Sevgili Alan,
Başkenti ile aynı adı taşıyan, greklerin Asmosata dedikleri, kürtçede Şemşat şeklinde anılan krallığı incelemenizi öneririm. Şemşat (bugünkü adı Xraba), Palu'nun hemen yanıbaşında yer alır. İsmi bile kürtçe Şem'in şehir ve site devletlerini isimlendirmekte kullanılan Şat kelimesi ile bileşiminden oluşmuştur. Güneş Şehri, Güneş Krallığı anlamını verir.
Part bahsi çok önemlidir. Kürt aşiretlerinin oluşturdukları konfederasyonlara, aşiret topluluklarının Hazar (Kaspis) Denizi'ninin doğusundan Halis Irmağı (Kızılırmak) yayına kadar yayılmalarına dair çok önemli bilgiler Part bahsinde saklıdır. Partların başlangıçta kullandıkları resmi dil ile son dönemlerinde kullandıkları resmi dilin, dini inançların incelenmesi kürt lehçelerinin eski dönem özelliklerine ve ateş tapımına dair bilgiler sunmaktadır. Partlar, Darius döneminde kralları Çitran Tohatma'nın idam edilerek Arbela'dan Xorasan bölgesine sürülmüş halkın torunlarıdır. Bu toplu sürgünden sonra hellen egemenliğine ilk başkaldıran ve İ.Ö. 9. yüzyılda olduğı gibi bütün İran'ı ele geçirenlerin Eşkanlar(Part) oldukları konusunda kuşkuya yer bırakmayacak açık kanıtlar vardır. İlginçtirki Partlar güçlenme döneminde ilk başkentleri Nisa şehrini bırakarak Hemedan'ı (Ekbatan) yeniden başkent edindiler. İmparatorluk döneminde ise başkentlerini eski başkentleri olan Arbela (Hewler) güneyinde kurulu Medain'e taşıdılar. Akdeniz'deki en önemli liman kentleri bugünkü Hatay sınırları içinde kalan Çolig kentiydi. Su kıyısı anlamına gelir.
Kommogene krallığı Parto-hellenistik krallık olarak anılır. Bu dönemde yöredeki akarsu ve yerleşme birimlerine verilen isimleri eski haritalardan bulup Kiğı'daki yerleşme birimleri ve akarsuların isimleri ile karşılaştırmanızı öneririm. Dahası bir Samosata, yani bir Şe(i)mşat da Kommogene sınırları içinde yer almaktadır.
Bizler Part ve Kommogene döneminde olmak üzere Roma'yı iki kez yenilgiye uğratmış bir halkın öz evlatlarıyız.
Lulu ismi, Kassitlerin ışık tapımı dolayısıyla aldıkları dini sıfatlandırmadır. Yüce parıltı şeklinde çevrilebilir. Kürtçedeki oğul anlamına gelen lac (zazaki), lawo-lawuk (genel) kelimelerinin kökeni, Kassit inancında yer bulan, kutsal parıltı izafe edilen oğul tanrının, dolayısıyla ışığın ve yansımanın ifade edilmesine dayanır. Kassitler, Asur ve Babil baskısı sonucu yerlerini terkederek Hazar denizinin batısında yoğunlaştılar. Demirkapı'dan Hemedan'a kadar olan bölge eski belgelerde Kassitlerin varlığı dolayısıyla Kassiana şeklinde isimlendiriliyordu. Kassiana bölgesi Küçük Medya da denilen bugünkü Azerbaycan'la çakışmaktadır. Bilahare bu bölgede Med kabileleri hareketlenecektir. Kassiana bölgesine daha sonraları Kaspiana denildi.
Hazar denizinin bir diger adı olan Kaspis isimlendirmesi Kassitlere izafeten verilmiş bir isimlendirmedir. Part ve Sasani belgelerinde yöreye Kazvin denilmektedir. Geriye bugün sınırları küçültülmüş İran'ın Kazvin eyaleti kalmıştır. Hazar'ın doğusu ve batısı coğrafya olarak Kuzey İran'dır. Zagrotik bir dil olması gereken Kürtçenin Kuzey İrani dillerden sayılmasının yukarda saydığım halk topluluklarının Kuzey İran coğrafyasında yayılmalarıyla ilgisi vardır. Bu toplulukların kullandıkları sayısız lehçelerden farsça değil kürtçe türemiştir. Kürtlerin dili Kuzey İran'ı gösterirken Kassit ve Part dilini işaret ediyor. Yani Kaşşu ve Eşkan kökenini. Siz buna Kassit ve (A)Sagart da diyebilirsiniz.
Selam ve hürmetler.
Arsamosata, Part, Kommagene