Hamidiye alaylarından Postmodern koruculuğa doğru/koruculuğun biçim değiştirmesi(2)
Türk devletinin tek değişmeyeni kürdistan üzerindeki işgalinin payandası olan koruculuk politikası olmuştur.
Rejim değişmiş, iktidar değişmiş fakat koruculuk politikası değişen koşularla birlikte biçim değiştirerek kendisini yeniden üreten ve süreklik kazanan bir kuruma dönüşmüştür.
Her yeni ekonomik ve siyasal gelişme kürdistan'da yeni bir koruculuk biçiminin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. hiç biri onu ortadan kaldıracak bir sonuç üretememiştir, yalnızca dönüştürmüştür.
siyasal anlamda (pre)modern öncesi dönem olarak kavramsallaştırabileceğimiz Hamidiye alaylarında Aşiret reislerinin çıkarları daha çok ön plandaysa da, modern dönem koruculuğunda aşiret reislerinin yanında geniş köylü kitleleri için koruculuk aynı zamanda kendi yaşam standartlarını yükseltmelerinin para kazanmanın bir yoluydu. halk arasında çok yaygın bir söylence var: '' Atatürk demiş ki Kürdler ne zaman baş kaldırırsa onlara para verin.''
Halk tarafında çokça dilendirilen bu söylence Kürdistan'da koruculuk politikasının ekonomik yönünün ne kadar önemli ve belirleyici olduğunun anlaşılması bakımında (ister gerçek olsun, ister olmasın.) çarpıcıdır.
Hamdiye alaylarından köy koruculuğuna gelen süreçte kürdistan'da bir çok şey değişmiş, Osmanlı birinci dünya savaşıyla birlikte ortadan kalkmış, kuzey Kürdistan Ermenilerinden bir soykırım sonucunda arındırılmış ve Türkçü ideolojinin homojen bir Türkiye kurmasının önünde tek engel olarak Kürdler kalmış, Kürdlerle ortak dini kimlik Türkçüler'de Kürdeleri asimle edeceklerine dair kanaat oluşturmuş, asimilasyon için türkçüler için çelişkili gibi görünse de Türkçü eğitim sistemiyle kürdleri asimle edebileceklerine dair kanaat gelişmişti. Eğitim yoluyla Kürdleri asimle edemeyeceklerini geçte olsa anladılar. 49'lar olayı bunun en somut göstergesiydi.
Türk devleti için her ne kadar 1950'lerle başlayan tarım kapitalizmiyle birlikte Türk pazarına bağlı bir işbirlikçi tarım burjuvazisi gelişmişse de kürdistan'da... bu işbirlikçi sınıf üzerinde eski aşiret ilişkilerini canlı tutma ve Kürdleri bunlar Üzerinde tekrarda kontrol etme şansı doğmasının yanında tarımda makineleşmeyle birlikte şehirlere güçler başlamış, cılız da olsa küçük Kürd burjuva sınıfının ortaya çıkışına vesile olmuştur.
Bir anlamda Kürdistan'da tarım kapitalizminin gelişmesi aşiretsel ilişkilerde aşınmalara sebep olmuş, geleneksel başkaldırıların yerini modern partiler öncülüğünde gelişen direnişlere bıraktığı bir dönemin tohumların atıldığı bir zamanın da başlangıcı olmuştur.
1965 ile 1980 arası dönemde (Kürd)küçük burjuva aydınlar ve öğrenciler arasında Kürdistan'ın kurtuluşu için mücadele etme tartışmaları ve örgütlenmenin pratikte kendisini gösterdiği bir dönem sonunda PKK kuzey Kürdistan'da hegemonyasını kurarak dört parçaya bölünmüş kürdistan'ı tamamıyla aşiretler dışında oluşan yönetici kadrosuyla kurtarmak için fiilen silahlı mücadele başlatmasıyla birlikte, Türk devleti de Osmanlı'dan devraldığı koruculuk politikasını hayata geçirdi.
Hamidiye alaylarından farklı olarak koruculuk yapan aşiret reislerinin aşiret üzerine tam bir otorite sağladığı söylenemez. bir çok aşirete görüldüğü gibi aynı aşirette mensup kişilerden koruculuk yapanların yanında Kürdistan'ın kurtuluşu için savaşanlar'da olmuştu.
T.C. Koruculuk politikasıyla birlikte Kürdler arası aşiretsel çelişkileri diri tutarak böylece PKK'ye karşı içeride komplike bir cephe açmak istiyordu.
Kürdistan'da üretim alanların sınırlılığı, yoksuluk gibi faktörler devletin koruculuk politikasının kabul görmesinde başat faktörler oldular.
Hamidiye alaylarında olduğu gibi devleti arkasına alan korucular husumetli oldukları aşiret ve köylere karşı silah kullandılar. Bir tarafta korucuların bu baskısı diğer tarafta da devletin silah almaları yönünde köylüler üzerinde oluşturmuş olduğu baskı soncunda bir çok köylü köylerini terk etmek zorunda kalırken, buna direnmeyip silahı kabul edenler PKK'ye karşı devletin gerici zor aygıtının bir parçası olarak köylerinde kalmaya devam ettiler.
Koruculuk politikasının bir sonucu olarak pkk'ye karşı devlet mekan hakimiyetti kazındı. T.C koruculaşan köylüler ve buna karşı direnenlerin köylerinden sürgün edilmesiyle insansızlaştırılmış köylerden dolayı PKK'nin hareket etme kabiliyetini zayıflattı.
9O'larda başlayan sert savaşta PKK'nin mekan üzerinde bir türlü hakimiyet sağlayamamasında koruculuğun çok büyük bir etkisi olmuştu. Şayet o, dönemde sayıları 50000-70000 arasında ifade edilen korucular olmasaydı PKK'nin türk devletini kürdistan'da söküp atması zor olmayacaktı.
Türk devleti her ne kadar aşiret reisleri üzerinde kürdleri koruculaştırdı gibi görünse de aslında temel sebep kürdistan'ın ekonomik geri bırakılmışlığıydı. ekonomik geri bırakılmışlık, koruculuğun insanların günlük ihtiyacına cevap vermesini sağlamıştı. silah alan köylü yığınları politik bilinçten yoksun olarak silah alıyorlardı. silah almalarında belirleyici olan yan ekonomikti... siyasal tarafı yoktu.
köy korucuları maaş alıyor ve operasyon başına pim vs alıyor. hamdiye alaylarında kürdistan tehdidi tali bir tehditken asıl tehdit Ermelierdi. Köy koruculuğunda ise başat ve tek tehdit kürdistandı.
köy korculuğuyla birlikte kürdistan'dan türk metropollerine sürgün edilen Kürdler bir anlamda Türk sermayesi için ucuz iş gücü oluyor...
devletin mantığına göre köylerinden kalacak olanlar zaten koruculaşarak devletin yanında yer alacaklar, köylerinden sürgün edilenlerde türk metropollerinde asmile olup Türkleşecekti.
28 yıllın sonunda bunun böyle olmadığı ve sürgün edilen kürdlerle birlikte kürdistan'da ki kürdlerde de ciddi bir politikleşme olduğu, görülecekti. toplumsallaşan ulusal mücadelenin yanında kitle iletişim araçlarında gelişmesiyle birlikte türk devleti için artık zor aygıtına dayalı modern dönem koruculuğuyla Kürdistan'da sömürgeci konumunu sürdürmesi imkansızlaştığı için modern dönem koruculuğunun post modern koruculuğa kaçılmaz bir biçimde dönüşmesi lazımdı. bugün ki siyasal gelişmeler bunun ürünüdür. (Devam edecek)
Ercan Yıldı[email protected]
