Ana içeriğe atla
Submitted by Anonymous (doğrulanmadı) on 29 March 2009

Berez Canbek yazinizda Sexbazanlara (sehbizini) deginmissiniz. Ben Haymanali bir seyxbazanim ve kabul edersiniz ki asiretimi ve aynizamanda boldeki diger Kurd asiretlerini sizden daha iyi biliyorum. yazinizda Kurmanclarin Sexbizinlari dislandigini yazmissiniz. Bu dogru degil. Bolgede Kurd koyleri (ki biride canbeg koyu) olarak iliskilerimiz hep iyi olmus kiz alip vermisiz dugun ve cenezelerimizde hep bir arada olmusuz ve bu hala devam etmektedir. Sexbizinlarin ve Kurmanclarin lehceleri farkli olmasina ragmen bugun bolgede orta yasli butun sexbazanlar kurmanci bilir konusur komsu kurmanc koylerde sexbazanca anlar konusur. Eger sizin dediginiz gibi bir yakinlik olmasaydi bir birimizin lehcesini ogrenemez konusamazdik. Uzulerek soyluyorum ki kurmanc kardeslerimiz en buyuk Kurd asireti olan sexbazanlari yeterince taniyamamis haklarinda pek bilgi sahibi degiller.
Kuzey kurdistan ve Turkiye sinirlari icersinde yaklasik 100 bin nufuslari var. Guney ve Dogu Kurdistanda 400 bin civarinda seyxbazan var olmasina ragmen ve bir okadarda tirajik bir gecmisleri olmasina ragmen Kurd arastirmacilarin dikatini cekmemis boynu bukuk bir asireyt olarak ortada birakilmis. Sexbazan asireti caldiran savasinda Kirmansah bolgesinden ayriliyor ( surgunmu veya gonullu bir ayrilismi bu hala netlik kazanmis degildir) ancak asiretin suanki konumuna baktigimizda sanki bilincli olarak dagitilmis parcalanmis bir halde. ankara, samsun, van, diyarbakir, elazig, dersim, amasya, igdir, kulu, siverek, adiyaman, adapazari,cankiri, bolu, erzurum, sinop,
Guneyde xeneqin, kirmansan, kerkuk,suleymanye,bazan ve zahoda sexbazanlar yasamakta. Firansiz arastirmaci Perrot sexbazanlardan bahsederken " zeki ve savascilar,
osmanli ordusunda bulunan tufegin bir benzerini kendileri yapitigindan bahseder". Ayrica osmanli arsivlerinde sexbazanlarin osmanli ile surekli kavgali oldugunu goruyoruz. vergi vermekte direndikleri, hatta bulunduklari alanlari -asiretin diger kolu olan Hemawendilerle birlikte- kendileri kontrol etmek istedikleri, osmanli maliye araclarini ali koyduklari devlet arsivlerinde mevcuttur. Osmanli bu asiret ile hic birzaman basedemedi dagitdi parcaladi yinede vergi alamadi. Bugun bile hale asiret ailelerinde osmanliya vergi verilmiycek diye anlasmalar duruyor. Bir diger onemli husus guneydeki sexbazanlarin tamami pesmergedir. Kurd ve kurdistan tarihinde onemli bir yeri olan saxbazanlari tanimamak her kurd icin buyuk bir eksiklik oldugunu dusunuyorum. Ayrica lehcemiz sorancadan cok hewramani lehcesiylen benzerligi olmasina karsin, kurmanci ve zazakiye daha yakin. Daha dogrusu kurmanci ve zazaki karisimi bir lehce. Evet berez Canbek yanlis tesbitinize karsilik yazilin bu yazida aynizamanda kisada olsa asiretimizi anlatmis oldum, umarim faydalanirsiniz.
selam ve saygilarimla.

Merhaba Hemserim Bende o civardanim, hemseriyiz.Kurmanclarin Sexbazanlari dislamasi tesbitim, oldukca eski tarihlerde ve dar alanlarda kisa sureligine olusmus gozleme dayaniyor.En basindan yanilmis olmayi cok isterdim-ki oyle gorunuyor- elbette bizzat icinde yasayan biri olarak, cevredeki bakisi benden daha saglikli degerlendirme imkanina sahipsin. Cok sevindim yanlis gozlemde bulunduguma. Kurmanclar maalesef bolgede toplu olarak, bazilari da cok buyuk koyler olmak uzere, yasayan Sexbazan soydaslarini tam olarak incelememisler. Aslinda kendilerini inceledikleri bile supheli, ben de zaten onun yaygarasini yapip duruyorum. Kenan Fani arkadasimiz, uzerinde dusunmeye deger tarihi bilgiler veriyor, cok ilginc.Eger Sexbazani, Hawrami'ye yakinsa, daha cok Gorani- Zazaki grubuna giriyor demektir. Kenan Fani cok bilgilidir, muhtemelen bu konuda da soyleyecekleri vardir. Tekraren, gozlemimde yanildigima cok memnun oldugumu belirterek, selam ediyorum Canbek

Berez Canbek sexbazanca goran-zazaki gurubuna girip girmedigi konusunda herhangi bir bilgim yok. Kurdce cok buyuk ayni zamanda zengin bir dil oldugundan kendi icinde lehceler olusturmus. Dunyamizda butun zengin ve buyuk dillerin lehceleri vardir.Kurdcede de olmasi kurdcenin koklu ve zengi bir dil oldugunu gosteriyor. Bana gore sexbazani basli basina bir lehce. ancak Zazakiylen cok ortak yonleri vardir. Ornegin eski Kurdcede "W" harfiylen basliyan kelimeler bugun kurmanclarda "B" harfine donusmus. diger lehcelerdede cok degisime ugramamistir. Ornegin, Kurmanc ve sexbazanca: Baran-Waran, beje-wése Bahar-Wahar gibi. Ayni durum Zazakide de goruluyor onlarda B yerine W kullanirlar. ayrica cokca ortak kelimelerimizin olduguda birgercek. Eger Kenan Fani'nin bu konuda bilgisi varsa yazarsa sevinirim. selamlar

Değerli Şexbazan, Önce bir yanlış anlamanın önüne geçmem için açıklama yapmam gerekiyor. Şexbızinî yada bazı yazımlarda gördüğümüz Şıxbızêynî isimlendirmelerinde yer alan "bızê-bızî" sözcüklerinin keçi ve oğlak anlamları vermesinden hareketle (zazaki, bız=keçi, bızî=oğlak) aşiretin tarihsel isminin keçi ile ilgili olmayacağını düşünmüştüm. Başa "şix yada şêx" eklenince ortaya "keçilerin şeyhi" anlamını veren ve de pek oturmayan bir isimlendirme çıkıyordu. Kurmancide de aşağı yukarı aynı anlamı veriyor. Yoksa bir aşiretin kendini tanımlamasına karşılık isim dayatmak durumunda değilim. Araştırmalarım beni "baz-bazan" sözcüğüne götürdü. Yaygın haliyle şıxbızinî şeklinde bilinen bu yakıştırma ismi aşiretin bir mensubu olmanız sıfatıyla yermeniz ve benim tesbit ettiğim forma yakın bir isimlendimeyi günışığına çıkarmanız bilgilenmemizin önünü açtığı gibi şahsen beni cesaretlendirdi. Dilbilimsel yakınlığa gelince, sizin lehçenizi bilmiyorum. İlgili lehçeyi çok iyi konuşan yaşlı bir hanımla tanışıklığım oldu. Zazaki ile aradaki farkı etüd etmeye çalıştım. W-B dönüşümünün zazakide olduğu gibi gerçekleşmeyerek W formunu muhafaza ettiğini gördüm. Dilbilimci değilim, bu konuda söz söyleyebilecek durumda olmadığım için kaba bir bakışla izole olmuş ve bu nedenle diğer lehçelere oranla zazakî gibi eski yapısını korumuş bir lehçe olduğu kanısına vardım. Ancak kelime haznesi bakımından daha çok kurmanciye yakın olduğunu söyleyebilirim. Zazakî ile ortak kelimeleri az. Buna karşılık soranî ve kurmanci ile ortak kelimeleri daha fazla. Tekrar edeyim, bu söylediklerim ölçü teşkil etmiyor. Zazakî ile aynı grupta gösterilen hewrî lehçesi de kelime haznesi bakımından zazakîyle fazlaca bir yakınlığa sahip değil. Şabazanî yada kanıksandığı haliyle Şıxbızinî lehçesinin hangi gruba dahil edileceği meselesini dilbilimi alanında yetkin olanlara bırakmak daha doğru olur. Bilgili olmadığım bir konuda iddialı olmak istemediğimi anlayışla karşılayacağınıza inanıyor ve beni bağışlamanızı diliyorum. Saygılarımla.

Yeni Yorum yaz

Düz metin

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.