurd Yezidi asireti gordunuz mu? Evet Peki Kardesim sizce Yezidiler kimdir? Yezidilik bir millet adi degil, Yezidilik bir dinin adidir. Musluman Kurd gibi, Yezidi Kurd de vardir. Dini kitabi Kurtce (Mushafa Resh) Dini bayramlarinin adi Kurtce (cejna sere sale, Cersema Sor) Dili Kurtce Ilahisi Kurtce Destanlari Kurtce Ruhbanlarinin adi Kurtce Yasadiklari Ulke Kurdistan Peki Kardesim sizce yezidi inancli bu insanlar hangi milletten? Not: 1. Yazidilikten donme onlarca Kurt asireti var. Bu asiretler kendilerine bugun Kurd derler. Yezidilikten donme hic baska milletten bir asiret gordunuz mu? not: 2. Maalesef dini bagnazligin ve cehaletin oldugu donemlerde Yezidi inancli Kurdlere Sunni Inancli Kurdlerce bir cok saldiri yapilmistir. Bu saldirlar sonucu bazi Yezidi inancli Kisiler kendilerini bu Sapik Sunnilerden ayirtmak icin Kendilerini Kurd saymamaya basladilar. Bugun bunun bir benzerini bazi Alevi inancli kisilercede yapiliyor.

selamlar hemdo problem yezidilerin kurd olup olmamasi degil. yezidilerin etnik acidan kurd olduklari uzerine hem burdaki katilimcilar hem de sosyal bilimcilerin buyuk cogunlugu hemfikirdir. mesele onemli oranda yezidi nin kendini musluman inancinin temel direk olarak goruldugu kurdlukle ayni kefede gormemesi. boyle bir durum var. ne derecede yayagin ne derece de derinde bilmiyoruz. sadece ordan burdan bazi gelismelerle bu olgu parca parca onumuze cikiyor. ermenistan da devlet girisimi ile bir miktar yezidi kendini kurdlugun disinda goruyor-guney de bazi yezidiler gecen yil gerceklesen 300-400 kisinin oldugu yezidi katliamini "kurdler yapti" diyecek kadar dusmanca bir karsitlikla yorumlaya bilyor (son astigim NYT haberi). bunlar irili ufakli olgular. turklerin yaptigi gibi koku disarida kiskirtma deyip gecersek ileride cok sasirtici seylerle karsilasabiliriz. bunlari tartismak hem elzemdir hem de fonksiyonel. hurmetler HeK

Temele soylemisler her sozume soruyla cevap verme! Temelde demis: niye? Bende yazima soru ile basliyorum, cunki boyle yapmakla karsindakini dusunmeye sevk ediyorsun. Kendisi dusunerek bir sonuca varan kisi vardigi sonucun daha cabuk benimser. Belirttiniz durumlarin oldugu bence de bir vakiadir. Zaten yazimin notunda buna kisaca degindim. Eskiden bazi Aleviler boyle bir tavir icinde idiler (belki hala varlar). Simdide bazi Yezidi inancli kisilerde bunu goruyoruz. Yezidi inancli kisilerin boyle bir dusuncede olmalirini anlayabiliyorum. (cunki yezidi tarihini iyi okudum). Bu noktada is (biz) (sunni) Kurdlere kaliyor. Bu Yezidi inancli kardeslerimize daha fazla sahip cikmaliyiz. Onlar da bize anlayisla yaklasmalilar ki, orta yolda bulusalim. Biz Cahslara yada koruculara kizip Kurdlukten istifa etmiyoruz degil mi? Bazilarimiz icin soyliyeyim, Apo'ya kizip Kurdlukten vazgecen var mi? Yok. Boyle konular hep uc koseli olur. bir Kosede Kurdluk bir Koesede Yezidi Inanclilar diger bir kosede de ard niyetli dusman olur. Nifak tohumlari bir toplumun en hassa oldugu butur konularda ekilir. Alevi-Sunni konusunu bir hatirlayalim. cahil sunni ve cahil aleviyi bu noktadan vurmak ne kadar kolaydir degil mi? Dusmana karsi yuruttugumuz topyekun savasin bir yansimasidir bu tur olaylar. Kurdler inadla Tarih Sahnesine bir Ulus olarak cikma kavgasi veriyorlar. Bu kavga topyekun olarak bir tek cephede yurutulmoyor. Binbir cephesi var bu kavganin. Kurd toplumunun icine nifak tohumlari ekmek bunlardan biridir. Kendine Kurdum diyen herkesin dikkatli olmasi gereken konulardir bunlar. Kendine Kurdum diyen bir Yezidi'yi, kendini Kurd saymayan bir sunniden daha cok sevmekle bu tur nifaklari engelleyebiliriz. Ben kendi adima bunu soyliyebilirm. Benim icin bir yezidi inancli Kurd, kendini Kurd saymayan sunni inancli bir kisiden daha degerlidir.

Son dönemlerde Türk Devletinin tüm kurum ve kuruluşlarıyla Güney Kürdistan Federal yapılanmasına karşı giriştiĝi askeri tehditler, Kerkük'ün Kürdistan Bölgesine dönmemesi için içine girdiĝi karanlık ilişkiler ve çözümler üzerine bir çok arkadaşla görüş alış verişinde bulunuyorum.. Geçenlerde son yıllarda Iran ve Iranî dil ve lehçelerine merak salan ve farsça da öĝrenmeye çalışan C.T adlı bir arkadaşımla yukarıda sözünü ettiĝim husus üzerine görüş alış verişinde bulunmuştum.. C.T, Iranî dillerine, dinlerine ve tarihlerine ilgi duyduĝundan bu çevrelerin siyasal anlamda Sasanilerin yıkılışına kadar belirli bir ortaklık temelinde hareket ettiklerini söylüyerek, var eski sürecin yeniden canlandırılmasını bir alternatif olarak sundu.. C.T, Kürdistan'dan Iran'a Belucistan'dan Afganistan'a kadar var olan Iranî halkların konfederal birliĝi diye bu siyasal oluşumu tez olarak ileri sürdü.. O, bu büyük projenin Iranlı Ayetullah rejimiyle deĝil, demokratik bir yönetim ile mümkün olabileceĝini söylüyordu. C.T'nin ileri sürdüĝü bu tezin realist olup olmaması, bölge halklarının böyle bir şeyi hazır olup olmamaları bir yana, böyle tezin siyasal anlamda bir proje olarak daha önce var olup olmadıĝını merak etmeye basladım.. Bizim aramızdaki söhbetten sonra okuduĝum kitap ve dergilere birazda bu gözle bakmaya çalıştım.. Aslında Iran'da Şahlar, devlet adamları, yazarlar Kürdlerle Farsların tarihsel kökenlerini hep ön plana çıkarmış ve bunun propagandasını yapmışlardır.. Onlar, Farsların Kürdler üzerindeki hakimiyetini korumak için, Kürdleri kazanmak için her zaman Kürd ve Farsların „aynı kökenden geldiklerini", „Irani olduklarını" ve „kardeş olduklarını" propaganda etmişlerdir. Kürd ve Farsların bu tarihsel ilişkileri üzerine Kürd yazarlardan Reşid Yasemi'nin yazdıkları bilinmektedir.. Ama, ben geçenlerde bazı kitapları karıştırırken bu siyasal projenin daha önce biraz farklı bir biçimde gündeme geldiĝini ve tartışıldıĝını gördüm.. Biraz faklı bir biçimde diyorum, çünkü bu proje „Ermeniler, Kürdler ve Farsların tek bir Aryan imparatorluĝu" adı altında birleşmesi gerektiĝi şeklinde gündeme geliyor ve bu uĝurda ciddi faaliyet içine de giriliyor. Her ne kadar bugün bazı Ermeni çevreleri açık bir şekilde Kürd ve Kürdistan düşmanlıĝını yapıyor, Kürdleri bölmeyi ve parçalamayi kendilerinin „Ulusal Güvenlik Stratejilerinin" bir parçası olarak görüyorlarsada geçmişte çok daha dostane ve ciddi ilişkiler vardı.. 2006 yılının sonlarına doĝru „Golos Armeni" adlı bir gazete Ermeni akademisyenlerin katıldıĝı „Sosyal Bilimler ve Ulusal Güvenlik" adlı bir yuvarlak masa toplantısını örgütledi.. Sayin Pir Dima'nın aktardıĝına göre, bu toplantıda gündeme gelen sorun Ermeni Akademisyenleri Kürdleri kendi „Ulusal Güvenliklerine tehlike" olarak görüyorlar. Erivan Üniversite'sinden Viktoriya Arakelova: „Ermeni Doĝubilimcileri sayesinde Ezîdiler baĝımsız etnik ve dinsel bir grup kabul gördü.. Daha sonra bu uluslararası arenada kabul edildi. Bu azınlık milliyetlerin hakları için verilen mücadelenin kuvveti sayesinden olmadı. Evet, Ermeni Doĝubilimcilerinin sayesinde oldu. Bu durum Ulusal Güveliĝimiz için önemli bir faktördü, ‚Kürd faktörü" olan bir devlet olmamızdan bizi uzaklaştı" diye yazıyor.. Yani, Ermenistan'da Êzidi Kürdleri, Kürd olarak saymak Ermenistanı „Kürd faktörü" olan bir devlet haline getirirdi. Bu tehlikeden uzaklaşmak için Êzidileri ayrı bir etnik yapılama olarak kabul etmek Ermenistan için bir ulusal güvenlik sorunudur.. Yine aynı yazar konuşmasında „ Ermeni Irani Bilimadamları sayesinden Türkiye'de ‚Zaza Milleti" diye siyasal etnik bir yapılama ortaya çıktı. Bu millet Irani bir millettir, sayıları 5 milyon cıvarındadır. Onlar Ermenilere ve Ermenistan dost gözüyle bakıyorlar" diye vurgu yapıyor. Ermenistan Tarihi Koleji direktörü Aşot Melkonyan ise konuşmasında „ Acaba biz Batı Ermenistanı kaybedilmiş olarak görebilirmiyiz. Eĝer Türkiye'de ikamet edenlerin %37'si Türkleri sevmiyorsa, %42'si kendisini Türk olarak görmüyorsa? Bugün Batı Ermenistan'ın %90 lık kesimi Kürdtür. Yani bu topraklar fiilen Kürdistandır" diyor.. Ayrıca yeni jeopolitik deĝişmelere hazır olmalıyız.. Iraniloji bölümü başkanı Dr. Garnik Asatriyan ise: „ Ister Irak toprakların ve isterse Türkiye topraklarında bir Kürd devletinin kurulması ulusal çıkarlarımız açısından büyük bir tehlikedir." diye ekliyor.. Bugün küçük dünyalarına kapanmış, Ermenistan'da Musluman Kürdleri „etnik arındırmayla yok eden" ve Êzidileri „farklı bir millet olarak resmi bir şekilde kabul eden" Ermenistan yönetiminin tutumunu burada noktalıyorum.. „Aryan Halkların Birliĝi ve konfederasyonu Projesi" Ermeniler ve Kürdler arasında geçen yüzyılın ilk başlarında gündeme geldi. Kürd ve Ermeni ilişkilerinin tarihi çok daha eskilere dayandıĝı biliniyor.. Konumuzla doĝrudan ilişkisi olmadıĝından dolayi geçiyorum.. Bilindiĝi gibi Kürd ve Ermeni delegasyonları Paris Antlaşması ve Aĝustos 1920'de imzalanan Sevres Antlaşması esnasında ortak hareket ettiler.. Şerif Paşa baĝımsızlıkçı olmasına raĝmen, Sevres Antlaşmasında Van, Erzurum ve Bitlis gibi şehirleri Ermenilere bırakılması, Kürdistan'da yaşıyan Kürd aydınlarının saflarında büyük tepkilere ve protestolara neden olmuştu.. O, dönemler Kürdistan Teali Cemiyeti Başkanı olan Seyid Abdulkadir Kürd sorununu Osmanlı sınırları içinde otonomi ile çözülmesinin taraftarıydı.. Sevres Antlaşmasından sonra Seyid Abdulqadir protesto amacıyla aldıĝı tutum esnasında tüm bu bölgelerinde içinde olduĝu büyük Kürdistan haritasını çıkarıyor... Daha sonra Sevres Antlaşmasının yerine Lozan Antlasması imzalandı ve böylelikle Kürdler ve Ermenilerin baĝımsız devletleri ortaya çıkmadı.. Daha sonraları Kemalistler Kürdlerin „Kürdistanın Ermenileştirilmesi" yönündeki korkusunu kullanarak Kürdlerin bir kesiminin ciddi desteĝini saĝladılar.. Kemalistler iktidarlarını saĝlamlaştırdıkça Kürdlere karşı devlet terörünü ve etnik arındırmayi en üst boyutta uyguladılar.. Şeyh Said Hareketi döneminde Kürdistan'da tam bir jenosid yaşandı.. Şeyh Said hareketinin yenilgisinden sonra yoĝun bir şekilde Kürd ileri gelenleri bugünkü Güney Batı Kürdistana akın ettiler.. O dönem Kürdistan'ın bu parçası, Suriye ve Lübnan Fransa'nın denetimindeydi. 29 Eylül ve 27 Ekim 1927 yılında Beyrut'un „Findiq El Arabi" adlı otelde Kürdistan'ın baĝımsızlıĝını hedefleyen ulusal Kürd Partisi ‚Xoybûn'un kuruluş kongresi oldu.. Celadet Bedirxan, Mustafa ve Bozan Şahin, Haco Aĝa, Emin Aĝa, Memduh Selim Bey, Dr. Şükrü Sekman(Baĝdat'ta kalıyordu), Harputlu Kerim Rustem, Suleymaniyeli Kemal Bey ve Fehmi Ledji gibi önemli Kürd şahsiyetleri toplantıda hazır bulundular.. Xoybûn'un bu ilk kongresinde Mir Celadet Bedirxan, Memduh Selim, Mustafa Şahin, Haco Aĝa ve Emin Aĝa merkezi yönetime seçildiler. Türk devleti Kuzey Kürdistan hayatın her alanında Kürdlere yönelik soykırıma gerişmişti.. Aĝrı Daĝı çıvarında Ibrahim Heski Telo önderliginde Türk devletine karşı isyan etmişti.. Xoybûn üyesi olan General Ihsan Nuri Paşa Aĝrı bölgesine geçerek hareketin yönetimini eline almıştı.. Tam o tarihlerde 29 Ekim 1927 yılında Xoybûn ve Ermenilerin Taşnak Partisi arasında „askeri ve politik bir antlaşma" imzalandı. Bu antlaşmayı Kürd tarafı olarak Şeyh Ali Riza, Dr. Şükrü Sekban, Mustafa Şahin Bey, Haco Aĝa, Emin Aĝa, Kerim Rustem Bey, Memduh Selim Bey, Celadet Bedirxan; Ermeni tarafı ise Dr. Vahan Papazyandı.. Taşnak Partisini bu antlaşmaya angaje eden ve mimarı Roupen Der Minassiandı.. Roupen o dönem yapılan antlaşmayi gerekçelendirmek amacıyla Taşnakların yayın organı olan Trochag'ta „Iran ve Turan" adlı bir makale yazıyor. Bu makelede Roupen: „Iranlılar, Ermeniler ve Kürdler Pantürkizm tehlikesine karşı koymak için birleşmek zorundadırlar" diye yazıyor.. „Aryan halklarının birliĝini" savunan Roupen „niçin inanmayalım ki yarın Turanizme karşı bir güç olarak Aryen halkların birleşme utopyasına" diye kendi kendisine soruyor. Aynı Rouben Mart 1928 yılında Paris'te Iranlı Bakan olan M. Ala ile görüşüyor ve bu düşüncelerine ona açıyor.. „Aryanlıların düşmanları olan Türk ve Türanlılara karşı" ibaresi Xoybûn ve Taşnak Partisi arasında imzalanan protokolada konuluyor.. Mir Celadet Bedixan'da Roupen ile aynı görüşleri paylaşıyordu.. Xoybûn en etkili lideri olan Mir Bedirxan 1928 yazında Iran'a gidiyor ve Ermenilerle yaptıĝı antlaşmaya destek arıyor. Fransa'nın Tahran'daki askeri ateşesine göre Mir Bedirxan „ Iranlı yöneticilerle görüşüyor ve ‚Aryan imparatorluĝu" için Iran'ın desteĝini" arıyor. Vahe Tachjian'nın Fransız belgelerine dayanarak verdiĝi bilgilere göre, 2 Ocak 1929 yılında Mir Celadet Bedirxan Haleb'teki Taşnakçıların Club'unda yaptıĝı konuşmada: „Kürdler ve Ermeniler aynı ırktan geliyorlar, yalnızca dinsel olarak farklılar. Uzun zamandan beri biz acı çekiyoruz ve Türk sultasına karşı mücadele ediyoruz. Biz bimeden ve bilinçsizce bir birimizi katlettik.. Fakat biz bundan sonra ayrılmamak için birleştik. Türklerden rövanş almak için ve onlara karşı koymak için dostluĝu ve barışı yerleştirmek için tüm çabalarımızı kanalize edelim.." diyor Taşnak Partisi ve Xoybûn arasında imzalanan antlaşmada çok enterasan bir başka nokta daha var.. Iki partinin ortak protokolunun B kısmının 2.maddesi „Sevres Antlasmasında Ermenilere Van, Bitlis ve Erzurum'u veren 89.maddesi geçersizdir" diye yazıyor. Yine bu protokolun 13.maddesi „Kürd ve Ermeni konfederal devletinden „ söz ediyor.. Hem Kürd çevresinin ve hemde Ermenilerin bir dizi bölgesel ve uluslararası destek görüşmeleri sonuçsuz kaldı.. Sureya Bedirxan Paris'te Fransız Dışişler yetkilileriyle yaptıĝı görüşmeler, Celadet Bedirxan ve Roupen'in Tahran görüşmelerinden hiç bir sonuç çıkmadı.. Fransızlar, açık bir şekilde Xoybûn yöneticilerini tehdit etmeye „Türkiye yönelik saldırılarını" durdurmaları konusunda ikaz ediyordu... Ingilizler Xoybûn'un Güney Kürdistan'daki faaliyetlerini engelemeye çalıştıkları gibi o esnada Baĝdat'ta bulunan Dr. Şükrü Sekbanı'da tehdit ediyorlar.. Celadet Bedirxan Lübnan'da aldıĝı bir vize ile Irak'a geçtiĝinden dolayı, Baĝdat'taki Ingiliz yetkilileri açık bir şekilde yazılı olarak „Xoybûnculara vize vermemeleri" için Suriye ve Lübnan'daki temsilciliklerini uyarıyordu.. Sonuç olarak Aĝrı hareketi, Iran'nın sınırlarını Türk ordularına açarak Aĝrıyı arkadan kuşatmasını saĝlayan suç ortaklıĝı ve Rusyanın doĝrudan Aĝrı direnişlerine karşı askeri saldırısı neticesinden yenilgiye uĝradı.. Aĝrı direnişi karşısında tüm bölgesel ve uluslararası güçleri buldu.. Sovyetler Birliĝi, Ingiltere, Fransa, Iran ve Türkiye bu hareketin yok edilmesi için el birliĝi yaptılar.. Tüm bu devletlerin o dönem Türkiye ile antlaşmaları vardı ve Kürdlere karşı açık tutumlarını onların yazılı arşivlerinde okuyoruz. Mesele Türklerin istemi üzerine ve Türklerin Fransızlara verdiĝi sınırdan uzaklaştırlması gereken „istenmeyen adamlar" ın listesine bakıldıĝı zaman Kuzey Kürd milletinin belli başlı şahısları vardı.. Amedli Cemil Paşanın oĝulları, Ibrahim Paşanın oĝulları, Şahin Beyin Oĝulları, Muhtedi Emin Aĝa( Kör Hüseyin Paşa'nın oĝlu), Şeyh Ahmed, Kör Reşid ve kardeşi Haci Hannan, Çerkes Mahmud, Haco Aĝa, Hasan Çunaidan(Azaz), Paşa bey, Yezidi Şemdin, Şeyh Basrawi ve oĝulları, Wahap Papazyan, Bedirxaniler vs... gibi Kürd önemli şahsiyetleri Fransızlar tarafından sınırdan uzaklaştırıldılar.. Xoybûn'un önderliĝindeki Aĝrı hareketinin yenilgisinin nedeni önderlik deĝil, bölgesel ve uluslararası destekten yoksun oluşuydu.. Daha önce ve daha sonra gelişen tüm Kürd hareketlerin ortak kaderiydi.. Sonuç olarak „Aryan halkların Birliĝini" hedefleyen bir proje Aĝrı yenilgisinden sonra rafa kaldırdı.. Ama, böyle bir projenin bir utopya olarak var olması, Pantürkistleri ve panarabistlerin korkulu rüyası olarak kötü bir şey olmaz.. Belki de Saidi Kurdi(Nursî) nin „Ey Kürd kavmi Van'da Üniversite istediĝim dolayi tımarhaneye atıldım ve senin için deliliĝi kabul ettim" yönündeki üniversite özlemi Van Gölünün kenarında tüm Ortadoĝu'ya hitap eden Irani dilleri konu alan bir bilim yüvasıyla gerçekleşir. Kimbilir belki de tarihsel olarak birbirlerine yakın olan halklar arasında var olan çitler yıkılır, daha büyük siyasal çatılar altında birleşme imkânı doĝar..

Yeni Yorum yaz

Düz metin

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.