Kürdistani fakat öncelikli sorunu programlamalı
Son yıllarda Kürdistan'ın farklı parçalarında "Ulusal Kongre" „Ulusal Konferans“ ve "Kürdistan Kongresi" gibi girişimlerden söz ediliyor. Fakat bugüne kadar Kürd kamuoyunda bu konuda ciddi bir tartışma yaşanmış değildir. Bundan dolayı biz Newroz.Com olarak farklı biçimlerde ve farklı alanlarda yıllardan beri Kürd siyasal yaşamının içinde yer alan arkadaşların "Ulusal Kongre"ye ilişkin düşüncelerini almak istiyoruz.
Aso Zagrosi:Genel olarak "Ulusal Kongre'den ne anlıyorsunuz. Başka ülkelerde yaşanan "Ulusal Kongre" tecrübeleri hakkında bize ne söyleyebilirsiniz?
Bahoz Şavata: Modern anlamda Ulusal Kongre o ulusun bütün toplumsal kesimlerin kendini temsilen ifade ettiği, siyasal taleplerini programatik olarak planladıkları demokratik bir bileşim. Bu hususta dünyanın bir çok yerinde deneyimler var. Fakat hiç bir örnek bizlerin koşullarımıza örnek olamaz. Ulusal Kongreler sonuçta o ulusu temsil eden siyasal yapıların iç demokrasi mücadelesidir. İç güçler dengesinin demokratik koşullarda şekillenmesi bir kongre başarısıdır. Aso Zagrosi: Tarihsel olarak Kürdlerin "Ulusal Kongre" girişimleri oldu mu? Eğer Kürdlerin böyle girişimleri olduysa bugüne kadar neden başarılı olma dı? Bahoz Şavata: Kürtler böylesi bir kongreyi gerçekleştirebildikleri kurum geçmişte Güney Kürdistan’da kurulmuş olan „Bereye Kürdistan’dır.“ Bu yapı bir cephe örgütlenmesi de olsa sonuçta bir dizi konferans ve kongreler ile gerçekleşmiştir.
Aso Zagrosi: Kürdistan gibi parçalanmış bir ülkede "Ulusal Kongre" ne anlama geliyor? Kürd siyasal yapıları tüm dünya halklarının sahip oldukları ulusal hakları talep etmek için bir "Ulusal Kongre" de birleşmeye hazırlar mı?
Bahoz Şavata: Son Güney Kürdistan’da oluşan „Heremi Kürdistan“ federe yönetimi örneği bütün sonuçları ile dikkate alınmalıdır. Gözlemlerime göre; 1-HFK –G. Kürdistan (Heremi Federe Kürdistan) Diğer parçalar ile yeni bir iktisadi ve siyasi bir bölge yaratttı. Kendi hinterlandında bir ekonomi ve siyasal konumlanış. Ekonomik olarak bir Antep, bir Sakız, bir Kamışlı vs. Artık HFK-G.K’sız olamaz. Hewler’deki Kürt Hükümeti de; Amed’in, Kamışlı’nın, Sanandaj’ın siyasal Kürd temsillerine ihtiyacı var. Çünkü her parça bir diğerinin atar ve besleyici damarları haline geldi. Her biri bir diğerinin Tampon Bölgesi ve Lojistik Alanı haline geldi. Kaçakcılık iç ticarete dönüştü, Askeri yapılar iç kol yapıları hali içinde gelişmeye başladı. Kürdlerin birleşme noktasını; Kürd demokrasi bilincinin geldiği yer ve parçaların görece farklılık arz eden çıkarları ve Uluslararası güçlerin bölge politikaları süreci belirliyor. Bu sürece müdahele eden politik yapıların yakınlıkları sonuçta bir siyasal temsili çıkarır. Yani bence belli konularda uzlaşarak bazı güçler eskisinden daha geniş bir çevreye hitap ederek geniş bir birleşim yaratırlar. Ulusal hakların elde edilmesinin parametreleri vardır. Şu anda dünyanın bizlere sunduğu milli ve bireysel haklar bakımından bazı hakların elde etmemize müsade ettikleri ve biz Kürdlerin de bu geri hakları aşabilecek ve arzu ettiğimiz Özgür bir Kürdistan’ı yaratmada yeterli bir direniş donanımına sahip olamayışımız gerçeği dikkate alınmalıdır.
Yani reel olan hala siyasal alanda Reformist bir süreçtir. Ulusal Kongrede de sürecin bu karekteri etrafında esnek fakat direngen bir bileşim çıkar.
Aso Zagrosi: Kürdistan'ı işgal eden ve sömürgeleştiren ülkeler ile farklı parçalardaki Kürd partilerin girdikleri ilişkilere bakıldığı zaman dünya Kürdlerinin gerçek talepleri nasıl programlaştırılabilir?
Bahoz Şavata: Kürdler bulundukları her alanda milli demokratik bir programa sahip olmalıdır. Güçlerini esnek milli yapılarda uzlaşabildikleri başlıklarda dahi bir araya getirebilme esnek iç birliklere müsait bir eylemlilik içinde olmaldır. Milli ayrılık ve farklılığın Kürd halkının gelişimi için bir ihtiyaç olduğu öne çıkarılmalıdır. Siyasal dayatmalarımız Kürd milli yapılarının direnişçi, azimli duruşunu kırmamalı ve ileri talepleri ruhen manüpile etmemelidir. Siyaseten Parçaların öncelikli çıkarlarını ve uluslararası güçlere karşı haklı duruş ve onların yaklaşımlarına karşı esnek politikalar içinde olunmalıdır. Kürd halkı hiç bir talebini komşusu olan halkların aleyhine düşünmemeli ve onların haklarının gasbı üzerine kurmamalıdır.
Aso Zagrosi: Daha somutlaştırmak gerekirse Türkiye ve İran ile ciddi ekonomik ve siyasal ilişkiler içine giren Kerkük, Xaniqin ve Musul gibi Kürdistan toprakları meselesinde Irak Araplarıyla ciddi problemleri olan Güney Kürdleri Kuzey ve Doğu Kürdistan Kürdlerinin "Ulusal Talepleri" konusunda ne önerebilirler?
Bahoz Şavata: Milli coğrafyası içinde belli bir vatan hudutları ön görmek her milletin hakkıdır. Demokratik politikalarla zorlanmalıdır. Diplomatik ilişkiler ile uluslararası kamu oyu yaratılmalıdır. Bu girişimlerin karşılık bulmadığını da pek ala bilmekteyim. Lakin diğer zorlamalar için erken bir girişim olur. Kürdler Daima kolay ve olası talepleri öncelikle gündemine almalıdır. Şu anda Hewler’in kendi iç meselesinden çok Surye Kürdlerine, Kuzeydeki ve Doğudaki milli taleplere dair politikalara öncelik vermesi daha yerinde bir bakış olur.
Aso Zagrosi: Arap Kürdü, Fars Kürdü ve Türk Kürdü yada bu devletlerin sınırlarını temel alan ve bu sınırlar çerçevesinde "Kürd Sorunu" çözmeye çalışan anlayışların hakim olduğu bir "Ulusal Kongre"ye ihtiyaç var mı? Böyle bir "Kongre" geleceğe ilişkin Kürd kuşaklarını zor durumda bırakmaz mı? Onların iradelerini hipotek altına almaz mı?
Bahoz Şavata: Siyasal talepler; insanların sadece hayal dünyaları değildir, itikatleri, kültürleri, ideolojileri ekonomileri, egitsel ve ögrenim hakları, yaşam standartları, grupsal, ailevi ve toplu yaşam hakları, estetik ve edebi hakları , müzik, konformist haklarını vs. hatta intima ve kinleri üstüne gerçekleştirme ile zaten şekillenir. Elbette, geçmişte YNK, KDP, İKDP, PKK’nın yaptığı bir çok şey de Kürdleri zor durumda bırakmadı mı. Siyasette bunlar unutulur. Lakin bu türden parçacı siyasetler mücadeleye oldukça zarar vermiştir. Yukardada değindiğim gibi oluşan Kürdistani yeni süreci bu kongre özellikle ele almalıdır. Merkezileşme gözden uzak tutulmamalıdır.
Aso Zagrosi: "Ulusal Kongre"ye ilişkin çıkan çeşitli haberlere bakıldığı zaman daha çok sömürgeci güçlere kullanılacak mücadele biçimleri ön plana çıkıyor. Siyasal hedeflerden ziyade mücadele biçimleri konusunda bazı kararlar alınırsa ve uygulamaya konulsa Kürdler arasında yeni çatışmalara neden olmaz mı?
Bahoz Şavata: Varsayımlar üstünde yorumlara gidemeyiz. Doğru da olmaz. Bölgemiz İslami Mezhebi ve Milli kimlik bazlı sorunları nedeni ile Uluslararası Silah tüccarlarının iştahının kabardığı bir coğrafya. Bu güçlerin bölgenin merkezi devletleri ile Kürdlere farklı muamele yapıldığı da zaten biliniyor. Sömürgeci devletlerin biri Nato şemsiyesi altında, diğer Güney batı-Suriye ve doğusu-İran bölgesel ve enerji ihtiyaçlarını güvence altında tutmak isteyen Rusya ve Çin gibi devletlerin koruması altında. Gök kubbenin altında hala Kürdlerin bir şemsiyesi yok. Ön asya bölgesl politik çıkarları nedeni ile USA, AB ve İsrail’in Irakta yakın gelecekte Suriye’de ve uazak gelecekte İran’da oluşturmaya çalıştıkları esnek federe devlet yapıları görünüyor. Kürdler bu politikayı dikkate almalı. Kerkük meselesinde Güneylilere yeterince tecrübeliler. Yeniden ağızlarını sıcak süt alacaklarını zannetmiyorum! Fakat taleplerinde ısrar etmeleri ve yoklamalarda bulunmaları yerinde bir politikadır.
Aso Zagrosi:Türkiye'de bazı çevrelerin "Kürd Ulusal Kongresine" "pozitif" yaklaşan bir izlenimi var. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bahoz Şavata: Yeterince takip etmedim. Bence hiçbir girişim kaçırılmamalı.
Aso Zagrosi: Eğer Güney Kürdistanlılar Kerkük, Musul, Xaniqin ve Mendeli'nin içinde yer aldığı Bağımsız Kürdistan'ı ilan ederse ve Irak Araplarıyla çatışma içine girerse diğer parçaların Kürdleri belli bir dönem"Bağımsız Güney Kürdistan"için Güneylilerin istemleri doğrultusunda hareket edebilirler mi? Buna hazırlar mı?
Bahoz Şavata: Son Barzani-Obama görüşmesinde bu talepler ötelendi. Konuşmak gereksiz. Sanırım GFK’nın petrol payı da kısa zamanda Bagdat hükümetince karşılanacak. Aso Zagrosi:"Ulusal Kongre" siyasal Kürd partilerinin mi Kongresidir, yoksa tüm Kürdlerinmi kongresidir? Böylebir kongre yapılsa hazırlıkları nasıl yapılabinir? Diyaspora Kürdleri nasıl bir rol alabilir? Bahoz Şavata: Kongreyi hazılayanların bunu düşünmüş olmaları gerekir. Bence Kongreyi oluşturma anlayışı zaten bir yerde içinde bulunduğumuz sürece bakış anlayışıdır. Kongre hazırlayanların bölgesel politik güçleri dikkate alarak bu yapıları oluşturacağı muhakkak. Avrupa diasporası oldukça dikkate alınan bir nüfuzdur. Burada demokratik bir temsil çıkarılması gereklidir. Güneylilikden çok Kürdistan’lılık temel alımalıdır.
Aso Zagrosi: Bu kısa söyleşi için teşekkür ediyorum. Ayrıca eğer söylemek istediğiniz ek bir şeyler varsa buyurunuz...
Bahoz Şavata: Bu imkanı sağladığınız için asıl ben teşekkür ederim. Milli Kogreyi hazırlayanlara başarılar diliyorum.
