Çev: Aso Zagrosi

Yazar Lübnan'a Kürdlerin göçünü 3 dönem içinde irdeliyor..
1.dönem olarak 20.yüzyılına kadar olan kesimi alıyor.
Yazar Kürd ve Arap kaynaklarına dayanarak Kürdlerin Lübnan'a göçünü irdeliyor..

Ilk göç olarak Eyubilerin Tikrit'ten Şam ve Lübnan'a yapılan göçe deĝiniyor. Şadi Eyubi'nin göç etmesinin nedeni, Eyubilerden biri bölgede yönetici olan Selçuklu Behroz'un korumalarından birini öldürmesine baĝlıyor. Bu olaydan sonra Baĝdat'ta oturan Selçuklu kralı Eyubileri Tektit'ten çıkarma kararı alıyor. Onlarda ilk önce Musul'a daha sonra Halep'e ve ondan sonra Lübnan'ın Kuzey kesimine yerleşiyorlar..

Eyubilerden sonra Şarezor mıntıkasından Kürdlerin Lübnan'a göç etmesi olayı var. Şarezorluların 13.yüzyılda Şam ve lübnan'a göç etmelerinin esas nedeni moĝolların giriştikleri vahşetten kaçma olarak vurgu yapıyor..

Daha sonra Seyfacıların bu ülkeye göç etme olayı var. Bunlardan bir kaç Mir 1528 ve 1579 yılları arasında Trablus'u yönetiler ve Osmanlılara karşı çok sert bir şekilde düşmanlık yaptılar. Bu Mirlerden biri Hakari'den gelen Yusuf adlı biriydi...

Bir diĝer göç ise yine Hakkari mıntıkasından Lübnan'a göç eden Merahiler aşiretidiydi.. Bunlar Kuzey Kürdistan'da ve kendi bölgelerinde zengin bir çevreydi. Lübnan'ın eski ailelerinden olup, bir kaç Mirleri vardı.. Bu aileden gelen Talal merahi 1972, 1992 ve 1996 yıllarında Sünni litesine baĝlı olarak Lübnan Parlamentosu üyesiydi.
17.yüzyılda Said Canpolat önderliĝinde Kuzey Kürdistan'ın Kilis bölgesinde Osmanlı devletine başkaldırıyor .. Said Canpolat o dönemler Sadri Azam, Murat Paşa yani Osmanlılara karşı başkaldırarak baĝımsızlıĝını ilan etti.. Kilis Kürd Hükümeti yenildikten sonra Said Canpolat önce Istanbul'da zindana konuldu.. Daha sonra ailesinin bir kesimiyle Lübnan'a kaçıp ve oraya yerleşiyor. Şimdi bu aileden biri olan Welid Canpolat Lübnan Ilerici Sosyalist Partisinin Başkanıdır.
Daha sonra Güney Kürdistan'ın Amêdiya şehrinde Amêdîler Lübnan'a göç ediyorlar.. Ama bu çevrenin göç tarihi ve nedenleri hâlâ bilinmemektedir. Tek bilinen şey tüm tarihçiler Amêd aşiretinin Lübnan'a göç ettiĝini ve Kürd olduĝunu söylüyorlar..
Daha sonra Şii mezhebinden olan Hamidiye diye bir Kürd aşireti Lübnan'a gidip yerleşiyor. Böylelikle birinci dönem tamamlanıyor.

Ikinci Dönem: 1900 ve 1940 yılları arasındadır. Bu 40 yıl boyunca Lübnan'a göç eden Kürdler eskisi gibi büyük aşiretler halinde göç etmiyorlar.. Bu süreçte daha çok Kürd direnişlerinin ezilmesinden sonra, Kürd devrimcilerin göçü, aileler ve bireysel bazda gidişler var.
1900’lerin başlarında Kuzey ve Güney Kürdistan'da Osmanlı devletinin baskı ve terörüne karşı direnen ve ayaklanan bazı Kürd çevreleri Lübnan'a giderek yerleştiler. 1925 yılında başlayan ve yenilgiyle sonuçlanan Şêx Said hareketinden sonra Kuzey Kürdistan toplumunun farklı sınıf ve tabakalardan insanlar Lübnan'a göç ettiler. Özellikle Mardin ve Amed bölgelerinde...

Ihsan Nuri Paşa önderliĝinde gelişen Aĝrı hareketi Türkiye ve Iran devletlerinin ortak çaba ve işbirlikleri neticesinde yenilgi aldıktan sonra bu bölgede de bazı Kürd çevreleri Lübnan'a göç ettiler.
Bir başka Lübnan'a olan Kürd göçü ise 1940’ların başı ve ikinci dünya savaşı döneminin neden olduĝu kıtlık ve Kürdistanı işgal eden devletlerin baskısı neticesinde gerçekleşti.. Doĝu Kürdistan'da kurulan Kürdistan Demokratik Cumhriyetinin yıkılışından sonrada Lübnan'a göç eden Kürdler oldu.
3.dönem ise özellikle 1947- 1961 yılları arasında Kürdlerin Lübnan'a göç etmesi olayında bir azalma göründü.. 1961 Eylül Devriminin Güney Kürdistan'da başlamasıyla Kürdistan'ın diĝer parçalarından da Güney Kürdistan'a yönelme oldu.. 1975 yenilgisine kadar Lübnan'a bir göçü yok.. Ama 1975 yenilgisinden sonra Güney Kürdistan'da bulunan Kürdistan'ın diĝer parçalarından gelen insanlardan Lübnan'a göç edenler oldu..
1980 yılından sonra Kuzey Kürdistan'dan 1990 ve 1991 yılları arasında Güney Kürdistan'dan Lübnan'a giden Kürdler oldu..
Güney-Batı Kürdistan'dan Lübnan'a her zaman siyasi ve ekonomik nedenlerden dolayi Lübnan'a göç oldu..
Lübnan Kürdlerinin bir çoĝu Lübnan vatandaşı degildir.. Bundan dolayi Lübnan'da ne kadar Kürd yaşıyor meselesi bugüne kadar ortaya konulmuş degildir. 2000 yıllında ileri süreülen bazı verilere göre Lübnan'da 60 ve 100 bin arasında deĝişen bir Kürd topluluĝunun olduĝudur.

Yani Lübnan'a yapılan Kürd göçünde Kuzey Kürdistan birinci, Güney-Batı Kürdistan ikinci ve Güney Kürdistan üçüncü sırada yer alıyor.. Doĝu Kürdistan'a ilişkin saĝlıklı bilgiler yok.

Xebat Gazetesinden
Çev: Aso Zagrosi