Ana içeriğe atla
Submitted by Anonymous (doğrulanmadı) on 10 January 2009

Anamın dili. Anam bu dili kullanmaktan vazgeçmedi. Askerler köyümüzü boşalttıktan sonra anamda Dersim merkeze yerleşti. Ama Türkçe asla öğrenmek istemedi. Bu da analarımızın direnişidir. Ve ben anamın dilini seviyorum. Bu gün en iyi analarımız onu temsil ediyor.

Kuzeyde Kurmanca ve Zazaca-Dımıli veya Kırmanciye konuşulur. Bu gün 12 veya daha fazlayı bulan Kürt TV ve radyosu bulunuyor. Bazıları pek Zazacaya yer vermiyor, bazıları da genelde türkü ve şarkı düzeyinde yer veriyor.

Görünüşte hiç kimse Zazaları reddetmiyor, ama uygulamaya gelindiğinde ise es geçiliyor. Egemenlerin temsili demokrasisine göre hep çoğunluk önde olur. Kürtlerde demokrasi gerçek anlamda hala oturmamıştır. Çoğunluk deyince genel Kurmanci konuşanları akla getiriyor ve Kurmanciyi öne çıkarmaya çalışıyor. Bir Kurmançın Kurmancı konuşması ve onu işlemesi gayet doğal. Burada hataları yapan tek bireyler değil.

Başta PKK olmak üzere çeşitli siyasi çevreler Kürtçe deyince Kurmanciyi öne çıkarırlar. Kurmancinin Kuzeyde yaygın kullanılması gayet doğal. Ama aynı çevreler bir nevi sessizce Zazaları ve Zazacayı görmemezlikten geliyorlar. Zazalar Kurmançlardan az, bundan dolayı demokrasileri hep çoğunluktan yana işler. Oysa gerçek demokrasiyi savunanlar ve gerçek anlamda kimlik ve dilden yana olanlar az olanlarında haklarını çok olanlar kadar savunurlar.

Bu durumu fazlaca göremiyorum.

Bizde ilk ortaya çıkarken PKK'nin tekçi görüşlerini savunuyor ve Kurmancinin tek dil haline geleceğini vurguluyorduk. Hala bir şeyler yokken bile böyle düşünüyorduk. Şüphesiz bu yanlıştı ve erken bir hastalık biçimiydi. Başka bazı siyasetlerde benzer görüşler dillendirirlerdi.

Oysa herkesin anasından doğarken ve büyürken kullandığı dil ve lehçe gayet doğaldır ve doğal hak tekçi ve önemsemeyen görüşlerle onların elinden alınamaz.

Bende bir dönem bu çoğunluğa uydum ve anamın diline gereken önemi vermedim. Bu açıdan başta anamdan ve Zazalardan özür diliyorum.

Genel haklar için çalışıp, özel ve doğal hakları küçümsemek veya üzerinde durmamak doğru değildi.

Bana göre Zazacanın kullanımı ve geliştirilmesi için Zazalar devreye girmeli ve önemsemeyen tutumlara karşı durmalıyız. Birlik Zazaların lehçesi ve bununla bütünleşen kültürünü doğal kullanmak ve yaşamaktan geçer.

*********

1994 yılında Zaza-Dımıli konuşan Alevilerle bir toplantıya Avusturya'da katılmıştım. Toplantı konuşmasında sonra bir Zaza kadın “bizim dilimiz ne olacak dedi“.

Gerekli çalışmalar yapılmalı ve çocuklarınıza dilinizi öğrettin dedim. Aradan zaman geçti, bu kadının dediğini çok ciddiye almamıştım ve ona, onun gibi düşünenlere hak vermeye başladım. O kadın Kurmançiye verilen önemin bir benzerinin Zazacaya da verilmesini istiyordu ve haklıydı. Aynı duygu ve düşünceleri Zazaca konuşanların hepsi paylaşır.

Kuzey ile ilgili açılan her TV ve radyo, enstitü ve benzer kuruluşlar aynı derecede Zazacaya da yer vermelidir.

Örneğin ROJ TV sadece Zazaca türkülere ve genelde Zazalarla ilgili haftada bir yaptığı program var. Diğer Kürt TV'lerini az izledim, sanırım onların tavrı ve yayın politikaları da benzerdir. Onların çoğunluğu da siz varsınız bir realitesiniz ve sizi dışlamıyoruz tarzında lütfen yer veriyorlar.

Örneğin 24 saat yayın yapıyorlarsa bunun 8 saatini Zazacaya ayırabilirler. Yoksa ulusal birlik adı altına sığınarak doğal özellikleri görmemek, ya da yer vermemek egemen anlayışın içimizde ki devamı olmaz mı?

TRT Şeş'in Kürtçeye yol açması yanında devletin siyasi amaçları içinde kullanıldığını biliyoruz. Ama zamanla görülür kü, onlar Zazacaya bazı Kürt TV ve radyolarından daha fazla yer vermeleri de mümkündür. Bu durum bile birçok kesimi düşündürmelidir.

Öyle eskiden düşünüldüğü gibi Kurmançi tek dil olur türünden zihniyeti bu gün değişik biçimler altında sürdürmek ne doğaldır, ne demokrasiye uygundur ne de çoğunluğu öne çıkarıp az olanın haklarına bir saygıdır. Diğeri tarihi süreç içindeki gelişmelerle şekillenir. Erken hükme varmak doğru olamadığı gibi bir yanılgıdır.

***********

KDP uzun süre Soranları görmemezlikten geldi. KDP ve YNK ayrışması bir yönüyle Behdinan ve Soran ayrışmasıydı. Diğer etkenlerde olsa demografik olarak bu tabloyu bize gösterdi. Üstelik o alanda Soranlar çoğunlukta Soranca daha fazla gelişmiştir. Kimse Soranlara Sorancayı kaldıralım, Kurmanciyi yerine koyalım diyemez. Dese de kabul görmez. Soranca ve Kurmanci de bu gün eğitim ve kültür dili olarak kullanılıyor. Radyo ve TV'ler ikisine de yer veriyor. Onlar mücadele içinde ve yaşanan çelişkilerle şu sonuca vardılar, iki lehçeyi de kullanacağız. Reddetmek ve görmemezlikten gelmek doğru değil.

Aleviler bizzat örgütlenip devreye girmedikçe kimse Alevileri fazla hesaba katmadı. Bu gün ise doğru yanlış her çevrenin bir Alevi yaklaşımı var.

Galiba Zazalar da bizzat kendileri devreye girmedikçe diğerleri fazla hesaba katmayacaklardır.

Mesele birini diğerine karşı çıkarmak değil, lehçe farklılığı ve benzer farklılığın doğal yaşamasını ve haklarını kullanmasını sağlamaktır.

Bu konu da Dersim, Bingöl, Zara-Hafik çevresini, Amed ve Muş'un bir kısmını, Siverek ve benzer yerleri görmemezlikten gelmek veya görüp de gereklerini yapmamak doğru değildir.

Kendimi bu konuda sorguladım ve herkesi sorgulamaya ve gereklerini yapmaya davet ediyorum.

Bu alanda çalışıp emeği geçenlerde epey var, onlara teşekkür ediyorum.

Dursun Ali Küçük, 6.1.2009

www.kurdistan-aktuel.org

www.kurdistan-aktuel.org

Rêzdari. Degerli Arkada$lar ben bir Kurd olarak zenginligimiz olan tüm lehcelere a$igim! Kendim kürmanci lehcesini konu$mama ragmen ben sorani ,Dimilki konu$anlari dinlemeyi cok seven biriyim.Bu degi$ik lehcelerin dinlemem bana ap ayri bir zevk veriyor. Yani biri dimilki konu$up yazsa! ayni $ekilde sorani! ben onlara gercekten saygi duyuyorum, vede bir kurd olarak gurur duyuyorum! ama ne yazikki bu zevktende bizi mahrumeden(bilipte yazmiyan,konu$mayan) insanlarimada a$iri derecede kiziyorum! hani elimden gelse onlara kuru ekmekten ba$ka bir $ey vermezdim taki ögreniceye kadar. Bu ilgisizlik Bu vurdumduymazlik Bu önemsizlik Bu tembellik Bu kolaya kacma oldugu sürece sanirim: sadece dimilki deyil tüm lehcelerimiz heder oluyor!! Bakiniz: Bir dil konu$uldukca geli$ir!! Dilimizi konu$mazsak! $ikayet ettigimiz sömürgecilerin diliyle konu$up,yazip,dü$ündügümüzde ! tabiki o dillerde kendinizi daha iyi ifade edersiniz?! Cünkü!! Gündelik hayatinizda hangi dili fazla kulanirsaniz! haliyle onunla kendinizi ifade edersiniz?! Tabiki basit deyil hemen bir dili kavrayip onunla ilerlemek(yani $imdiye kadar hep türkce yazmi$,konu$mu$lar icin diyorum) ama sizler bir yerden ba$lamasaniz! nasil? Ne zaman? Nerde? ögreneceksiniz? evet ilk ba$ta zor olabilir ama inanin bir $eyi gönülden istediginiz zaman ba$arirsiniz... Türkler gibi Kurd dü$manlari bile kürdceye yöneldiler TRT $e$le !! biz halen vurdum duymazlik yapiyoruz dilimiz icin!! o yüzden kim hangi lehceyi konu$uyorsa!! Zazaki(dimili) sorani Kürmanci kendinden ba$larsa! kendi dilinizde dü$üneceksiniz,vede konu$maya gayret ettiginizde hic bir lehce yetim kalmaz vede Dilimiz tümüyle zenginle$ip geli$ecektir!! zazaki(dimilki) sorani kürmanciyi Bilipte konu$mayanlar/yazmiyanlar kalkip vay efendim bu lehceyi önemsiyorsunuz bunu önemsemiyorsunuz demek bana göre dürüstlük deyildir!! bana göre bilipte konu$miyan/yazmiyanlar ayricalik yapiyor vede kendi lehceni önemsiyordir!!!!! ali$mi$siniz türkce yazmaya! ali$mi$siniz tembellik etmeye ilk ba$ta siz (kürmanc,dimilki,sorani) önemsemiyorsunuz! ondan sonra yok efendim neden bu böyleymi$ deme hakkiniz yoktur kanimca!! yazin dimilkiyi biz kürmanclar sizlerden ögrenelim! yazin soraniyi biz kürmanclar sizlerden ögrenelim! ha keza biz kürmanciyi konu$tugumuzda ayri lehcelerin kayna$masida olur ! O YÜZDEN BA$TA DR.DURSUN ALI KÜCÜK bu soruyu kendine sorsun dahasi kendinden ba$layip zazaki(dimiliyi konu$up yazsinda bizde sayesinde ögrenecegiz vede azindan bir gelenek haline getirelim!!) kendiniz ba$ta yapmazsaniz bilmiyen nasil yapar?? HERKESIN KENDI LEHCESIYLE YAZMAYA BA$LAMA DILEGIYLE !! HAYDI LEHCELERIMIZLE KONU$UP YAZALIM DÜ$ÜNELIM KI BIRLIKTE GELI$SINLER VEDE BU KÜRDLERIN BIR ZAFERI OLSUN.. saygilar nemirdani

Hepimizi Tr. olkullarina gitmisizdir ve bu okullarda tarih dersi görmüsüzdür.Hatirlarsaniz bu tarih derslerinde derlerdiki, Italya ve Almanya Dünya savasina girmeden önce siyasi birliklerini tamamlamislardi.Nedir bu siyasi birlik?O zamanlar pek anlamiyorduk. O okullarda ezberci zihniyet hakim oldugu icin bu cümleleri aynen ezberliyip yazili kagitlara geciriyorduk. Zaten onlarda bizim detaylara inmemizi istemiyorlardi. Detaylara inersek onlarin onlarin yalanci tarihlerinin celiskilerini yakalamamiz sözkonusu olacakti onun icin ezbercilikle o kadar yili atlatmaya calistilar. Neyse biz gene basa dönelim, Neydi bu siyasi birligin tamamlanmasi? Almanya, Alman ulus devletini yaratmadan önce ; tipki biz Kürtlerin su dönemde yasadiklarini yasiyordu yani onlarda bir nevi Alman ulusunu olusturacak olan toplumlardan olusmaktaydilar ve onlarinda ayni kökenden gelen ama biraz farklilasmis dilleri mevcuttu ve halada mevcuttur ama bu sorunu birleserek ve ortak bir dil yaratarak ortadan kaldirdilar.Farkli Alman topluluklari ve farkli Alman dilleri ve lehceleri Hoch Deutsch´un(Yüksek Almanca) yaratilmasiyla birlestirilmis oldu.Ayni durum Italyanlar ve diger milletler icinde gecerlidir.Kisacasi onlar bundan asagi yukari 200 yil öncesinde lehce ve feodalite( biz buna bir nevi asiretcilikte diyebiliriz.) ve bir nevi kendi zaza, kurmanc sorunlarini asip devletlestiler.Kisacasi siyasi birliklerini sagladilar.Onlarinda bizim su an ki; soran, kurmanc, goran... dedigimiz gibi farkliliklari mevcuttu. Kürtlere geldimizde ise 200 yillik bir gec kalmislik mevcut oldugu icin günümüzde Almanlar veya Italyanlar gibi sorunlarini cözmeleri o kadar kolay olmasa gerek yani Kürt lehceleri veya dilleri olan Zazaki/KIrmanckiyi, Kurmanciyi veya Soraniyi...özellikle 21.yy. girdigmiz bu dönemde görmemezlikten gelemeyiz.Kimse tüm Kürtlere kendi lehcenizi veya dilinizi unutun, hepiniz Kurmanci konusun diyemez.Türkler, Kürtlere karsi neden basarisiz oldular?Hernekadar biz birseyler elde edemedigimizi düsünsekte, Türkler öyle düsünmüyor.Kürtler istedikleri tarzda olmasada savaslarinda galip gelmislerdir. o kadar zor kosullara ragmen Kürtler bu savasin galibidirler cünkü daha 20 yil öncesinede düsmanlar Kürt kimligini tanimazlarken simdi Tv. aciyorlar ve bircok benzeri gelisme mevcuttur. Elbetteki sadece silahli savasin sonucu degildir bunlar.Zaman degismistir.Artik internet gibi bir teknoloji var.Artik müthis bir iletisim cagindayiz.Siz bu dönemde hic 3 yasindaki bir cocukla konustunuz mu?Artik bu dönemin cocuklari bile herseyi bilerek dünyaya geliyormuslar izlenimi veriyorlar.Gelismis teknolojinin etkisi elbetteki bunda etkisi büyüktür.Uzun lafin kisasi artik kirlileri halinin altina süpüremiyorlar cünkü bu dönemde ne yaparlarsa yapsinlar gercekler saklanamiyor. Öyleyse biz lehcelerimiz veya dillerimiz sorununun üzerine ne yapabiliriz?Örnegin ben bir Kurmanc olarak benim lehcemin veya dilimin ilelebet yasamasini ic güdüsel olarak ve dogal olarak isterim.Ayni sey Zazaca/kirmancki konusan veya Sorani konusan insanimiz icinde gecerlidir.Bu durumda empati kurdugumuz zaman problem kalmiyor.Bunun icin Kürt tv, gazeteleri, dergileri´de... üc lehcemizi veya dilimizide kullanmaliyiz yani bu dillerimiz her alanda kendilerine yer bulabilmeliler.Bu 3 dil ve lehcede bize yani Kürtlere ait öyleyse bu bizim icin bir avantaj ve zenginliktir fakat ben burda bir seyide sizinle paylasmak isterim. Bir sitede yayimlamak istedigim, bir yazida Kurmanci ve Zazaki/Kirmancki cevriye ihtiyacim oldu.Kurmanci sorununu cok kisa bir zamanda hal ettim ama Zazaki/Kirmancki konusunda ne yaptiysam bir türlü basarili olamadim.Yazmadigim zaza/kirmanc kurumu kalmadi veya tanidigim Zaza/Kirmanc´lardan bir türlü yardim alamadim.Hatirlarsaniz burayada bir baslik altinda bu istegimi bildirmistim.Ben bir kurmanc olarak benim bir diger lehcem veya dilim olan Zazaki/Kirmanckiye sahip ciktim ama ona ne yazikki Zaza/Kirmanc arkadaslar benim kadar sahip cikmadilar. Son olarak, elbetteki; biz Kürtler en kisa sürede ortak bir dilde yaratmanin yolunu bulmaliyiz.Lehcelerimiz ilelebet kalsin ama ortak bir dilimizde olsun.Filoloklarimiz bu konuya artik bir agirlik versin.Lehcelerimiz teknik anlamda cok farkli degil yani isleri o kadar zor degil.

rêzdari. Evet bana göre Apoculuk kürd dilinin dü$manidir. Daha bir sürü dü$manligi var Kürdlere Ama konumuz dil dir , o yüzden dil üzerine konu$alim... $imdi daha soru gelmeden ben cevabimi yazayimda,hem soru soranlari yormaktan kurtarayim ! hemde siteye kalabalik ba$liklarindan kurtuluruz belki. $imdi cogu insan cikiyor diyor ki kürdcenin bu seviye gelmesine silahli mücadelenin bir kazanimidir diye lense ediliyor!! ben tam anliyamadim: cünkü!! Apoculara göre kürdce kaybolmadi ! ayni zamanda apoculuk sayesinde kaybolmaktan kurtarildi deniliyor!? Kürdperwerlerde : diyor ki asil kürdcenin katline apo sebedir! tabiki herkes kendi dogrunu savunur? buda dogaldir! ama $öyle bir soru soralim. Apoculukta en cok hangi dil kulaniliyor? ar$iwleri hangi dille yaziliyor? raporlari hangi dille yaziliyor? mahkemeleri hangi dille yapiliyor? kitaplari(apo) hangi dille yaziliyor? basini: gazete dergi internet siteleri tv nin %90 ni hangi dilledir? türkce mi? Kürdce mi? demeki welatperwerlerin söyledigi dogru oluyor!! kürdcenin bu seviye kadar gelmesine/ya$atilmasina demeki kürd milliyetcilerin emekleridir/ ba$arilaridir!!? o halde silahli müceadele kürd diline zarari vardir kari yoktur? halende anlamami$saniz? son bir soru daha sorayim!! diger kürdistan parcalarindan gerilaya katilanlar hic türkce bilmediklerine ragmen nasil oluyorda bülbül gibi türkce konu$uyorlar? de buyrun al size apoculugun kürdce ye verdigi önem.... Apociti dijmine zimane kürdiyê! jiber kü ruhê apo tirkiyê! meyzekin!! di capêmêniye apociyê li komel ü dezgêhe partiyê apo de yekemin an ji em di karin bejin %95 tirkiyê!! icar gelek kes di bejin bi $ere cekdari zimanê Kurdi ji mirinê xilasbü?! ew nê raste!! di bêhweriyê min de bi apocitiyê zimanê kürdi bi pa$ ve birin ü zimanê tirki xistin dil ê kürda de!!? em di karin vi yê bejin !! eger zimanê kurdi hêyê a naha vinda nê bü be !! ew bi sayê kürdperwerê ye!! Bimenin di xer ü xwe$iyê de. silawen birayêti ye. Nemirdani

Yeni Yorum yaz

Düz metin

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.